Proverbes 24
1 N’envie pas les hommes qui font le mal, et ne désire pas d’être avec eux,
Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
2 car leur cœur médite la destruction, et leurs lèvres parlent de tourment.
Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
3 Par la sagesse la maison est bâtie, et elle est établie par l’intelligence;
Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
4 et par la connaissance les chambres sont remplies de tous les biens précieux et agréables.
Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
5 L’homme sage a de la force, et l’homme de connaissance affermit sa puissance;
Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
6 car sous une [sage] direction tu feras ta guerre, et le salut est dans le grand nombre des conseillers.
Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
7 La sagesse est trop haute pour le fou, il n’ouvrira pas la bouche dans la porte.
Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
8 Celui qui pense à mal faire, on l’appellera intrigant.
Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
9 Le plan de la folie est péché, et le moqueur est en abomination aux hommes.
Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
10 Si tu perds courage au jour de la détresse, ta force est mince.
Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
11 Délivre ceux qui sont menés à la mort, et ne te retire pas de ceux qui chancellent vers une mort violente.
[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
12 Si tu dis: Voici, nous n’en savions rien; celui qui pèse les cœurs, lui ne le considérera-t-il pas? et celui qui garde ton âme, lui le sait; et il rend à l’homme selon son œuvre.
Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
13 Mon fils, mange du miel, car il est bon; et un rayon de miel est doux à ton palais.
Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
14 Ainsi connais pour ton âme la sagesse: si tu l’as trouvée, il y a un avenir, et ton attente ne sera point réduite à néant.
Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
15 Méchant, ne mets pas des embûches contre l’habitation du juste, ne dévaste pas son gîte.
Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
16 Car le juste tombe sept fois, et se relève; mais les méchants trébuchent [pour tomber] dans le malheur.
Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
17 Si ton ennemi tombe, ne te réjouis pas; et s’il trébuche, que ton cœur ne s’égaie pas;
Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
18 de peur que l’Éternel ne le voie, et que cela ne soit mauvais à ses yeux, et qu’il ne détourne de dessus lui sa colère.
Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
19 Ne t’irrite pas à cause de ceux qui font le mal, n’envie pas les méchants;
Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
20 car il n’y a pas d’avenir pour l’inique: la lampe des méchants s’éteindra.
Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
21 Mon fils, crains l’Éternel et le roi; ne te mêle pas avec les gens remuants,
Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
22 car leur calamité surgira tout à coup; et qui sait la ruine des uns et des autres?
Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
23 Ces choses aussi viennent des sages: Faire acception des personnes dans le jugement n’est pas bien.
I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
24 Celui qui dit au méchant: Tu es juste, les peuples le maudiront, les peuplades seront indignées contre lui;
Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
25 mais ceux qui le reprennent seront agréables, et une bénédiction de bien viendra sur eux.
A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
26 Celui qui répond des paroles justes embrasse les lèvres.
Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
27 Prépare ton ouvrage au-dehors, et mets en état ton champ, et après, bâtis ta maison.
Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
28 Ne sois pas témoin, sans motif, contre ton prochain; voudrais-tu donc tromper de tes lèvres?
Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
29 Ne dis pas: Comme il m’a fait, je lui ferai; je rendrai à l’homme selon son œuvre.
Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
30 J’ai passé près du champ de l’homme paresseux et près de la vigne de l’homme dépourvu de sens,
Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
31 et voici, tout y était monté en chardons; les orties en avaient couvert la surface, et sa clôture de pierres était démolie.
A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
32 Et je regardai, j’y appliquai mon cœur; je vis, [et] je reçus instruction.
Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
33 Un peu de sommeil, un peu d’assoupissement, un peu croiser les mains pour dormir…,
Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
34 et ta pauvreté viendra [comme] un voyageur, et ton dénuement comme un homme armé.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
