Proverbes 24
1 Ne porte pas envie aux hommes méchants, et ne désire pas leur société!
Яманларға рәшк қилма, Улар билән барди-кәлди қилишни арзу қилма;
2 Car leur cœur médite la ruine, et leurs lèvres ont un langage funeste.
Чүнки уларниң көңли зораванлиқнила ойлар; Уларниң ағзи азар йәткүзүшни сөзләр.
3 Par la sagesse une maison s'élève, et par l'intelligence elle se consolide;
Аилә болса даналиқ асасида бәрпа қилинар; Чүшиниш билән мустәһкәмлинәр.
4 et par la science les chambres se remplissent de tous les biens de prix et d'agrément.
Билим билән өйниң ханилири һәр хил қиммәтлик, есил гөһәрләргә толдурулар.
5 L'homme sage a de la force, et l'homme qui sait, gagne en vigueur.
Дана адәм зор күчкә егидур; Билими бар адәм қудритини ашурар.
6 Car tu feras la guerre ayant pris tes mesures, et c'est le nombre des conseillers qui donne la victoire.
Пухта несиһәтләр билән җәң қилғин; Ғәлибә болса Бирдин-бир Улуқ Мәслиһәтчи билән болар.
7 Pour l'insensé la sagesse est chose trop haute; aux Portes il n'ouvre pas la bouche.
Даналиқ әқилсиз адәмгә нисбәтән толиму егиз, чүшиниксиздур; [Чоңлар] шәһәр дәрвазиси алдиға жиғилғанда у зуван ачалмас.
8 Celui qui médite de faire du mal, reçoit le nom d'homme d'intrigue.
Әскиликни нийәтлигән адәм «сүйқәстчи» атилар.
9 La pensée de la folie, c'est le péché; et le moqueur est l'abomination des hommes.
Ахмақлиқтин болған нийәт гунадур; Һакавур киши адәмләргә жиркиничликтур.
10 Si tu faiblis au jour de la détresse, tes forces s'affaibliront.
Бешиңға еғир күн чүшкәндә җасарәтсиз болсаң, Күчсиз һесаплинисән.
11 Sauve ceux qu'on traîne à la mort; retiens ceux qui vont tomber sous les coups meurtriers!
[Сәвәпсиз] өлүмгә тартилғанларни қутқузғин; Боғузлиниш хәвпидә турғанлардин ярдәм қолуңни тартма;
12 Si tu dis: « Nous ne le connaissons point! » Celui qui pèse les cœurs, ne l'entendra-t-Il pas? et le Gardien de ton âme ne le saura-t-il pas? et ne rend-Il pas à chacun selon ses œuvres?
Әгәр сән: «Бу иштин хәвиримиз йоқтур» десәң, Һәр адәмниң көңлини таразиға Салғучи буни көрмәсму? Җениңни һаят Сақлиғучи уни билмәсму? У һәр бир инсан балсиниң өз қилғанлири бойичә уларниң өзигә яндурмасму?
13 Mon fils, mange le miel, car il est bon, et le rayon de miel, qui est doux à ton palais!
И оғлум, һәсәл [тапсаң] истимал қил, у яхшидур. Һәрә көнигидин алған һәсәл болса татлиқ тетийду;
14 Sache que telle sera la sagesse à ton âme. Si tu la trouves, il est un avenir; et ton espoir ne sera pas mis à néant.
Даналиқ билән тонушсаң, уму көңлүңгә шуниңдәк болар; Уни тапқиниңда җәзмән яхши көридиған күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
15 Impie, ne dresse point d'embûches à la demeure du juste, et ne dévaste point son gîte.
И рәзил адәм, һәққанийниң өйигә йошурун һуҗум қилишни күтмә, Униң туралғусини булиғучи болма!
16 Car sept fois le juste tombe, et il se relève; mais les impies périssent dans le malheur.
Чүнки һәққаний йәттә қетим жиқилип чүшәр, Бирақ ахири йәнә орнидин турар. Лекин рәзил киши күлпәт ичигә путлишип чүшәр.
17 Ne te réjouis pas de la chute de ton ennemi, et que ton cœur ne se délecte pas de sa ruine,
Рәқибиң жиқилип кәтсә хуш болуп кәтмә, Дүшминиң путлишип чүшсә шатланма;
18 de peur que l'Éternel ne le voie, et n'en ait déplaisir, et qu'il ne détourne sa colère de lui.
