રોમનોને પત્ર 11
1 ૧ તેથી હું પૂછું છું કે, શું ઈશ્વરે પોતાના લોકોને તજી દીધાં છે? ના, એવું ન થાઓ. કેમ કે હું પણ ઇઝરાયલી, ઇબ્રાહિમનાં વંશનો અને બિન્યામીનના કુળનો છું.
But I say: Hath God cast off his people? Far be it. For I also am of Israel, of the seed of Abraham, of the tribe of Benjamin.
2 ૨ પોતાના જે લોકોને ઈશ્વરે અગાઉથી પસંદ કર્યા હતા તેઓને તેમણે તજ્યા નથી; વળી એલિયા સંબંધી શાસ્ત્રવચનો શું કહે છે, એ તમે નથી જાણતા? તે ઇઝરાયલની વિરુદ્ધ ઈશ્વરને વિનંતી કરે છે કે,
God hath not cast off those his people whom he before knew. Do ye not know, what, in the scripture of God, he said to Elijah? When he had complained to God against Israel, and said:
3 ૩ ‘ઓ પ્રભુ, તેઓએ તારા પ્રબોધકોને મારી નાખ્યા છે, તારી યજ્ઞવેદીઓને ખોદી નાખી છે, હું એકલો જ બચ્યો છું અને તેઓ મારો જીવ લેવા માગે છે.’”
My Lord, they have slain thy prophets, and have thrown down thy altars; and I am left alone; and they seek my life.
4 ૪ પણ ઈશ્વરવાણી તેને શું કહે છે? “જેઓ બઆલની આગળ ઘૂંટણે પડ્યા નથી એવા સાત હજાર પુરુષોને મેં મારે માટે રાખી મૂક્યા છે,”
And it was said to him, by revelation: Behold, I have reserved for myself seven thousand men, who have not bowed their knees, and have not worshipped Baal.
So also at the present time, a remnant is preserved, by the election of grace.
But if by grace, it is not by works: otherwise, grace is not grace. And if by works, it is not by grace: Otherwise, work is not work.
7 ૭ એટલે શું? ઇઝરાયલ જે શોધે છે તે તેઓને પ્રાપ્ત થયું નહિ; પણ પસંદ કરેલાઓને પ્રાપ્ત થયું અને બાકીનાં હૃદયો ને કઠણ કરવામાં આવ્યાં છે;
What then? Israel did not obtain that which it sought: but the election obtained it; and the rest of them were blinded in their heart,
8 ૮ જેમ લખેલું છે તેમ કે, ‘ઈશ્વરે તેઓને આજદિન સુધી મંદબુદ્ધિનો આત્મા, જોઈ ન શકે તેવી આંખો તથા સાંભળી ન શકે તેવા કાન આપ્યા છે.
- (as it is written: God gave them a stupid spirit, and eyes to see not, and ears to hear not, ) unto this very day.
And again, David said: Let their table become a snare before them; and let their recompense be a stumbling block.
Let their eyes be darkened, that they see not; and let their back, at all times, be bowed down.
11 ૧૧ ત્યારે હું પૂછું છું કે, ‘શું તેઓએ એ માટે ઠોકર ખાધી કે તેઓ પડી જાય?’ ના, એવું ન થાઓ, પણ ઊલટું તેઓના પડવાથી બિનયહૂદીઓને ઉદ્ધાર મળ્યો છે, કે જેનાંથી ઇઝરાયલમાં ઈર્ષ્યા ઉત્પન્ન થાય.
But I say: Have they so stumbled as to fall entirely? Far be it. Rather, by their stumbling, life hath come to the Gentiles, for awakening their jealousy.
12 ૧૨ હવે જો તેઓનું પડવું માનવજગતને સંપત્તિરૂપ થયું છે અને તેઓનું નુકસાન બિનયહૂદીઓને સંપત્તિરૂપ થયું છે, તો તેઓની સંપૂર્ણતા કેટલી અધિક સંપત્તિરૂપ થશે!
And if their stumbling was riches to the world, and their condemnation riches to the Gentiles; how much more their completeness?
13 ૧૩ હવે હું તમો બિનયહૂદીઓને કહું છું. હું મારું સેવાકાર્ય ખૂબ જ મહત્વનું માનું છું કારણ કે હું બિનયહૂદીઓનો પ્રેરિત છું.
But it is to you Gentiles, I am speaking: as I am a legate to the Gentiles, I honor my ministry;
14 ૧૪ જેથી હું કોઈ પણ પ્રકારે મારા પોતાના લોકો યહૂદીઓ માં ઈર્ષ્યા ઉત્પન્ન કરીને તેઓમાંના કેટલાકને બચાવું.
if, perhaps, I may provoke emulation in the children of my flesh, and may vivify some of them.
15 ૧૫ કેમ કે જો તેઓનો નકાર થવાથી માનવજગતનું ઈશ્વર સાથે સમાધાન થયું, તો તેઓનો સ્વીકાર થવાથી મૃત્યુમાંથી જીવન સિવાય બીજું શું થશે?
For if the rejection of them, was a reconciliation of the world; what will their conversion be, but life from the dead?
For, if the first-fruits are holy, then the mass is also: and if the root is holy, then also the branches.
