Ngeche 24
1 Kik nyiego maki gi joricho bende kik iyie chunyi gomb bedo e chokruok margi;
Ne aemuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
2 nimar chunjegi chano timo mamono to dhogi wacho mana gik makelo chandruok.
quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
3 Rieko ema igerogo ot, to kuom winjo ogurore mosiko;
Sapientia aedificabitur domus, et prudentia roborabitur.
4 kuom ngʼeyo, utene maiye ipongʼo gi gik moko ma ok yudo yot kod mwandu mabeyo.
In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
5 Ngʼat mariek nigi teko maduongʼ; to ngʼat man-gi ngʼeyo medo teko;
Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.
6 nimar dhiyo e lweny dwaro ni ongʼadni rieko, to bedo gi loch dwaro jongʼad rieko mangʼeny.
Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.
7 Rieko bor moyombo ngʼat mofuwo; e kar bura mar alap oonge gi gima onyalo wacho.
Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.
8 Ngʼat machano gima rach biro ngʼere kaka ja-andhoga.
Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.
9 Andhoga mar fuwo en richo, to ji mon kod ja-jar ji.
Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.
10 Ka tekri orumo mipodho e kinde mar lweny, to mano kaka tekri tin!
Si desperaveris lapsus in die angustiae: imminuetur fortitudo tua.
11 Res jogo mitero kar tho; mak jogo mawuotho ka tangni dhiyo kar yengʼo.
Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.
12 Ka iwacho niya, “Ne ok wangʼeyo gimoro kuom wachni,” donge ngʼatno mapimo chuny dhano ongʼeyo wachno? Donge ngʼat morito kendo ngʼiyo ngimani ongʼeyogo? To donge obiro chulo ngʼato ka ngʼato mowinjore gi timbene?
Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animae tuae nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.
13 Wuoda, cham mor kich, nimar ober; mor kich moa e pedni mar kich nigi ndhandhu mamit.
Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:
14 Ngʼe bende ne rieko mit ni chunyi; ka iyude, nitie geno mar ndalo mabiro kuomi, to genoni ok nongʼad oko.
Sic et doctrina sapientiae animae tuae: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
15 Kik ibut ka ngʼat marach mondo iketh od ngʼat makare, kik iyak dalane,
Ne insidieris, et quaeras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.
16 kata bedni ngʼat makare ogore piny nyadibiriyo, pod obiro chungo kendo; to joricho igoyo piny gi masira.
Septies enim in die cadit iustus, et resurgit: impii autem corruent in malum.
17 Kik ibed mamor gi masiche mag jasiki, ka ochwanyore, kik iyie chunyi bed mamor;
Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:
18 nimar Jehova Nyasaye biro neno kendo golo mirimbe oko kuome.
ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
19 Kik ibed maluor nikech joricho kata kik nyiego maki kod joma timbegi richo,
Ne contendas cum pessimis, nec aemuleris impios:
20 nimar jaricho onge gi geno mar ndalo mabiro, kendo taya mar ngʼat marach ibiro nego.
quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
21 Wuoda, luor Jehova Nyasaye kod ruoth morito piny, kendo kik iriwri gi joma kwede,
Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:
22 nimar ji ariyogo biro kelonegi chandruok apoya nono, to en ngʼa ma dingʼe ni en chandruok manade ma ginyalo kelo?
quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?
23 Magi bende gin weche mag jomariek: Luoro wangʼ kuom ngʼado bura ok ber:
Haec quoque sapientibus dico: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.
24 Ngʼatno mowachone jaketho niya, “In kare ionge ketho” ji biro kwongʼe to piny kwede.
Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
25 To nobed maber gi jogo makumo joma oketho, kendo gweth mogundho nobed kodgi.
Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.
26 Dwoko maratiro nyiso ni mano osiepni mar adier.
Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.
27 Tiek tijeni ma oko kendo ik puothegi; bangʼ mano, eka iger odi.
Praepara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: et postea aedifices domum tuam.
28 Kik ibed janeno e wach jabuti kaonge gima omiyo, kata tiyo gi dhogi mondo iriambi.
Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.
29 Kik iwach niya, “Abiro timone mana kaka osetimona; abiro chulo ngʼatno mana kaka notimona.”
Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.
30 Nakadho but puoth jasamuoyo, kakadho but puoth olemb mzabibu mar ngʼat maonge gi rieko;
Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
31 kudho notwi kuonde duto, puodho duto noim gi buya, to ohinga mar kidi nomukore.
et ecce totum repleverant urticae, et operuerant superficiem eius spinae, et maceria lapidum destructa erat.
32 Naketo chunya nono gino mane aneno to napuonjora kuom gino mane aneno.
Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
33 Nindo matin, ayula wangʼ matin, kwakruok matin kiyweyo,
Usquequo piger dormies? usquequo de somno consurgens? Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:
34 to dhier biro monji ka janjore kendo chan ka jalweny momanore.
et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