Пәрвәрдигар буни көргәндә, Бу қилиғиңни яхши көрмәй, Бәлким ғәзивини рәқибиңгә чүшүрмәслиги мүмкин.
19 Ne t'irrite point à la vue des méchants, et ne sois point jaloux des impies,
Яманлар [раваҗ тапса], беарам болуп кәтмә; Рәзилләргә рәшк қилма.
20 car le méchant n'a point d'avenir, le flambeau des impies s'éteint.
Чүнки яманларниң келәчики йоқтур, Униң чириғиму өчүрүләр.
21 Crains l'Éternel, mon fils, et le roi, et ne t'associe point aux novateurs!
И оғлум, Пәрвәрдигардин қорққин, падишаниму һөрмәт қил. Қутратқучилар билән арилашма.
22 car leur ruine surgit tout-à-coup, et le temps du châtiment des uns et des autres, qui le sait?
Бундақ кишиләргә келидиған балаю-апәт уштумтут болар, [Пәрвәрдигар билән падишаниң] уларни қандақ йоқитидиғанлиғини биләмсән?
23 Encore paroles de sages. Etre partial, quand on juge, n'est pas bien.
Буларму ақиланиләрниң сөзлиридур: — Сот қилғанда бир тәрәпкә ян бесиш қәтъий болмас.
24 Quiconque dit au coupable: Tu es innocent! encourt la malédiction des peuples, et le courroux des nations.
Җинайәтчигә: «Әйипсиз сән» дәп һөкүм чиқарған кишигә, Хәлиқләр ләнәт ейтар; Әл-жутлар униңдин нәпрәтлинәр.
25 Mais ceux qui osent punir, s'en trouvent bien, et obtiennent le bonheur comme bénédiction.
Бирақ улар җинайәтчиниң гунайини ечип ташлиған кишидин хурсән болар, Улар униңға бәхит-саадәт тилишәр.
26 Il donne un baiser sur les lèvres, celui qui répond pertinemment.
Дурус җавап бәргүчи, Гояки кишиниң ләвлиригә сөйгүчидур.
27 Soigne au dehors tes affaires, et mets en bon état ton champ; alors tu peux bâtir ta maison.
Авал сиртта ишлириңниң йолини һазирлап, Етиз-ериқлириңни тәйярла, Андин өйүңни салғин.
28 Ne témoigne pas à la légère contre ton prochain; et de tes lèvres voudrais-tu tromper?
Йеқиниңға қарши асассиз гувалиқ қилма; Ағзиңдин һеч ялғанчилиқ чиқарма.
29 Ne dis pas: Ce qu'il m'a fait, je le lui ferai, je rendrai à chacun selon ses œuvres.
«У маңа қандақ қилған болса, мәнму униңға шундақ қилимән, Униң маңа қилғинини өзигә яндуримән», дегүчи болма.
30 Près du champ du paresseux je passais, et près de la vigne de l'homme privé de sens;
Мән һорунниң етизлиғидин өттим, Әқилсизниң үзүмзарлиғи йенидин маңдим,
31 et voici, le chardon y poussait partout, et des orties en couvraient le sol, et son mur de pierres s'était écroulé.
Мана, һәр йеридин тикәнләр өсүп чиққан, Хохилар йәр йүзини бесип кәткән, Қоруқ теми өрүлүп кәткән!
32 Et je regardai, et fis attention; je vis, et en tirai une leçon:
Уларни көргәч, убдан ойландим; Көргинимдин савақ алдим: —
33 « Un peu dormir, un peu sommeiller, un peu croiser les bras en étant couché! »
Сән: «Йәнә бирдәм көзүмни жумувалай, Йәнә бирдәм ухливалай, Йәнә бирдәм пут-қолумни алмап йетивалай» — десәң,
34 Ainsi, la pauvreté fondra sur toi, comme un larron, et l'indigence, comme un homme portant le bouclier.
Намратлиқ булаңчидәк сени бесип келәр, Һаҗәтмәнлик қалқанлиқ әскәрдәк саңа һуҗум қилар.
