Proverbs 22
1 A good name is preferable to abundant riches, and good grace, to silver and to gold.
Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
2 The rich and poor meet together: the Lord is the maker them all.
Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
3 The prudent foreseeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished.
Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
4 The reward of humility [and] the fear of the Lord are riches and honor, and life.
Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
5 Thorns and snares are on the way of a perverse man: he that doth guard his soul will keep far from them.
Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
6 Train up the lad in accordance with his course: even when he groweth old, will he not depart from it.
Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
7 A rich man ruleth over the poor, and the borrower is servant to the man that lendeth.
Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
8 He that soweth injustice will reap wrong-doing; and the rod of God's wrath will not fail.
Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
9 A man of a benevolent eye will indeed be blessed; for he giveth of his bread to the poor.
Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
10 Drive away the scorner, and strife will go off; and then will cease contention and dishonor.
Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
11 He that loveth with a pure heart, and hath grace on his lips, will have the king as his friend.
Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
12 The eyes of the Lord guard knowledge, and he overturneth the words of the treacherous.
Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
13 The slothful saith, There is a lion without, in the midst of the streets shall I be murdered.
Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
14 A deep pit is the mouth of adulterous women: he that hath obtained the indignation of the Lord will fall thereinto.
Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
15 When folly is bound fast to the heart of a lad, the rod of correction must remove it far from him.
Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
16 He that oppresseth the poor to increase his riches, [must at length] give to the rich, and come only to want.
Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
17 Incline thy ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
18 For it is a pleasant thing if thou keep them within thy bosom, if they be altogether firmly seated upon thy lips.
Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
19 That thy trust may be in the Lord, have I made them known to thee this day, yea, even to thee.
Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
20 Have not I written for thee excellent things in counsels and knowledge,
Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
21 That I might make thee know rectitude, the sayings of truth; that thou mightest bring back answers of truth to those that send thee?
Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
22 Rob not the poor, because he is poor, neither crush the afflicted in the gate;
Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
23 For the Lord will plead their cause, and despoil the life of those that despoil them.
Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Make no friendship with a man given to anger; and with a man of fury thou must have no intercourse:
Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
25 Lest thou learn his ways, and get a snare for thy own soul.
Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
26 Be not one of those that pledge their hand, or of those that are sureties for debts.
Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
27 If thou have nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?
Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
28 Remove not the ancient landmark, which thy fathers have established.
Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
29 Seest thou a man that is diligent in his work? before kings may he place himself: let him not place himself before obscure men.
Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
