Proverbs 20
1 Wine is a mocker, strong drink is noisy; and whosoever indulgeth therein will never be wise.
Wino czyni pośmiewcę, a napój mocny zwajcę; przetoż każdy, co się w nim kocha, nie bywa mądrym.
2 Like the roaring of a young lion is the dread of a king: whoso provoketh him to anger sinneth against his own soul.
Strach królewski jest jako, ryk lwięcia; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko duszy swojej.
3 It is an honor for a man to cease from a contest; but every fool enrageth himself.
Uczciwa rzecz każdemu, poprzestać zwady; ale głupim jest, co się w nią wdaje.
4 Because it is winter's cold, will the sluggard not plough: when he therefore seeketh in the harvest time, there will be nothing.
Dla zimna leniwy nie orze; przetoż żebrać będzie we żniwa, ale nic nie otrzyma.
5 Like deep water is counsel in the heart of man; but the man of understanding will draw it out.
Rada w sercu męża jest jako woda głęboka: jednak mąż rozumny naczerpnie jej.
6 Most men will proclaim every one his own kindness; but who can find a faithful man?
Większa część ludzi przechwala się uczynnością swoją; ale w samej rzeczy, któż takiego znajdzie?
7 The righteous walketh in his integrity: happy will be his children after him.
Sprawiedliwy chodzi w uprzejmości swojej; błogosławieni synowie jego po nim.
8 A king that sitteth on the throne of justice scattereth away with his eyes all evil.
Król siedząc na stolicy sądowej rozgania oczyma swemi wszystko złe.
9 Who can say, I have made my heart pure, I am cleansed from my sin.
Któż rzecze: Oczyściłem serce moje? czystym jest od grzechu mego?
10 Divers weights, and divers measures, are both of them alike an abomination of the Lord.
Dwojaki gwicht i dwojaka miara, to oboje obrzydliwością jest Panu.
11 Even a child maketh himself known by his doings, whether his work will be pure, and whether it will be upright.
Po zabawach swych poznane bywa i dziecię, jeźli czysty i prawy uczynek jego.
12 The ear that heareth, and the eye that seeth, the Lord hath made both of them alike.
Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, Pan to oboje uczynił.
13 Love not sleep, lest thou come to poverty: open thy eyes, so wilt thou be satisfied with bread.
Nie kochaj się w spaniu, byś snać nie zubożał, otwórz oczy swoje, a nasycisz się chlebem.
14 It is bad, it is bad, saith the buyer; but when he is gone his way, then doth he boast.
Złe to, złe to, mówi ten, co kupuje, a odszedłszy, ali się chlubi.
15 There is gold, and a multitude of pearls; but a precious vessel are the lips of knowledge.
Wargi umiejętne są jako złoto i obfitość pereł, i kosztowne klejnoty.
16 Take away his garment, because he hath become surety for a stranger; and on account of a strange woman take a pledge from him.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
17 Bread of falsehood is pleasant to a man; but afterward his mouth will be filled with gravel-stones.
Smaczny jest drugiemu chleb kłamstwa; ale potem piaskiem napełnione będą usta jego.
18 Plans are established by counsel; and with wise reflection conduct war.
Myśli radami utwierdzaj, a wojnę prowadź opatrznie.
19 He that goeth about as a talebearer revealeth secrets: therefore meddle not with him that enticeth with his lips.
Kto objawia tajemnicę, zdradliwie się obchodzi; przetoż z tymy, którzy pochlebiają wargami swemi, nie miej towarzystwa.
20 Whoso curseth his father or his mother—his lamp shall be quenched in obscure darkness.
Kto złorzeczy ojcu swemu albo matce swojej, zgaśnie pochodnia jego w gęstych ciemnościach.
21 An inheritance hastily gotten at the beginning will at its end not be blessed,
Dziedzictwu prędko z początku nabytemu naostatek błogosławić nie będą.
22 Do not say, I will recompense evil; [but] wait on the Lord, and he will help thee.
Nie mów: Oddam złem. Oczekuj na Pana, a wybawi cię.
23 Divers weights are an abomination of the Lord; and a deceitful balance is not good.
Obrzydliwością Panu dwojaki gwicht, a szale fałszywe nie podobają mu się.
24 From the Lord are the steps of man [ordained]; but man— how can he understand his own way?
Od Pana bywają sprawowane drogi męża; ale człowiek jakoż zrozumie drogę jego?
25 It is a snare to a man to sanctify things hastily, and to make inquiry only after having made vows.
Pożreć rzecz poświęconą, jest człowiekowi sidłem; a poślubiwszy co, tego zaś szukać, jakoby tego ujść.
26 A wise king scattereth the wicked, and turneth over them the threshing-wheel.
Król mądry rozprasza niezbożnych, i przywodzi na nich pomstę.
27 A lamp of the Lord is the soul of man, searching all the inner chambers of the body.
Dusza ludzka jest pochodnią Pańską, która doświadcza wszystkich skrytości wnętrznych.
28 Kindness and truth will watch over a king, and he will prop up through kindness his throne.
Miłosierdzie i prawda króla strzegą, a stolica jego miłosierdziem wsparta bywa.
29 The ornament of young men is their strength; and the glory of old men is a hoary head.
Ozdoba młodzieńców jest siła ich, a sędziwość poczciwością starców.
30 The bruises of a wound are cleansing means for the bad, and stripes [will reach] the inner chambers of the body.
Złemu są lekarstwem siności ran, i razy przenikające do wnętrzności żywota jego.
