< Luka 6 >
1 Mũthenya ũmwe wa Thabatũ, Jesũ akĩgerera mĩgũnda-inĩ ya ngano, nao arutwo ake makĩambĩrĩria gũtua ngira imwe cia ngano, magĩcirigitha na moko, makĩrĩa ngano.
तेबे आरामो रे दिने यीशु डोरूआ रिये जाणे लगी रे थे और तिना रे चेले सिल्ले तोड़ी-तोड़ी की और मल़ी-मल़ी की खाणे लगी रे थे।
2 Afarisai amwe makĩmooria atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ kĩratũma mwĩke ũrĩa gũtetĩkĩrĩtio nĩ watho mũthenya wa Thabatũ?”
तेबे फरीसिया बीचा ते कई जणे बोलणे लगे, “तुसे से काम कऊँ करोए, जो आरामो रे दिने करना ठीक निए?”
3 Jesũ akĩmacookeria atĩrĩ, “Kaĩ mũtathomete ũrĩa Daudi eekire, rĩrĩa we na arĩa maarĩ nake maarĩ ahũtu?
यीशुए तिना खे जवाब दित्तेया, “क्या तुसे ये नि पढ़ी राखेया कि जेबे दाऊद और तेसरे साथी पूखे थे, तो, तेबे तिने क्या कित्तेया।
4 Aatoonyire Nyũmba ya Ngai, akĩoya na akĩrĩa mĩgate ĩrĩa yamũrĩirwo Ngai, ĩrĩa ateetĩkĩrĩtio kũrĩa nĩ watho tiga no athĩnjĩri-Ngai meetĩkĩrĩtio kũmĩrĩa, na agĩcooka akĩhe arĩa maarĩ nake ĩmwe yayo.”
से कऊँ परमेशरो रे भवनो दे गया? और पेंटा रिया रोटिया खाईया, जबकि बिधानो रे मुताबिक सेयो खाणिया पुरोईता खे छाडी की ओरी खे ठीक नि थिया और तिने आपणे चेलेया खे बी दित्तिया।”
5 Jesũ agĩcooka akĩmeera atĩrĩ, “Mũrũ wa Mũndũ nĩwe Mwathani wa Thabatũ.”
तेबे तिने तिना खे बोलेया, “आँऊ माणूं रा पुत्र आरामो रे दिनो रा बी प्रभु ए।”
6 Na rĩrĩ, mũthenya ũngĩ wa Thabatũ nĩathiire thunagogi-inĩ, akĩrutana, nakuo nĩ kwarĩ na mũndũ warĩ mwonju guoko gwake kwa ũrĩo.
तेबे एड़ा ऊआ कि केसी ओरी आरामो रे दिने सेयो प्रार्थना रे कअरो रे उपदेश देणे लगी रे थे, तेबे तेती एक मांणू आया, जेसरा आथ सूकेया रा था।
7 Nao Afarisai na arutani a watho nĩmacaragia ũndũ mangĩthitangĩra Jesũ, nĩ ũndũ ũcio makĩmũrora mũno, mone kana nĩekũhonania mũthenya wa Thabatũ.
शास्त्री और फरीसी यीशुए पाँदे दोष लगाणे री ताका रे थे कि देखूँए कि आरामो रे दिने तेसखे ये ठीक करोआ की नयी।
8 Nowe Jesũ, tondũ nĩamenyaga ũrĩa meeciiragia, akĩĩra mũndũ ũcio wonjete guoko atĩrĩ, “Ũkĩra ũrũgame mbere ya andũ othe.” Nĩ ũndũ ũcio agĩũkĩra akĩrũgama hau.
