Luke 1
1 Inasmuch as many have undertaken to arrange a narrative of those things which are fully believed among us,
Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
2 even as they were delivered to us by those who were eye-witnesses from the beginning and became ministers of the word,
Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
3 it seemed good to me also, having accurately traced up all things from the first, to write to thee a connected account, most excellent Theophilus,
Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
4 that thou mightst know the exact truth with regard to those things in which thou wast instructed.
Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
5 There was in the days of Herod, king of Judaea, a certain priest named Zachariah, of the course of Abijah; and he had a wife of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
6 And they were both righteous in the sight of God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless.
Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
7 And they had no child, because Elizabeth was barren, and they were both far advanced in years.
Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
8 And it came to pass, that, while he was serving as priest before God in the order of his course,
A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
9 according to the custom of the priesthood the lot fell to him to go into the temple of the Lord and burn the incense.
Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
10 And the whole multitude of the people was praying without at the time of the incense.
A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
11 And there appeared to him an angel of the Lord, standing on the right of the altar of incense.
Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
12 And Zachariah was troubled at the sight, and fear fell upon him.
I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
13 But the angel said to him, Fear not, Zachariah; for thy prayer was heard, and thy wife Elizabeth shall bear thee a son; and thou shalt call his name John.
Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
14 And thou wilt have joy and gladness, and many will rejoice for his birth.
Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
15 For he will be great in the sight of the Lord; and will drink neither wine nor strong drink; and he will be filled with the Holy Spirit from his very birth.
Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
16 And many of the sons of Israel will he turn to the Lord their God.
I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
17 And he will go before his face in the spirit and power of Elijah, to turn the hearts of fathers to children, and the disobedient to the wisdom of the righteous, to make ready for the Lord a prepared people.
On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
18 And Zachariah said to the angel, Whereby shall I know this? for I am an old man, and my wife is far advanced in years.
I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
19 And the angel answering said to him, I am Gabriel, who stand in the presence of God; and I was sent to speak to thee, and to tell thee these glad tidings.
A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
20 And lo! thou shalt be silent, and not able to speak, until the day when these things shall come to pass, because thou didst not believe my words, which will be fulfilled in their season.
I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
21 And the people were looking for Zachariah, and wondering that he remained so long in the temple.
A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
22 And on coming out, he was not able to speak to them; and they perceived that he had seen a vision in the temple; and he was beckoning to them, and remained speechless.
Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
23 And it came to pass, when the days of his ministration were completed, that he returned to his house.
A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
24 And after those days his wife Elizabeth conceived, and hid herself five months, saying,
Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
25 Thus hath the Lord dealt with me in the days wherein he looked on me to take away my reproach among men.
Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
26 And in her sixth month the angel Gabriel was sent from God to a city of Galilee, called Nazareth,
A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
27 to a virgin betrothed to a man whose name was Joseph, of the house of David; and the virgin's name was Mary.
Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
28 And the angel came in to her and said, Hail, thou that art highly favored! the Lord is with thee.
Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
29 And she was troubled at the words, and was considering what this salutation could mean.
Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
30 And the angel said to her, Fear not, Mary; for thou hast found favor with God.
Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
31 And lo! thou shalt conceive in thy womb, and hear a son, and shalt call his name Jesus.
Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
32 He shall be great, and shall be called the Son of the Most High; and the Lord God will give to him the throne of David his father;
Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
33 and he shall reign over the house of Jacob for ever; and of his kingdom there shall be no end. (aiōn g165)
I będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a jego królestwu nie będzie końca. (aiōn g165)
34 Then said Mary to the angel, How shall this be, since I know not a man?
Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
35 And the angel answering said to her, The Holy Spirit will come upon thee, and the power of the Most High will overshadow thee; wherefore the holy one that is to be born will be called the Son of God.
A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
36 And lo! Elizabeth, thy kinswoman, she also hath conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who is called barren.
