Luke 1
1 Since many have undertaken to compile an account of the events that have been fulfilled among us,
Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
2 just as those who from the beginning were eyewitnesses and ministers of the word have delivered them to us,
Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
3 it seemed good to me also, having carefully investigated all things from the beginning, to write an orderly account for yoʋ, most excellent Theophilus,
Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
4 so that yoʋ may know the certainty of the things about which yoʋ have been instructed.
Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
5 In the days of Herod, the king of Judea, there was a priest named Zechariah who belonged to the division of Abijah. His wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
6 They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and regulations of the Lord.
A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
7 But they had no children because Elizabeth was barren, and they were both advanced in their days.
I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
8 While Zechariah was serving as a priest before God when his division was on duty,
Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
9 he was chosen by lot, according to the custom of the priesthood, to enter the temple of the Lord and burn incense.
Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
10 At the hour of incense a great crowd was assembled outside, praying.
A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
11 Then an angel of the Lord appeared to Zechariah, standing at the right side of the altar of incense.
Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
12 When Zechariah saw him, he was startled, and fear fell upon him.
I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
13 But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah, for yoʋr prayer has been heard. Yoʋr wife Elizabeth will bear yoʋ a son, and yoʋ shall name him John.
I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
14 Yoʋ will have joy and gladness, and many will rejoice at his birth,
Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
15 for he will be great in the sight of the Lord. He must never drink any wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit, even from his mother's womb.
Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
16 He will turn many of the sons of Israel to the Lord their God.
A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
17 And he will go before the Lord in the spirit and power of Elijah, to turn the hearts of fathers back to their children, and the disobedient to the wisdom of the righteous, to make ready a people prepared for the Lord.”
Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
18 Zechariah said to the angel, “How can I know this for certain? For I am an old man, and my wife is advanced in her days.”
I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
19 The angel answered him, “I am Gabriel. I stand in the presence of God and was sent to speak to yoʋ and bring yoʋ this good news.
A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
20 But behold, yoʋ will be silent and unable to speak until the day these things take place, because yoʋ did not believe my words, which will be fulfilled at their appointed time.”
A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
21 Meanwhile, the people were waiting for Zechariah and wondering about his delay in the temple.
A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
22 When he came out, he was unable to speak to them, and they perceived that he had seen a vision in the temple, because he kept making signs to them and remained unable to speak.
A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
23 And when the days of his service had come to an end, he returned to his home.
I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
24 After those days his wife Elizabeth conceived and kept herself in seclusion for five months, saying,
A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
25 “The Lord has done this for me. In these days he has looked upon me with favor and taken away my reproach among the people.”
Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
26 In the sixth month the angel Gabriel was sent by God to a town of Galilee called Nazareth,
A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
27 to a virgin betrothed to a man named Joseph, of the house of David. The virgin's name was Mary.
Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
28 The angel came to her and said, “Greetings, O favored one, the Lord is with yoʋ! Blessed are yoʋ among women!”
A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
29 But when Mary saw him, she was greatly perplexed by his statement and began wondering what sort of greeting this could be.
Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
30 Then the angel said to her, “Do not be afraid, Mary, for yoʋ have found favor with God.
I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
31 And behold, yoʋ will conceive in yoʋr womb and give birth to a son, and yoʋ shall name him Jesus.
A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
32 He will be great and will be called the Son of the Most High, and the Lord God will give him the throne of his father David.
Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
33 He will reign over the house of Jacob forever, and of his kingdom there will be no end.” (aiōn g165)
I będzie królował nad domem Jakóbowym na wieki, a królestwu jego nie będzie końca. (aiōn g165)
34 Mary said to the angel, “How will this be, since I am a virgin?”
Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
35 The angel answered her, “The Holy Spirit will come upon yoʋ, and the power of the Most High will overshadow yoʋ; therefore the holy child that is to be born will be called the Son of God.