पर यीशु तिना रे बिचार जाणो थे, तेबे तिने सूके रे आथो रे मांणूए खे बोलेया, “उठ और बीचे खड़े ऊई जा।” से उठेया और खड़ा ऊईगा।
9 Jesũ agĩcooka akĩmeera atĩrĩ, “Ngũmũũria atĩrĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ mwĩtĩkĩrie nĩ watho mũthenya wa Thabatũ: nĩ gwĩka wega kana nĩ gwĩka ũũru, nĩ kũhonokia muoyo kana nĩ kũũniina?”
यीशुए तिना खे बोलेया, “आऊँ तुसा ते पुछूँआ कि बिधानो रे मुताबिक आरामो रे दिने क्या ठीक ए, पला करना या बुरा करना, प्राणो खे बचाणा या नाश करना?”
10 Akĩĩhũgũra, akĩmarora othe, agĩcooka akĩĩra mũndũ ũcio atĩrĩ, “Tambũrũkia guoko gwaku.” Nake agĩĩka o ro ũguo; nakuo guoko gwake gũkĩhonio biũ.
तेबे तिने चऊँ कनारे तिना सबी खे देखी की तेस सूके रे आथो वाल़े मांणूए खे बोलेया, “आपणा आथ आगे कर।” तिने आगे कित्तेया और तेसरा आथ ठीक ऊईगा।
11 Nao makĩrakara mũno, makĩambĩrĩria kũũrania ũrĩa mangĩĩka Jesũ.
पर शास्त्री और फरीसी आपणे आपू ते बारे ऊईगे और आपू बीचे बईस करने लगे कि आसे यीशुए साथे क्या करिए?
12 Mũthenya ũmwe Jesũ nĩoimagarire agĩthiĩ kĩrĩma-inĩ akahooe, akĩraara akĩhooya Ngai ũtukũ wothe.
तेबे तिना दिना रे यीशु पाह्ड़ो पाँदे प्रार्थना करने खे निकल़े और सारी रात परमेशरो ते प्रार्थना करदे रये।
13 Gwakĩa-rĩ, agĩĩta arutwo ake moke harĩ we, agĩthuura andũ ikũmi na eerĩ ao, akĩmatua atũmwo, nao nĩ:
जेबे दिन ऊआ तेबे तिने आपणे खास चेले बुलाई की तिना बीचा ते बारा चूणी ले और तिना खे प्रेरित करी की बोलेया।
14 Simoni (ũrĩa aatuire Petero), na Anderea mũrũ wa nyina, na Jakubu, na Johana, na Filipu, na Baritholomayo,
और सेयो यो ए, शमौन जेसरा नाओं तिने पतरस राखेया, तेसरा पाई अन्द्रियास, याकूब, यूहन्ना, फिलिप्पुस, बरतुल्मै
15 na Mathayo, na Toma, na Jakubu wa Alufayo, na Simoni ũrĩa wetagwo Zelote,
मत्ती, थोमा, हलफईसो रा पाऊ याकूब, शमौन जेसखे जेलोतेस बी बोलोए
16 na Judasi wa Jakubu, na Judasi Mũisikariota ũrĩa wamũkunyanĩire.
याकूबो रा पाऊ यहूदा और यहूदा इस्करियोती, जो तिना खे पकड़वाणे वाल़ा बी था।
17 Nake Jesũ agĩikũrũka hamwe nao, makĩrũgama handũ haarĩ haraganu. Gĩkundi kĩnene kĩa arutwo ake kĩarĩ ho, o na andũ aingĩ mũno kuuma Judea guothe, na Jerusalemu, o na kuuma ndeere-inĩ cia Turo na Sidoni,
तेबे सेयो तिना साथे उतरी की चौड़ी जगा रे खड़े ऊईगे और तिना रे चेलेया री बड़ी पीड़, और सारे यहूदिया प्रदेश, यरूशलेम नगर, सूर और सैदा नगरो रे समुद्रो रे कनारे रे बऊत लोक,
18 nao mookĩte nĩguo mamũigue na mahonio mĩrimũ yao. Nao arĩa maanyamaragio nĩ ngoma thũku makĩhonio,
जो तिना री सुणने और आपणी बमारिया ते ठीक ऊणे खे तिना गे आए थे, तेती थे। और दुष्टात्मा रे सताए रे लोक बी ठीक ऊई जाओ थे।
19 nao andũ othe makĩgeria kũmũhutia, tondũ hinya nĩwoimaga thĩinĩ wake na ũkamahonia othe.
