Proverbs 27
1 Do not boast about tomorrow, for you do not know what the future day may bring.
Nie chlub się ze dnia jutrzejszego; bo nie wiesz, coć przyniesie dzień dzisiejszy.
2 Let another praise you, and not your own mouth: an outsider, and not your own lips.
Niechaj cię kto inny chwali, a nie usta twoje; obcy, a nie wargi twoje.
3 A stone is weighty, and sand is burdensome; but the wrath of the foolish is heavier than both.
Ciężkić jest kamień, i piasek ważny; ale gniew głupiego cięższy, niż to oboje.
4 Anger holds no mercy, nor does fury when it erupts. And who can bear the assault of one who has been provoked?
Okrutnyć jest gniew, i nagła popędliwość; ale przed zazdrością któż się ostoi?
5 An open rebuke is better than hidden love.
Lepsza jest przymówka jawna, niżeli miłość skryta.
6 The wounds of a loved one are better than the deceitful kisses of a hateful one.
Lepsze są rany od przyjaciela, niż łagodne całowanie człowieka nienawidzącego.
7 A sated soul will trample the honeycomb. And a hungry soul will accept even bitter in place of sweet.
Dusza nasycona i plastr miodu podepcze; ale głodnej duszy i gorzkość wszelaka słodka.
8 Just like a bird migrating from her nest, so also is a man who abandons his place.
Jako ptak odlatuje od gniazda swojego: tak człowiek odchodzi od miejsca swego.
9 Ointment and various perfumes delight the heart. And the good advice of a friend is sweet to the soul.
Jako maść i kadzenie uwesela serce: tak słodkość przyjaciela uwesela więcej, niż własna rada.
10 Do not dismiss your friend or your father’s friend. And do not enter your brother’s house in the day of your affliction. A close neighbor is better than a distant brother.
Przyjaciela twego, i przyjaciela ojca twego nie opuszczaj, a do domu brata twego nie wchodź w dzień utrapienia twego; bo lepszy sąsiad bliski, niż brat daleki.
11 My son, study wisdom, and rejoice my heart, so that you may be able to respond to the one who reproaches.
Bądź mądrym, synu mój! a uweselaj serce moje, abym miał co odpowiedzieć temu, któryby mi urągał.
12 The discerning man, seeing evil, hides himself. The little ones, continuing on, sustain losses.
Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.
13 Take away the garment of him who has vouched for an outsider. And take a pledge from him on behalf of foreigners.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
14 Whoever blesses his neighbor with a grand voice, rising in the night, shall be like one who curses.
Temu, który przyjacielowi swemu wielkim głosem rano wstawając błogosławi, poczytane to będzie za przeklęstwo.
15 A roof leaking on a cold day, and an argumentative woman, are comparable.
Kapanie ustawiczne w dzień gwałtownego deszczu, i żona swarliwa są sobie podobni;
16 He who would restrain her, he is like one who would grasp the wind, or who would gather together oil with his right hand.
Kto ją kryje, kryje wiatr, a wonią wyda; jako olejek wonny w prawej ręce jego.
17 Iron sharpens iron, and a man sharpens the countenance of his friend.
Żelazo żelazem bywa naostrzone; tak mąż zaostrza oblicze przyjaciela swego.
18 Whoever maintains the fig tree shall eat its fruit. And whoever is the keeper of his master shall be glorified.
Kto strzeże drzewa figowego, pożywa owocu jego; także kto strzeże pana swego, uczczony będzie.
19 In the manner of faces looking into shining water, so are the hearts of men made manifest to the prudent.
Jako się w wodzie twarz przeciwko twarzy ukazuje: tak serce człowiecze przeciw człowiekowi.
Piekło i zatracenie nie mogą być nasycone; także i oczy ludzkie nasycić się nie mogą. (Sheol h7585)
21 In the manner of silver being tested in the refinery, and gold in the furnace, so also is a man tested by the mouth of one who praises. The heart of the iniquitous inquires after evils, but the heart of the righteous inquires after knowledge.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza, a człowieka wieść sławy jego.
22 Even if you were to crush the foolish with a mortar, as when a pestle strikes over pearled barley, his foolishness would not be taken from him.
Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.
23 Be diligent to know the countenance of your cattle, and consider your own flocks,
Doglądaj pilnie dobytku twego, a miej pieczę o trzodach twoich.
24 for you will not always hold this power. But a crown shall be awarded from generation to generation.
Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.
25 The meadows are open, and the green plants have appeared, and the hay has been collected from the mountains.
Gdy wzrasta trawa, a ukazują się zioła, tedy z gór siano zbierają.
26 Lambs are for your clothing, and goats are for the price of a field.
Owce będą na szaty twoje, a nagrodą polną kozły.
27 Let the milk of goats be sufficient for your food, and for the necessities of your household, and for the provisions of your handmaids.
Nadto dostatek mleka koziego na pokarm twój, na pokarm domu twego, i na pożywienie dziewek twoich.
