Sprueche 6

1 Mein Sohn, hast du dich für deinen Nächsten verbürgt, für einen andern dich durch Handschlag verpflichtet,

Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,

2 bist du durch ein mündliches Versprechen gebunden und hast du dich durch eine Zusage verstricken lassen,

Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.

3 so tu doch ja dies, mein Sohn, damit du wieder frei wirst – denn du bist in die Gewalt deines Nächsten gefallen –: Gehe hin, wirf dich vor ihm nieder und bestürme deinen Nächsten mit Bitten!

Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;

4 Gönne deinen Augen keinen Schlaf und deinen Augenlidern keinen Schlummer!

Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;

5 Mache dich frei von ihm wie eine Gazelle aus der Hand (des Jägers) und wie ein Vogel aus der Hand des Vogelstellers! –

Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.

6 Gehe hin zur Ameise, du Fauler, sieh ihr Tun an, damit du klug wirst.

Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.

7 Obgleich sie kein Oberhaupt, keinen Vorsteher und Gebieter hat,

Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,

8 sorgt sie doch im Sommer für ihren Unterhalt, sammelt in der Erntezeit ihre Nahrung ein.

Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.

9 Wie lange noch willst du liegen bleiben, du Fauler? Wann endlich willst du von deinem Schlaf dich erheben?

Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?

10 »Noch ein wenig Schlaf, ein wenig Schlummer, noch ein wenig die Hände falten, um auszuruhen!«

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

11 So kommt denn die Verarmung an dich heran wie ein Schnellläufer und der Mangel wie ein gewappneter Mann. –

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

12 Ein nichtswürdiger Mensch, ein heilloser Mann ist, wer mit Lug und Trug des Mundes umhergeht,

Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,

13 wer mit den Augen blinzelt, mit den Füßen scharrt, mit den Fingern Zeichen gibt,

Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;

14 wer hinterlistige Pläne im Herzen ersinnt, allezeit böse Anschläge schmiedet und Händel anstiftet.

Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.

15 Darum wird ihn das Verderben plötzlich ereilen; unvermutet wird er zerschmettert werden unheilbar. –

Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.

16 Sechs Dinge sind es, die der HERR haßt, und sieben sind seinem Herzen ein Greuel:

Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.

17 hochmütige Augen, eine Lügenzunge und Hände, die unschuldiges Blut vergießen;

Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,

18 ein Herz, das tückische Anschläge schmiedet, Füße, die eilends zu bösem Tun laufen;

Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,

19 wer als falscher Zeuge Lügen aussagt und Hader anstiftet unter Brüdern.

Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.

20 Mein Sohn, halte das Gebot deines Vaters fest und laß nicht die Weisung deiner Mutter fahren!

Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.

21 Binde sie dir beständig aufs Herz, schlinge sie dir um den Hals!

Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.

22 Wenn du umhergehst, möge sie dich geleiten; wenn du dich niedergelegt hast, möge sie dich bewachen, und bist du aufgewacht, so möge sie sich mit dir unterreden.

Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.

23 Denn das Gebot ist eine Leuchte und die Weisung ein Licht; und die Zurechtweisungen der Zucht sind der Weg zum Leben(sglück):

Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,

24 sie sollen dich bewahren vor dem bösen Weibe, vor der glatten Zunge einer fremden Frau.

Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.

25 Trage in deinem Herzen kein Verlangen nach ihrer Schönheit und laß dich nicht von ihr durch ihre Blicke fangen!

Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.

26 Denn der Preis für eine Buhldirne beträgt höchstens einen Laib Brot, aber eine verheiratete Frau macht Jagd auf die kostbare Seele.

Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.

27 Kann wohl jemand Feuer in den Bausch des Gewandes fassen, ohne daß seine Kleider in Brand geraten?

Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?

28 Oder kann jemand über glühende Kohlen gehen, ohne sich die Füße zu verbrennen?

Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?

29 Ebenso ergeht es dem, der sich mit der Ehefrau eines andern einläßt: keiner, der sie berührt, kommt ungestraft davon.

Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.

30 Man verachtet den Dieb nicht, wenn er stiehlt, um seine Gier zu stillen, wenn ihn hungert;

Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;

31 doch wenn er ertappt wird, mag (muß) er siebenfachen Ersatz leisten, (am Ende gar) das ganze Vermögen seines Hauses hingeben;

Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.

32 wer aber mit einem verheirateten Weibe Ehebruch begeht, ist von Sinnen; nur wer sich selbst zugrunde richten will, tut so etwas.

Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;

33 Schläge und Schmach trägt er als Lohn davon, und seine Schande ist unauslöschlich;

Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;

34 denn Eifersucht ist wilder Zorn eines Ehemannes, und am Tage der Rache übt er keine Schonung:

Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.

35 er läßt sich auf keinerlei Sühnegeld ein und bleibt unerbittlich, magst du ihm auch noch so viele Geschenke bieten.

Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.