Proverbs 3
1 My son! Do not forget my law, And let your heart keep my commands,
Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
2 For [the] length of [your] days and years, Life and peace they add to you.
Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
3 Do not let kindness and truth forsake you, Bind them on your neck, Write them on the tablet of your heart,
Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
4 And find grace and good understanding In the eyes of God and man.
Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
5 Trust to YHWH with all your heart, And do not lean to your own understanding.
Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
6 In all your ways know Him, And He makes your paths straight.
We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
7 Do not be wise in your own eyes, Fear YHWH, and turn aside from evil.
Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
8 It is healing to your navel, And moistening to your bones.
To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
9 Honor YHWH from your substance, And from the beginning of all your increase;
Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
10 And your barns are filled [with] plenty, And your presses break forth [with] new wine.
A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
11 Discipline of YHWH, my son, do not despise, And do not be distressed with His reproof,
Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
12 For whom YHWH loves He reproves, Even as a father the son He is pleased with.
Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
13 O the blessedness of a man [who] has found wisdom, And of a man [who] brings forth understanding.
Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
14 For better [is] her merchandise Than the merchandise of silver, And than gold—her increase.
Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
15 She [is] precious above rubies, And all your pleasures are not comparable to her.
Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
16 Length of days [is] in her right hand, In her left [are] wealth and honor.
Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
17 Her ways [are] ways of pleasantness, And all her paths [are] peace.
Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
18 She [is] a tree of life to those laying hold on her, And whoever is retaining her [is] blessed.
Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
19 YHWH founded the earth by wisdom, He prepared the heavens by understanding.
Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
20 By His knowledge depths have been broken, And clouds drop dew.
Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
21 My son! Do not let them turn from your eyes, Keep wisdom and thoughtfulness,
Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
22 And they are life to your soul, and grace to your neck.
I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
23 Then you go your way confidently, And your foot does not stumble.
Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
24 If you lie down, you are not afraid, Indeed, you have lain down, And your sleep has been sweet.
Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
25 Do not be afraid of sudden fear, And of the desolation of the wicked when it comes.
Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
26 For YHWH is at your side, And He has kept your foot from capture.
Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
27 Do not withhold good from its owners, When your hand [is] toward God to do [it].
Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
28 Do not say to your friend, “Go, and return, and tomorrow I give,” When substance [is] with you.
Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
29 Do not devise evil against your neighbor, And he sitting confidently with you.
Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
30 Do not strive with a man without cause, If he has not done you evil.
Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
31 Do not be envious of a man of violence, Nor fix on any of his ways.
Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
32 For the perverted [is] an abomination to YHWH, And His secret counsel [is] with the upright.
Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
33 The curse of YHWH [is] in the house of the wicked. And He blesses the habitation of the righteous.
Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
34 If He scorns the scorners, Yet He gives grace to the humble.
Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
35 The wise inherit glory, And fools are bearing away shame!
Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
