Proverbes 16

1 A l'homme de former des plans en son cœur; mais à Dieu d'exaucer ce qu'exprime la langue.

Dagiti panggep ti puso ket kukua ti makinpuso, ngem ti sungbat ni Yahweh ket agtaud iti mismo a dilana.

2 Toutes les voies d'un homme sont pures à ses yeux; mais l'Éternel pèse les cœurs.

Amin a wagas ti maysa a tao ket nadalus iti panagkitana, ngem timtimbangen ni Yahweh dagiti pangpanggepenna.

3 Repose-toi sur Dieu de tes affaires, et tes plans seront assurés.

Ikamangmo kenni Yahweh dagiti aramidmo, ket agballiginto dagiti panggepmo.

4 L'Éternel a fait toutes choses pour leur fin; ainsi, l'impie pour le jour du malheur.

Inaramid ni Yahweh dagiti amin a banag para iti rumbeng a pakaaramatanda, uray dagiti nadangkes para iti aldaw ti riribuk.

5 Tout orgueilleux est pour l'Éternel une abomination; en aucun temps il ne demeure impuni.

Kagurgura ni Yahweh ti amin nga addaan iti natangsit a puso, uray puotenyo, madusadanto.

6 L'amour et la fidélité expient la faute, et la crainte de l'Éternel fait fuir le mal.

Babaen iti kinapudno ti tulag ken kinamatalek ket naakkoban ti kinamanagbasol, ken babaen iti panagbuteng kenni Yahweh ket matallikudan dagiti tattao ti panagar-aramidda iti dakes.

7 Si l'Éternel est favorable à la voie d'un homme, Il réconcilie même ses ennemis avec lui.

No dagiti wagas ti maysa a tao ket makaay-ayo kenni Yahweh, uray dagiti kabusor dayta a tao ket pagbalinen ni Yahweh a gayyemna.

8 Mieux vaut peu avec la justice, qu'un gros revenu avec l'iniquité.

Nasaysayaat ti addaan iti bassit nga addaan iti kinalinteg, ngem ti addaan iti dakkel a sapul babaen iti kinadakes.

9 L'homme en son cœur se trace sa voie; c'est l'Éternel qui dirige sa marche.

Agplanplano ti maysa a tao iti kaunggan ti pusona, ngem iturturong ni Yahweh dagiti addangna.

10 Les lèvres du roi prononcent des oracles; et, quand il juge, sa bouche n'est point inique.

Adda nadiosan a panggeddeng kadagiti bibig ti ari, saan nga agisawang ti ngiwatna iti makaallilaw a pangngeddeng.

11 Le poids et la balance justes viennent de l'Éternel; Il a fait toutes les pierres qu'on a dans sa bourse.

Aggapu kenni Yahweh dagiti napudno a pagtimbangan; isuna ti mangikedkeddeng iti dagsen dagiti adda iti supot.

12 Les rois auront horreur de faire le mal; car par la justice un trône est affermi.

Tunggal agaramid dagiti ari iti nadangkes a banbanag, dayta ket maysa a rumbeng a malais, ta naipasdek ti trono babaen iti panagaramid iti nalinteg.

13 Les bonnes grâces du roi seront pour les lèvres vraies, et celui qui parle sincèrement, aura son amour.

Maragragsakan ti maysa nga ari kadagiti bibig a mangibagbaga iti umno ken ay-ayatenna ti tao nga agsasao iti pudno.

14 Colère de roi, messages de mort: aussi le sage la calmera.

Ti pungtot ti maysa nga ari ket maiyarig a mensahero ti patay ngem padasen ti nasirib a tao a pagkalmaen isuna.

15 Un regard riant du roi donne la vie, et sa faveur est comme un nuage pluvieux du printemps.

Ti kinaraniag ti rupa ti ari ket biag, ken ti paraburna ket kasla ulep a mangiyeg iti tudo.

16 Combien la possession de la sagesse vaut mieux que l'or! et que la possession de la sagesse est préférable à l'argent.

Anian a nasaysayaat ti maaddaan iti kinasirib ngem iti maaddaan iti balitok. Rumbeng nga ad-adda a mapili ti maaddaan iti pannakaawat ngem iti maaddaan iti pirak.

