Proverbs 4

1 Listen, sons, to a father's instruction; pay attention and discover what makes sense,

ای پسرانم، به نصیحت پدر خود گوش دهید و به آن توجه کنید تا دانا شوید.

2 for what I am passing on to you is reliable. Don't reject my teachings.

پندهای من مفید است؛ آنها را به خاطر بسپارید.

3 When I was a son with my father—a tender young boy, my mother's only child—

من هم زمانی جوان بودم؛ پدری داشتم و تنها فرزند عزیز مادرم بودم.

4 he was the one who taught me. He told me, “Pay attention to the words I say and keep them in mind; do what I tell you and you will live.

پدرم به من پند می‌داد و می‌گفت: «اگر سخنان مرا بشنوی و به آنها عمل کنی، زنده خواهی ماند.

5 Get wisdom, find out what makes sense. Don't forget my words or reject them.

حکمت و بصیرت را کسب کن. سخنان مرا فراموش نکن و از آنها منحرف نشو.

6 Don't give up on wisdom for she will keep you safe. Love wisdom and she will protect you.

حکمت را ترک نکن، زیرا از تو حمایت خواهد کرد. آن را دوست بدار که از تو محافظت خواهد نمود.

7 The first thing in becoming wise is to get wisdom! Whatever else you gain, gain insight.

حکمت از هر چیزی بهتر است؛ به هر قیمتی شده آن را به دست بیاور.

8 Treasure wisdom, and she will praise you; embrace her, and she will honor you.

اگر برای حکمت ارزش قائل شوی، او نیز تو را سربلند خواهد نمود. اگر حکمت را در آغوش بگیری او به تو عزت خواهد بخشید

9 She will place on your head a wreath of grace; she will present to you a crown of glory.”

و تاج عزت و افتخار بر سرت خواهد نهاد.»

10 Listen, my son, if you accept what I tell you, then you will live a long life.

پسرم به من گوش کن و آنچه به تو می‌گویم بپذیر تا عمری طولانی داشته باشی.

11 I have explained to you the way of wisdom; I have guided you along the right paths.

من به تو حکمت آموختم و تو را به سوی راستی هدایت نمودم.

12 Nothing will block your way when you walk, you won't stumble when you run.

وقتی راه روی مانعی بر سر راهت نخواهد بود و چون بدوی پایت نخواهد لغزید.

13 Hold on to these instructions—don't let them go. Protect them, for they are life's foundation.

آنچه را که آموخته‌ای حفظ کن و آن را از دست نده؛ آن را نگه دار، زیرا حیات توست.

14 Don't go the way of the wicked or follow the example of those who do evil.

به راه بدکاران نرو و از روش گناهکاران پیروی ننما.

15 Avoid that way completely. Don't go there! Turn away, and walk on.

از آنها دوری کن و روی خود را از آنان بگردان و به راه خود برو؛

16 Evil people won't rest until they've done something wrong; they can't sleep unless they've tripped someone up.

زیرا ایشان تا بدی نکنند نمی‌خوابند و تا باعث لغزش و سقوط کسی نشوند آرام نمی‌گیرند.

17 For they eat the bread of wickedness and drink the wine of violence.

خوراک آنها ظلم و شرارت است.

18 The way of life of the good is like the light of the sunrise, glowing brighter and brighter until the full light of day shines out.

راه درستکاران مانند سپیدهٔ صبح است که رفته‌رفته روشنتر می‌شود تا سرانجام به روشنایی کامل روز تبدیل می‌گردد،

19 But the way of life of the wicked is like complete darkness; they don't even know what they're tripping over.

اما راه بدکاران مثل سیاهی شب است. بدکاران می‌افتند و نمی‌دانند چه چیز باعث افتادنشان شده است.

20 My son, pay attention to what I tell you; listen to the words I'm saying.

ای پسرم، به آنچه که به تو می‌گویم به دقت گوش بده.

21 Don't lose sight of them; think about them deeply,

سخنان مرا از نظر دور ندار، بلکه آنها را در دل خود حفظ کن،

22 for they are life to anyone who finds them, and make the whole body healthy.

زیرا سخنان من به شنونده حیات و سلامتی کامل می‌بخشد.

23 Most of all, protect your mind, for everything in life flows from it.

مراقب افکارت باش، زیرا زندگی انسان از افکارش شکل می‌گیرد.

24 Don't ever lie, and don't say anything dishonest.

دروغ و ناراستی را از دهان خود دور کن.

25 Focus on what's ahead of you; look at what's in front of you.

چشمان خود را به هدف بدوز و به اطراف توجه نکن.

26 Pay attention to the path you decide to follow, and you'll be safe wherever you go.

مواظب راهی که در آن قدم می‌گذاری باش. همیشه در راه راست گام بردار تا در امان باشی.

27 Don't deviate to the right or the left, and turn away from evil.

از راه راست منحرف نشو و خود را از بدی دور نگه دار.