A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
36 And behold, yoʋr relative Elizabeth has also conceived a son in her old age, and this is the sixth month for her who was called barren.
A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
37 For nothing is impossible with God.”
Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
38 Then Mary said, “Behold, I am the servant of the Lord; may it happen to me according to yoʋr word.” And the angel left her.
I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
39 In those days Mary arose and went with haste to the hill country, to a town of Judah,
Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
40 where she entered the house of Zechariah and greeted Elizabeth.
A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
41 When Elizabeth heard Mary's greeting, the baby leaped in her womb, and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.
I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
42 Then she exclaimed with a loud voice, “Blessed are yoʋ among women, and blessed is the fruit of yoʋr womb!
I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
43 How has this happened to me that the mother of my Lord should come to me?
A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
44 For behold, when the sound of yoʋr greeting came into my ears, the baby in my womb leaped for joy.
Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
45 Blessed is she who has believed, for what the Lord has spoken to her will be fulfilled.”
A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
46 Then Mary said, “My soul magnifies the Lord,
Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
47 and my spirit rejoices in God my Savior,
I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
48 because he has looked favorably on the humble state of his servant. For behold, from now on all generations will call me blessed,
Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
49 because the Mighty One has done great things for me; holy is his name.
Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
50 From generation to generation his mercy is upon those who fear him.
I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
51 He has done a mighty deed with his arm; he has scattered the proud in the thoughts of their hearts.
Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
52 He has brought down rulers from their thrones and exalted the lowly.
Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
53 He has filled the hungry with good things, but the rich he has sent away empty.
Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
54 He has helped his servant Israel, remembering his mercy,
Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
Jako mówił do ojców naszych, do Abrahama i nasienia jego na wieki. (aiōn g165)
56 And Mary remained with Elizabeth for about three months and then returned to her house.
I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
57 Now the time was fulfilled for Elizabeth to give birth, and she bore a son.
A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
58 Then her neighbors and her relatives heard that the Lord had magnified his mercy with her, and they rejoiced with her.
A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
59 On the eighth day they came to circumcise the child, and they were going to name him Zechariah, after his father.
I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
60 But the child's mother responded, “No! He is to be called John.”
Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
61 But they said to her, “There is no one among yoʋr relatives who has that name.”
I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
62 Then they began making signs to the child's father to find out what he wanted to name him.
I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
63 So he asked for a tablet and wrote, “His name is John.” And they were all amazed.
A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
64 At once Zechariah's mouth was opened and his tongue was released, and he began to speak, blessing God.
A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
65 Then fear came upon all who dwelt around them, and in the entire hill country of Judea all these things were being discussed.
I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
66 All who heard about this laid it up in their hearts, saying, “What then will this child become?” And the hand of the Lord was with him.
Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
67 Then Zechariah, the child's father, was filled with the Holy Spirit and prophesied:
A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
68 “Blessed be the Lord, the God of Israel, for he has visited his people and brought them redemption.
Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
69 He has raised up for us a horn of salvation in the house of his servant David
I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
Tak jako mówił przez usta świętych proroków swoich, którzy byli od wieku: (aiōn g165)
71 salvation from our enemies and from the hand of all who hate us—
Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
72 to deal mercifully with our fathers and to remember his holy covenant,
Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
73 the oath he swore to Abraham our father, to grant us
I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
74 that we, having been rescued from the hands of our enemies, might serve him without fear,
Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
75 in holiness and righteousness before him all the days of our lives.
W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
76 And yoʋ, child, will be called a prophet of the Most High, for yoʋ will go before the presence of the Lord to prepare his ways,
A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
77 to give his people knowledge of salvation through the remission of their sins,
A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
78 through the tender mercy of our God, by which the sunrise has visited us from on high,
Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
79 to give light to those who sit in darkness and in the shadow of death, to guide our feet into the way of peace.”
Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
80 And the child grew and became strong in spirit, and he was in the wilderness until the day of his public appearance to Israel.
A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