तेबे सब यीशुए खे छूणा चाओ थे, कऊँकि तिना ते सामर्थ निकल़ी की सबी खे चंगा करी देयो थी।
20 Nake akĩrora arutwo ake, akiuga atĩrĩ: “Kũrathimwo-rĩ, nĩ inyuĩ athĩĩni, nĩgũkorwo ũthamaki wa Ngai nĩ wanyu.
तेबे यीशुए आपणेया चेलेया खे देखी कि बोलेया, “धन्य ए तुसे, जो सल़ीन ए, कऊँकि परमेशरो रा राज्य तिना रा ईए।
21 Kũrathimwo-rĩ, nĩ inyuĩ mũhũũtaga rĩu, nĩgũkorwo nĩmũkahũũnio. Kũrathimwo-rĩ, nĩ inyuĩ mũrarĩra rĩu, nĩgũkorwo nĩmũgatheka.
धन्य ए तुसे, जो एबु पूखे ए, कऊँकि रजाए जाणे, धन्य ए तुसे, जो एबु रोए, कऊँकि आसणे।
22 Kũrathimwo-rĩ, nĩ inyuĩ hĩndĩ ĩrĩa andũ mekũmũmena, na meyamũre kũrĩ inyuĩ, na mamũrume, na mathũkĩrĩrie rĩĩtwa rĩanyu, nĩ ũndũ wa Mũrũ wa Mũndũ.
धन्य ए तुसे, जेबे माणूं रे पुत्रो री बजअ ते लोका तुसा ते बैर राखणा और तुसे निकयाल़ी देणे, तुसा री निन्दा करनी और तुसा रा नाओं बुरा जाणी की कटी देणा।
23 “Mũthenya ũcio nĩmũgakena na mũrũgarũge, tondũ mũcaara wanyu nĩ mũingĩ Igũrũ. Nĩgũkorwo ũguo noguo maithe mao meekire anabii.
“तेस दिने खुश ऊई की उटकणा, कऊँकि देखो तुसा खे स्वर्गो रे बऊत बड़ा ईनाम मिलणा, तिना रे बाप-दादे, भविष्यबक्तेया साथे बी एड़ा ई करो थे।
24 “No rĩrĩ, kaĩ mũrĩ na haaro inyuĩ itonga-ĩ, nĩgũkorwo nĩmũrĩkĩtie kwamũkĩra kũnyamarũrwo kwanyu.
“पर हाय! तुसा खे, जो पैसे वाल़े ए, कऊँकि तुसे आपणे सारे सुख पईले ई पाई चुके रे।
25 Kaĩ mũrĩ na haaro inyuĩ arĩa mũhũũniĩ rĩu-ĩ, nĩgũkorwo nĩmũkahũũta. Kaĩ mũrĩ na haaro arĩa mũratheka rĩu-ĩ, nĩgũkorwo nĩmũgacakaya na mũrĩre.
पर हाय तुसा खे जो एबु रज्जे रे ए, कऊँकि पूखे ऊणे, हाय तुसा खे, जो एबु आसोए, कऊँकि शोग करना और रोणे।
26 Kaĩ mũrĩ na haaro inyuĩ hĩndĩ ĩrĩa andũ othe mekũmũgaathĩrĩria-ĩ, nĩgũkorwo ũguo noguo maithe mao meekaga anabii a maheeni.
