Proverbs 6

1 My son, if thou have become surety for thy neighbour, —have struck for a stranger thy hands,

ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

2 Thou hast been snared by the sayings of thy mouth, —thou hast been caught by the sayings of thy mouth.

و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

3 Do this then, my son, and deliver thyself, When thou hast come into the hand of thy neighbour, Go, haste thee, and urge thy neighbour;

تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

4 Do not give sleep to thine eyes, or slumber to thine eyelashes;

خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

5 Deliver thyself, as a gazelle out of the hand, and as a bird, out of the hand of the fowler.

بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

6 Go to the ant, thou sluggard, observe her ways, and be wise;

ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

7 Which, having no harvest, scribe, or ruler,

آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

8 Prepareth, in the summer, her food, hath collected, in the harvest, her sustenance.

ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

9 How long, O sluggard, wilt thou lie? how long ere thou rise from thy sleep?

اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest: —

کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

11 So shall come in, as a highwayman, thy poverty, and, thy want, as one armed with a shield.

و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

12 An abandoned man, a man of iniquity, [is he] who—goeth on in perversity of mouth;

آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

13 Winketh with his eyes, speaketh with his foot, pointeth with his fingers;

و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

14 [Hath] perverse things in his heart, deviseth mischief on every occasion, strifes, he sendeth forth.

و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

15 For this cause, suddenly cometh his doom, in a moment, shall he be torn in pieces and there be no mending.

بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

16 These six things, doth Yahweh hate, yea, seven, are the abomination of his soul: —

هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

17 Eyes that are lofty, a tongue that is false, and hands shedding innocent blood;

18 A heart contriving iniquitous devices, feet hasting to run into mischief;

19 One that uttereth lies—a false witness, and one sending forth strifes between brethren.

20 Observe thou, my son, the commandment of thy father, and do not decline from the instruction of thy mother:

ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

21 Bind them upon thy heart continually, fasten them upon thy neck;

سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

22 When thou walkest abroad, it shall guide thee, when thou sleepest, it shall watch over thee, when thou wakest, it shall speak to thee:

اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

23 For, a lamp, is the commandment, and, the instruction, a light, and, the way of life, are the reproofs of correction:

زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

24 To keep thee from the wicked woman, from the flattery of the tongue of her that is a stranger.

نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

25 Do not covet her beauty, in thy heart, neither let her take thee, by her eyelashes;

دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

26 Because, for the sake of an impure woman, [a man may be brought] even to a cake of bread, —and, a man’s wife, for a precious soul, may hunt!

زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

27 Can a man snatch up fire in his bosom, and, his clothes, not be burned?

آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

28 Or can a man walk upon hot coals, and, his feet, not be burned?

آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

29 So, he that goeth in unto his neighbour’s wife, no man shall be guiltless who toucheth her!

همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

30 Men despise not a thief, when he stealeth, to satisfy his appetite, because he is famished;

اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

31 Yet, if found, he must pay back sevenfold, All the substance of his house, must he give:

با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

32 He that committeth adultery with a woman, lacketh sense, A destroyer of his own life, is he that doeth it;

اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

33 Smiting and shame, shall he find, and, his reproach, shall not be wiped out;

او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

34 For, jealousy, is the rage of a man, nor will he spare, in the day of avenging;

زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

35 He will not look, at any ransom, neither will he consent, though thou increase the bribe.

او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.