17 ૧૭ પણ જો ડાળીઓમાંની કેટલીકને તોડી નાખવામાં આવી; અને તું જંગલી જૈતૂનની ડાળ હોવા છતાં તેઓમાં કલમરૂપે મેળવાયો અને જૈતૂનનાં રસ ભરેલા મૂળનો સહભાગી થયો,
And if some of the branches were plucked off; and thou, an olive from the desert, wast in-grafted in their place, and hast become a participator of the root and fatness of the olive-tree;
18 ૧૮ તો એ ડાળીઓ પર તું ગર્વ ન કર. પરંતુ જો તું ગર્વ કરે, તો મૂળને તારો આધાર નથી પણ તને મૂળનો આધાર છે.
do not glory over the branches. For if thou gloriest, thou sustainest not the root, but the root sustaineth thee.
And shouldst thou say, The branches were plucked off, that I might be grafted into their place.
20 ૨૦ બરાબર, તેમના અવિશ્વાસને લીધે તેઓને તોડી નાખવામાં આવી, અને તું તારા વિશ્વાસથી સ્થિર રહે છે. ગર્વિષ્ઠ ન થા, પણ ભય રાખ.
Very true. They were plucked off, because they believed not; and thou standest by faith. Be not exalted in thy mind, but fear.
For if God spared not the natural branches, perhaps he will not spare you.
22 ૨૨ તેથી ઈશ્વરની મહેરબાની તથા તેમની સખતાઈ પણ જો; જેઓ પડી ગયા તેઓના ઉપર તો સખતાઈ; પણ જો તું તેમની કૃપા ટકી રહે તો તારા ઉપર ઈશ્વરની કૃપા; નહિ તો તને પણ કાપી નાખવામાં આવશે.
Behold now the benignity and the severity of God: on them who fell, severity; but on thee, benignity, if thou continuest in that benignity; and if not, thou also wilt be plucked off.
23 ૨૩ પણ જો તેઓ પોતાના અવિશ્વાસમાં રહેશે નહિ, તો તેઓ પણ કલમરૂપે મેળવાશે; કેમ કે ઈશ્વર તેઓને કલમરૂપે પાછા મેળવી શકે છે.
And they, if they do not continue in their destitution of faith, even they will be grafted in; for God is able to graft them in again.
24 ૨૪ કેમ કે જે જૈતૂનનું ઝાડ કુદરતી રીતે જંગલી હતું તેમાંથી જો તને અલગ કરવામાં આવ્યો અને સારા જૈતૂનનાં ઝાડમાં કુદરતથી વિરુદ્ધ કલમરૂપે મેળવવામાં આવ્યો; તો તે કરતાં અસલ ડાળીઓ તેમના પોતાના જૈતૂનનાં ઝાડમાં કલમરૂપે પાછી મેળવાય તે કેટલું વિશેષ શક્ય છે?
For if thou wast plucked from the wild olive-tree, which was natural to thee, and wast grafted, contrary to thy nature, into a good olive-tree; how much more may they be grafted into their natural olive-tree?
25 ૨૫ કેમ કે હે ભાઈઓ, તમે પોતાને બુદ્ધિવાન ન સમજો, માટે મારી ઇચ્છા નથી કે આ ભેદ વિષે તમે અજાણ રહો કે બિનયહૂદીઓની સંપૂર્ણતા માંહે આવે ત્યાં સુધી ઇઝરાયલને કેટલેક ભાગે કઠિનતા થઈ છે.
And that ye, my brethren, may not be wise in your own apprehension, I wish you to know this mystery, that blindness of heart hath in some measure befallen Israel, until the fullness of the Gentiles shall come in:
26 ૨૬ અને પછી તમામ ઇઝરાયલ ઉદ્ધાર પામશે, જેમ લખેલું છે ‘સિયોનમાંથી ઉદ્ધાર આવશે; તે યાકૂબમાંથી અધર્મને દૂર કરશે;
and then, will all Israel live. As it is written: A deliverer will come from Zion, and will turn away iniquity from Jacob.
And then will they have the covenant that proceedeth from me, when I shall have forgiven their sins.
28 ૨૮ સુવાર્તાનાં સંદર્ભે તો તમારે લીધે તેઓ શત્રુ છે ખરા, પણ પસંદગી સંદર્ભેમાં તો પૂર્વજોને લીધે તેઓ તેમને વહાલા છે.
Now, in the gospel, they are enemies for your sake; but in the election, they are beloved for the fathers' sake.
For God is not changeable in his free gift and in his calling.
30 ૩૦ કેમ કે જેમ તમે અગાઉ ઈશ્વર પ્રત્યે અનાજ્ઞાંકિત હતા, પણ હમણાં તેઓના અનાજ્ઞાંકિતપણાને કારણથી તમે દયાપાત્ર બન્યા છો;
For as ye too were formerly disobedient to God, and have now obtained mercy, because of their disobedience;
31 ૩૧ એમ જ તેઓ પણ હમણાં અણકહ્યાગરા થયા છે, એ માટે કે, તમારા પર દર્શાવેલી દયાના કારણે, તેઓને પણ હમણાં દયાદાન મળે.
so also are they now disobedient to the mercy, which is upon you, that there may be mercy on them likewise.
For God hath shut up all men in disobedience, that upon all men he might have mercy. (eleēsē g1653)
33 ૩૩ આહા! ઈશ્વરની બુદ્ધિની, અને જ્ઞાનની સંપત્તિ કેવી અગાધ છે! તેમના ન્યાયચુકાદો કેવાં ગૂઢ અને તેમના માર્ગો કેવાં અગમ્ય છે!
O the depth of the riches, and the wisdom, and the knowledge of God! For man hath not searched out his judgments; and his ways are inscrutable.
For who hath known the mind of the Lord? Or who hath been a counsellor to him?
Or who hath first given to him, and then received from him?
