Proverbs 17
1 A dry morsel with gladness is better than a house full of sacrifices along with conflict.
Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
2 A wise servant shall rule over foolish sons, and he will divide the inheritance among brothers.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
3 Just as silver is tested by fire, and gold is tested in the furnace, so also does the Lord test hearts.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
4 The evil obey an unjust tongue. And the false are submissive to lying lips.
Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
5 Whoever despises the poor rebukes his Maker. And whoever rejoices in the ruin of another will not go unpunished.
Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
6 Sons of sons are the crown of old age. And the glory of sons is their fathers.
Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
7 Well-chosen words are not fitting for the foolish, nor are lying lips fitting for a leader.
Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
8 The expectation of those who stand ready is a most pleasing jewel. Whichever way he turns himself, he understands prudently.
Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
9 Whoever conceals an offense seeks friendships. Whoever repeats the words of another separates allies.
Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
10 A correction benefits more with a wise man, than a hundred stripes with a fool.
Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
11 The evil one continually seeks conflicts. But a cruel Angel shall be sent against him.
Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
12 It is more expedient to meet a bear robbed of her young, than the foolish trusting in his own folly.
Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
13 Whoever repays evil for good, evil shall not withdraw from his house.
Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
14 Whoever releases the water is the head of the conflict. And just before he suffers contempt, he abandons judgment.
Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
15 Those who justify the impious, and those who condemn the just, both are abominable with God.
Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
16 What does it profit the foolish to have riches, when he is not able to buy wisdom? Whoever makes his house high seeks ruin. And whoever shuns learning shall fall into evils.
Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
17 Whoever is a friend loves at all times. And a brother is proved by distress.
Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
18 A foolish man will clap his hands, when he makes a pledge for his friend.
Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
19 Whoever dwells on discord loves disputes. And whoever exalts his door seeks ruin.
Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
20 Whoever is of a perverse heart shall not find good. And whoever turns his tongue shall fall into evil.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
21 A foolish one is born into his own disgrace. But his father will not rejoice in one who is senseless.
Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
22 A joyful soul makes a lifetime flourish. A gloomy spirit dries out the bones.
Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
23 The impious receives gifts from the bosom, so that he may pervert the paths of judgment.
Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
24 Prudence shines from the face of the wise. The eyes of the foolish are on the ends of the earth.
Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
25 A foolish son is the anger of the father and the grief of the mother who conceived him.
Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
26 It is not good to inflict damage on the just, nor to strike the leader who judges uprightly.
Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
27 Whoever moderates his words is learned and prudent. And a man of learning has a precious spirit.
Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
28 If he would remain silent, even the foolish would be considered wise, and if he closes his lips, intelligent.
Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