हाय तुसा खे, जेबे सब तुसा खे खरा बोलोए, कऊँकि तिना रे बाप-दादे बी चूठे भविष्यबक्तेया साथे एड़ा ई करो थे।
27 “No ngũmwĩra atĩrĩ inyuĩ arĩa mũũthikĩrĩirie: endagai thũ cianyu, na mwĩkage wega arĩa mamũthũire,
“पर आऊँ तुसा सुणने वाल़ेया खे बोलूँआ कि आपणे दुश्मणा साथे प्यार राखो, जो तुसा साथे बैर राखोए, तिना रा पला करो।
28 na ningĩ mũrathimage arĩa mamũrumaga, na mũhooyagĩre arĩa mamwĩkaga ũũru.
जो तुसा खे स्राप देओ, तिना खे आशीष देओ, जो तुसा रा मजाक करो, तिना खे प्रार्थना करो।
29 Na rĩrĩ, mũndũ angĩkũgũtha rũthĩa rũmwe, mũhũgũkĩrie rũu rũngĩ o naruo. Na mũndũ angĩgũtunya igooti rĩaku, ndũkamũgirie kuoya o na kanjũ yaku.
जो तुसा री खाखा रे थप्पड़ बाओआ, तो तेस कनारो खे दूजी खाख बी करी देओ और जो तेरा दोहर (तोती) छुड़ाई लओआ, तेसखे कुरता लणे ते पनि रोक।
30 Mũndũ o wothe angĩkũhooya kĩndũ mũhe, na mũndũ o wothe angĩoya kĩndũ gĩaku, ndũkamwĩtie.
जो कोई तांते माँगो, तेसखे दे और जो तेरी चीज छुड़ाई लओआ, तेसते माँग नि
31 Ĩkagai andũ arĩa angĩ o ũrĩa mũngĩenda mamwĩkage.
और जेड़ा तुसे चाओए कि लोक तुसा साथे करो, तुसे बी तिना साथे तेड़ा ई करो।
32 “Rĩu-rĩ, angĩkorwo mwendete o arĩa mamwendete-rĩ, mwakĩĩguna na kĩ? O na ‘ehia’ nĩmendaga arĩa mamendete.
“जे तुसे आपू साथे प्यार राखणे वाल़ेया साथे प्यार राखो, तो तुसा री क्या तारीफ? कऊँकि पापी बी आपू साथे प्यार राखणेया वाल़ेया साथे प्यार राखोए।
33 Na mũngĩkorwo mwĩkaga wega o arĩa mamwĩkaga wega-rĩ, mwakĩĩguna na kĩ? Nĩgũkorwo ehia o nao nĩmekaga o ũguo.
जे तुसे आपू साथे खरा करने वाल़ेया साथे ई खरा करोए, तो तुसा री क्या तारीफ? कऊँकि पापी बी एड़ा ई करोए।
34 Na ningĩ mũngĩkorwo mũkombithagia o arĩa mwĩhokete nĩmakamũrĩha-rĩ, mwakĩĩguna na kĩ? O na ehia nĩmakombagĩra ehia arĩa angĩ, mehokete nĩmakarĩhwo ciothe.
जे तुसे तिना खे त्वार देओ, जिना ते फेर लणे री उम्मीद राखोए, तो तुसा री क्या तारीफ? कऊँकि पापी बी पापिया खे त्वार देओए, ताकि तिथणा ई फेर पाओ।
35 No rĩrĩ, endagai thũ cianyu, na mũciĩkage wega, o na mũkombithagie mũtekwĩhoka gũcookerio kĩndũ. Hĩndĩ ĩyo irĩhi rĩanyu nĩrĩkaneneha, na inyuĩ nĩmũgatuĩka ariũ a Ũrĩa-ũrĩ-Igũrũ-Mũno, nĩgũkorwo we nĩaiguagĩra arĩa matarĩ ngaatho tha o na arĩa aaganu.