17 La voie des gens de bien, c'est de fuir le mal; il préserve sa vie celui qui surveille ses voies.

Arigna a ti dalan dagiti nalinteg a tattao ket adayo iti kinadakes; ti tao a mangsalsalaknib iti biagna ket arigna a banbantayanna ti dalanna.

18 L'orgueil précède la ruine, et la présomption, la chute.

Umuna ti kinatangsit sakbay ti pannakadadael, ken umuna ti napalangguad nga espiritu sakbay ti pannakatinnag.

19 Mieux vaut vivre humble avec les pauvres, que de partager le butin avec les superbes.

Nasaysayaat ti agbalin a napakumbaba a kadua dagiti napanglaw a tattao ngem ti makibingay kadagiti napalangguad a tattao kadagiti sinamsamda.

20 Qui dans les affaires agit sensément, trouve le bonheur; et heureux qui se confie dans l'Éternel!

Makabirok iti nasayaat ti siasinoman a mang-utob kadagiti naisuro kadakuada, ken agragsak dagiti agtalek kenni Yahweh.

21 L'homme au cœur sage est appelé sensé, et l'aménité des paroles avance l'instruction.

Ti tao a nasirib iti kaungganna ket makuna a nanakem, ken ti kinasam-it ti balikas pasayaatenna ti kabaelan a mangisuro.

22 La prudence pour qui l'a est une source de vie; les insensés sont punis par leur propre folie.

Ti pannakaawat ket maiyarig a burayok ti biag ti tao nga addaan iti daytoy, ngem ti dusa dagiti maag ket ti kinamaagda.

23 Le cœur du sage rend sa bouche sensée, et par ses discours avance l'instruction.

Ti puso ti nasirib a tao ket mangmangted iti saririt iti ngiwatna ken mangnaynayon iti panangallukoy dagiti bibigna.

24 Les discours gracieux sont des rayons de miel, doux au cœur, restaurants pour le corps.

Ti makaay-ayo a sasao ket maiyarig a balay ti ayukan—nasam-it iti kararua ken pannakapaimbag kadagiti tulang.

25 Telle voie semble droite à l'homme; mais elle aboutit au chemin de la mort.

Adda dalan a kasla nalinteg iti maysa a tao, ngem ti murdongna ket dalan nga agturong iti patay.

26 La faim du travailleur travaille pour lui, car sa bouche lui en impose la charge.

Ti ganas iti pannangan ti maysa a mangmangged ket mangparegta kenkuana nga agtrabaho; guyguyugoyen isuna ti bisinna nga agtultuloy nga agtrabaho.

27 L'homme dangereux prépare le malheur, et sur ses lèvres il y a comme un feu qui brûle.

Agkalkali iti dakes ti awan serserbina a tao, ken ti sasaona ket kasla makasinit nga apuy.

28 L'homme tortueux excite les divisions; et le rapporteur désunit les intimes.

Ti ballikug a tao ket rubrubanna ti riri, kasta met a pagsisinaen ti tsismis dagiti nasinged nga aggagayyem.

29 L'homme qui veut nuire, séduit son prochain, et l'engage dans une voie qui n'est pas la bonne;

Ul-ulbodan ti naranggas a tao ti kaarrubana ken iturturongna daytoy a pababa iti dalan a saan a nasayaat.

30 il ferme les yeux pour méditer la fraude, il serre les lèvres… il a consommé le crime.

Ti tao nga agkidda-kidday ket agpangpanggep iti dakes; dagiti mangikakaem iti bibigda ket agar-aramid iti dakes.

31 Les cheveux blancs sont une couronne d'honneur; c'est sur le chemin de la justice qu'on la trouve.

Ti uban ket korona ti kinadayag; magun-od daytoy babaen iti panagbiag iti nalinteg a wagas.

32 L'homme patient est supérieur au héros, et celui qui a l'empire de son âme, au preneur de villes.

Nasaysayaat ti saan a nalaka a makaunget ngem ti agbalin a maingel, ken ti tao nga iturturayanna ti espirituna ket napigpigsa ngem iti tao a makababael a mangsakup iti maysa a siudad.

33 On jette le sort dans le pan de la robe; mais sa décision vient de l'Éternel.

Maipuruak iti saklot dagiti bato a mangikeddeng iti gasat, ngem ti pangngeddeng ket aggapu kenni Yahweh.