A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
37 For nothing will be impossible with God.
Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
38 And Mary said, Lo, the handmaid of the Lord! May it be to me according to thy word. And the angel departed from her.
I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
39 And Mary arose and went in those days into the hill-country with haste, into a city of Judah.
W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
40 And she entered the house of Zachariah, and saluted Elizabeth.
Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
41 And it came to pass, when Elizabeth heard the salutation of Mary, that the babe leaped in her womb; and Elizabeth was filled with the Holy Spirit,
A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
42 and cried out with a loud voice, and said, Blessed art thou among women; and blessed is the fruit of thy womb!
I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
43 And whence is this to me, that the mother of my Lord should come to me?
A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
44 For lo! as soon as the voice of thy salutation came to my ears, the babe leaped in my womb in exultation.
Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
45 And blessed is she who hath believed that there will be an accomplishment of those things which were told her from the Lord.
A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
46 And Mary said, My soul magnifieth the Lord,
Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
47 and my spirit hath exulted in God my Saviour;
I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
48 for he hath looked upon the low estate of his handmaiden. For lo! from this time all generations will call me blessed;
Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
49 for the Mighty One hath done great things for me; and holy is his name;
Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
50 and his mercy is from generation to generation on them that fear him.
A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
51 He hath wrought mightily with his arm; he hath scattered the proud in the device of their heart.
Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
52 He hath cast down princes from thrones, and exalted men of low degree.
Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
53 The hungry he hath filled with good things, and the rich he hath sent away empty.
Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
54 He hath given help to Israel his servant, in remembrance of his mercy
Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
Jak mówił do naszych ojców, [do] Abrahama i jego potomstwa na wieki. (aiōn g165)
56 And Mary abode with her about three months, and returned to her own house.
I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
57 Now Elizabeth's full time came that she should be delivered; and she brought forth a son.
Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
58 And her neighbors and her kinsfolk heard that the Lord had showed great mercy toward her; and they rejoiced with her.
A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
59 And it came to pass that on the eighth day they came to circumcise the child; and they were about to call him Zachariah, after the name of his father.
A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
60 And his mother answering said, Not so; but he shall be called John.
Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
61 And they said to her, There is no one of thy kindred that is called by this name.
I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
62 And they made signs to his father, how he would have him named.
Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
63 And he asked for a writing-tablet, and wrote, saying, His name is John. And they all marveled.
A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
64 And his mouth was opened immediately, and his tongue was loosed; and he spoke, blessing God.
Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
65 And fear came on all that dwelt around them; and all these things were talked of throughout the whole of the hill-country of Judaea.
I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
66 And all that heard them laid them up in their hearts, saying, What then will this child be? For the hand of the Lord was with him.
Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
67 And Zachariah his father was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying,
A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
68 Blessed be the Lord, the God of Israel! for he hath visited and redeemed his people,
Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
69 and hath raised up a horn of salvation for us in the house of David his servant, —
I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
Jak mówił przez usta swoich świętych proroków, którzy byli od wieków; (aiōn g165)
71 salvation from our enemies, and from the hand of all that hate us,
[Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
72 to accomplish his mercy toward our fathers, and to remember his holy covenant,
Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
73 the oath which he swore to Abraham our father,
I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
74 to grant to us, that being delivered from the hand of our enemies, we might worship him without fear,
Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
75 in holiness and righteousness before him, all our days.
W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
76 And thou, child, shalt be called a prophet of the Most High; for thou shalt go in advance before the face of the Lord to prepare his ways,
A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
77 to give knowledge of salvation to his people in the remission of their sins
I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
78 through the tender mercy of our God, whereby the day-spring from on high hath visited us,
Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
79 to give light to those sitting in darkness and the shadow of death, to guide our feet into the way of peace.
Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
80 And the child grew, and waxed strong in spirit; and was in the deserts till the day of his manifestation to Israel.
A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