बल्कि आपणे दुश्मणा साथे प्यार राखो और तिना रा पला करो, और फेर पाणे री उम्मीद नि राखी की त्वार देओ। तेबे तुसा खे बड़ा फल मिलणा और तुसे परमप्रदान परमेशरो रे बच्चे ठईरने। कऊँकि से तिना पाँदे जो धन्यवाद नि करदे और बुरेया पाँदे बी कृपा करोआ।
36 Iguanagĩrai tha, o ta ũrĩa Ithe wanyu aiguanagĩra tha.
जेड़ा तुसा रा पिता परमेशर दयालु ए, तेड़े ई तुसे बी दयालु बणो।
37 “Mũtigaciirithanagie nĩgeetha na inyuĩ mũtikanaciirithio. Mũtigatuanagĩre, nĩgeetha na inyuĩ mũtikanatuĩrwo. Rekanagĩrai, na inyuĩ nĩmũkarekerwo.
“दोष मत लगाओ, तो तुसा पाँदे बी दोष नि लगाया जाणा, दोषी नि ठराओ, तो तुसे बी दोषी नि ठराए जाणे, माफ करो, तो तुसा खे बी माफ कित्तेया जाणा।
38 Heanagai, na inyuĩ nĩmũrĩheagwo na gĩthimi kĩega, gĩkindĩrĩtwo, kĩinainĩtio na gĩgaitĩkĩrĩra, nĩkĩo mũgaitĩrĩrwo nakĩo nguo-inĩ. Nĩgũkorwo gĩthimi kĩrĩa mũthimanagĩra nakĩo, no kĩo mũrĩthimagĩrwo nakĩo.”
देया करो, तेबे तुसा खे बी दित्तेया जाणा, लोका पूरा नाप दबाई-दबाई की और इलाई-इलाई की और ऊबरदे ऊए तुसा री गोदा रे पाणा, कऊँकि जेस नापो साथे तुसे नापोए, तेसी साथे तुसा खे बी नापेया जाणा।”
39 Agĩcooka akĩmahe ngerekano ĩno, akĩmooria atĩrĩ, “Mũtumumu no atongorie mũtumumu ũrĩa ũngĩ? Githĩ eerĩ to magũe irima?
तेबे यीशुए तिना खे एक उदारण बोलेया, “क्या अन्दा, अन्देया खे बाट दशी सकोआ? क्या दोनो गड्डे रे नि पड़ने।
40 Mũrutwo ti mũnene kũrĩ mũmũruti, no ũrĩa wothe mũrute wega, no atuĩke ta mũmũruti.
चेला आपणे गुरूओ ते बड़ा नि ऊँदा, पर जो कोई सिद्ध ऊणा, से आपणे गुरूओ जेड़ा ऊणा।
41 “Nĩ kĩĩ gĩgũtũma wone kĩhuti kĩrĩa kĩrĩ riitho rĩa mũrũ wa thoguo, no ũkaaga kũrũmbũiya mũgogo ũrĩa ũrĩ riitho rĩaku we mwene?
तूँ कऊँ आपणे पाईए री छोटी-छोटी गल़तिया टोल़ेया, तांदे आपणिया बड़ी-बड़ी गल़तिया नजर कऊँ नि आँऊदिया?
42 Wahota atĩa kwĩra mũrũ wa thoguo atĩrĩ, ‘Mũrũ wa baba, reke ngũrute kĩhuti kĩu kĩrĩ riitho rĩaku,’ o rĩrĩa wee wagĩte kuona mũgogo ũrĩa ũrĩ naguo riitho rĩaku? Wee hinga ĩno, amba ũrute mũgogo ũcio ũrĩ naguo riitho, nĩguo wone wega ũhote kũruta kĩhuti kĩrĩa kĩrĩ riitho rĩa mũrũ wa thoguo.
