Proverbes 17

1 Mieux vaut un morceau de pain sec avec la paix, qu'une maison dans laquelle se multiplient les festins où l'on se querelle.

Nasaysayaat ti maaddaan iti kinatalna a nabuyugan iti namaga a sangkasakmol a tinapay ngem ti balay a napnoan iti panagrambak a nabuyogan iti panagaapa.

2 Le sage serviteur commande au fils qui fait honte, et avec les frères il partagera l'héritage.

Iturayan ti nasirib nga adipen ti anak nga agar-aramid iti nakababain ken makibingayto isuna iti tawid a kasla maysa isuna kadagiti agkakabsat.

3 Le creuset est pour l'argent, et la fournaise pour l'or; mais c'est l'Éternel qui éprouve les cœurs.

Ti pagguguran ket para iti pirak ken ti horno ket para iti balitok, ngem daldalusan ni Yahweh dagiti puso.

4 Le méchant est attentif aux discours nuisibles, le menteur prête l'oreille aux paroles funestes.

Ti tao nga agar-aramid iti dakes ket dumdumngeg kadagiti agsasao iti nadangkes a wagas; ipangpangag ti ulbod a tao dagiti agsasao iti dakes.

5 Qui se moque du pauvre, outrage son créateur; qui jouit du malheur, ne reste pas impuni.

Siasinoman a mangum-umsi kadagiti napanglaw ket lalaisenna ti Nangparsua kenkuana, ken madusa ti tao nga agragrag-o gapu iti kinaawan gasat dagiti dadduma.

6 Les enfants de leurs enfants sont la couronne des vieillards et la gloire des enfants, ce sont leurs pères.

Dagiti appo ti korona dagiti natataenganen, ken dagiti nagannak ti mangmangiyeg iti dayaw kadagiti annakda.

7 Le langage digne ne sied pas à l'insensé; combien moins à l'homme bien né le langage du mensonge!

Ti nasayaat a sao ket saan a maitutop para iti maag; ad-adda a saan a maitutop dagiti ulbod a bibig iti pamilia ti ari.

8 Le don est une pierre de prix aux yeux de qui le reçoit; partout où il s'adresse, il réussit.

Ti pasuksok ket kasla bato a maar-aramat iti panagsalamangka ti tao a mangit-ited iti daytoy; uray sadinoman ti turongenna, agballigi isuna.

9 Qui tait la faute, cherche l'affection; mais qui la reproduit par la parole, désunit des intimes.

Ti siasinoman a mangpalabas iti maysa a nagkuranganda kenkuana ket makabirok iti ayat, ngem ti tao a mangul-ulit iti maysa a banag ket paad-adaywenna dagiti nasinged a gagayyemna.

10 Le blâme frappe plus l'homme de sens, que cent coups, l'insensé.

Ti panangtubngar ket umuneg iti kaunggan ti tao nga addaan pannakaawat, abakna ti sangagasut a saplit iti maag.

11 La révolte ne cherche que le mal, mais un cruel messager lui est député.

Birbiruken laeng ti dakes a tao ti panagsukirna, isu nga addanto naranggas a mensahero a maibaon a maibusor kenkuana.

12 Soyez rencontrés par une ourse qui a perdu ses petits, mais non par un insensé pendant sa démence!

Nasaysayaat ti makasabat iti oso a natakawan kadagiti annakna, ngem ti makasabat iti maag iti kinamaagna.

13 De quiconque rend le mal pour le bien, les maux ne quittent point la demeure.

No adda maysa a tao a mangisupapak iti dakes iti naimbag, saanto a pulos a panawan ti kinadakes ti balayna.

14 Commencer une querelle, c'est rompre une digue; cède avant que le débat s'échauffe.

Ti pagrugian ti riri ket kas iti tao a nangibulos iti danum nga agayus iti sadinoman, isu nga adaywam ti riri sakbay a mairugi daytoy.

15 Qui absout le coupable, et qui condamne l'innocent, sont l'un autant que l'autre l'abomination de l'Éternel.

Siasinoman a mangwayawaya kadagiti nadangkes a tattao wenno mangdusa kadagiti agar-aramid iti nalinteg— dagitoy a tattao ket agpapada a makarimon kenni Yahweh.

16 A quoi sert à l'insensé d'avoir en main des richesses? A acheter la sagesse? Il manque de sens.

Apay pay laeng nga agbayad ti maag tapno makasursuro iti kinasirib no saanna met a kabaelan ti makasursuro?

17 L'ami aime dans tous les temps; mais dans le malheur il devient un frère.

Ti maysa a gayyem ket managayat iti amin a tiempo, ken tumpuar ti maysa a kabsat iti tiempo ti pannakariribuk.

18 L'homme privé de sens touche dans la main, et se lie comme caution envers autrui.

Ti tao nga awan nakemna ket mangpatalged kadagiti karkari ken agbalin nga akinrebbeng kadagiti utang ti kaarrubana.

19 Celui-là aime à pécher qui aime à se quereller; et qui élève trop sa porte, cherche sa chute.

Ti siasinoman a makinkayat iti riri, kaykayatna met ti basol; ti tao nga agar-aramid iti nangato unay a balandra iti ruanganna, itultulokna met nga adda tultulang a matukkol.

20 Avec un cœur tortueux on ne trouve pas le bonheur; et avec une langue perverse on tombe dans le malheur.

Ti maysa a tao nga addaan iti saan a nasayaat a puso, saan a pulos a makasarak iti nasayaat; matnag iti pannakadidigra ti tao nga addaan iti ulbod a dila.

21 Qui donne le jour à un fou, en aura du chagrin; et point de joie pour le père de l'insensé.

Ti siasinoman a maaddaan iti putot a maag ket mangmangiyeg iti ladingit iti bagina; saan nga agrag-o ti siasinoman nga ama iti maag nga anak.

22 Un cœur joyeux est un bon remède; mais un esprit abattu dessèche les os.

Ti naragsak a puso ket nasayaat nga agas, ngem ti naburak nga espiritu ket mangpamaga kadagiti tultulang.

23 L'impie accepte le présent caché sous le manteau, pour détourner le cours de la justice.

Aw-awaten ti nadangkes a tao ti pasuksok tapno ballikugenna dagiti wagas ti kinalinteg.

24 La sagesse est à la portée du sage; mais les yeux de l'insensé cherchent au bout de la terre.

Ti tao nga addaan pannakaawat, iturturongna ti bagina iti kinasirib, ngem dagiti mata dagiti maag ket naiturong iti nagpatinggaan ti daga.

25 Le fils insensé est un chagrin pour son père, et une amertume pour celle qui lui donna naissance.

Ti maag nga anak ket ladingit iti amana ken saem iti babai a nangipasngay kenkuana.

26 Condamner le juste, même à une amende, est mauvais; mais frapper l'homme bien né passe les bornes du droit.

Kasta met a saan a pulos a nasayaat ti panangdusa iti tao nga agar-aramid iti nalinteg; wenno saan a nasayaat a sapliten dagiti natakneng a tattao.

27 Qui épargne ses paroles, possède la science, et qui a du sang-froid est homme de sens.

Ti tao nga addaan pannakaammo agus-usar iti bassit a sasao, ken managteppel ti tao nga addaan pannakaawat.

28 Même l'insensé, quand il se tait, passe pour sage; celui qui tient fermées ses lèvres, a du sens.

Uray ti maag ket maipagarup a masirib no naulimek isuna; no ikaemna ti ngiwatna, maibilang a nalaing isuna.