जेबे तांदे आपू रे बड़ी-बड़ी गल़तिया ए, तो तूँ आपणे पाईए खे किंयाँ बोली सकेया कि ओ पाई! तूँ गल़त ए? ओ कपटी! पईले आपणी बड़ी-बड़ी गल़तिया देख, तेबेई तो तूँ आपणे पाईए री गल़तिया ठीक टंगो रे देखी की निकयाल़ी सकेया।
43 “Gũtirĩ mũtĩ mwega ũciaraga maciaro mooru, kana mũtĩ mũũru ũgaciara maciaro mega.
“कोई बी अच्छा डाल़ निए, जो नकम्मा फल़ ल्याओ और ना तो नकम्मा डाल़ ए, जो अच्छा फल़ ल्याओ।
44 O mũtĩ ũmenyekaga na maciaro maguo mwene. Andũ matituaga ngũyũ kuuma mĩtĩ-inĩ ya mĩigua, o na kana magatua thabibũ kuuma congʼe-inĩ.
हर एक डाल़ आपणे फल़ो साथे पछयाणा जाओआ, कऊँकि लोक जाड़ो ते दाऊगल़े नि तोड़दे और ना कांडेया ते अँगूर।
45 Mũndũ ũrĩa mwega aragia maũndũ mega kuuma mũthiithũ-inĩ wa ngoro yake, nake mũndũ ũrĩa mũũru aragia maũndũ mooru kuuma mũthiithũ-inĩ wa ngoro yake. Nĩgũkorwo kanua gake kaaragia o maũndũ marĩa maiyũrĩte ngoro yake.
खरा मांणू आपणे खरे मनो रे पण्डारो ते खरिया गल्ला निकयाल़ोआ और बुरा मांणू आपणे बुरे मनो रे पण्डारो ते बुरिया गल्ला निकयाल़ोआ, कऊँकि जो, जेसरे मनो रे परे रा ओआ, तेड़ा ई मुंओ ते निकल़ोआ।
46 “Atĩrĩrĩ, mũnjĩtaga ‘Mwathani, Mwathani,’ nĩkĩ, na mũtiĩkaga ũrĩa ndĩmwĩraga?
“जेबे तुसे मेरा कईणा नि मानदे, तो, तेबे कऊँ माखे ओ प्रभु, ओ प्रभु बोलोए?
47 Nĩngũmuonia ũrĩa mũndũ ũrĩa ũũkaga kũrĩ niĩ, na akaigua ciugo ciakwa, na ageeka ũrĩa ciugĩte ahaana.
जो कोई मांगे आओआ और मेरिया गल्ला सुणी की तिना खे मानोआ, आऊँ तुसा खे बताऊँआ कि से केस जेड़ा ए।
48 Ahaana ta mũndũ waakaga nyũmba, ũrĩa wenjire mũthingi, akĩũrikia na akĩwamba igũrũ rĩa ihiga. Hĩndĩ ĩrĩa kwagĩire mũiyũro wa maaĩ, kĩguũ gĩkĩgũtha nyũmba ĩyo na nditi, no gĩtiamĩenyenyirie, tondũ nĩyaakĩtwo wega.
से तेस मांणूए जेड़ा ए, जिने कअर बणांदे बखते, तरतिया रे डूगी निऊँ खणी की पात्थरा री निऊँ पाई और जेबे बाढ़ आयी तो ताअर तेस कअरो रे लगी, पर से इलाई नि सकी, कऊँकि से पक्का था।
49 No mũndũ ũrĩa ũiguaga ciugo ciakwa, na ndekaga ũrĩa ciugĩte, ahaana ta mũndũ ũrĩa waakire nyũmba ĩtarĩ na mũthingi. Na rĩrĩa kĩguũ kĩagũthire nyũmba ĩyo, ĩkĩmomoka, naguo mwanangĩko wayo warĩ mũnene.”
पर जो सुणी की नि मानदा, से तेस मांणूए जेड़ा ए, जिने माट्टिया पाँदे बिना निऊँआ रा कअर बणाया और जेबे तेस कअरो पाँदे ताअर लगी, तो से कअर तेबुई टल़ीगा और सत्यानाश ऊईगा।”