Olcueih 1
1 Israel manghai David capa Solomon kah he,
Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
2 cueihnah ming sak ham neh ol yakmingnah te yakming sak ham thuituennah la om.
Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
3 Thuituennah la loh ham neh duengnah, tiktamnah neh vanatnah te aka cangbam sak la om.
ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
4 Camoe hlangyoe taengah mingnah neh thuepnah, khinglangnah aka pae la om.
Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
5 Aka cueih loh hnatun saeh lamtah rhingtuknah la thap thil saeh, aka yakming loh a niing la hol saeh.
Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
6 Aka cueih rhoek kah, nuettahnah olka neh amih kah olkael aka yakming sak la om.
kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
7 BOEIPA hinyahnah tah cueihnah, mingnah a tongnah la om tih aka ang loh thuituennah a hnoelrhoeng.
Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
8 Ka ca aw na pa kah thuituennah he hnatun lamtah na nu kah olkhueng khaw tloeng sut boeh.
Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
9 Te te na lu ham mikdaithen kah lukhueng neh na rhawn ham oi la om.
zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
10 Ka ca nang te hlangtholh rhoek loh n'hloih cakhaw rhoih boeh.
Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
11 “Kaimih taengah pongpa lamtah hlang thii te rhongngol thil sih, ommongsitoe te a tloengtlaih la dawn sih.
Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
12 Amih te saelkhui bangla a hing la dolh sih lamtah tangrhom ah a pum la a cungpung bangla om saeh. (Sheol h7585)
Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
13 A boei a rhaeng boeih neh a phu aka tlo te n'dang uh vetih mamih im he kutbuem neh m'baetawt sak mako.
Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
14 Na hmulung te kaimih lakli ah naan lamtah mamih boeih ham sungsa pakhat la om saeh,” a ti uh atah,
Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
15 Ka ca aw, amih kah longpuei ah cet boel lamtah na kho te amih kah a hawn lamloh hoi lah.
Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
16 Amih kah a kho tah boethae hamla cungpoeh uh tih thii long sak ham loe uh.
miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
17 Vaa phae boeih kah a hmaiah a tloengtlaih la lawk a tung uh.
Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
18 Amih loh amamih kah a thii te a rhongngol thil uh tih a hinglu te a mae uh.
Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
19 Mueluemnah dongah aka mueluem boeih kah a khosing te tah a boei kah a hinglu ni a rhawt pah.
Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
20 Cueihnah tah vongvoel ah tamhoe tih toltung ah a ol a huel.
Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
21 Thohka ah aka kawk rhoek kah a lu ah a pang pah tih khopuei vongka ah ol a thui.
katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
22 Hlangyoe nang loh mevaeng hil nim hlangyoe na lungnah ve, hmuiyoi rhoek tah amamih kah saipaat dongah naep uh tih, aka ang rhoek loh mingnah te a hmuhuet uh.
Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
23 Ka toelthamnah he mael thil lah, ka mueihla he nang hamla kan thaa saeh lamtah ka ol he khaw nang kam ming sak eh.
Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
24 Kang khue vaengah na aal uh tih ka kut kan cavaih vaengah nim te hnatung uh pawh.
Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
25 Kai kah cilsuep boeih te na dul uh tih, kai kah toelthamnah khaw na ngaih uh pawh.
Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
26 Kai khaw nangmih kah rhainah te ka nueih thil vetih nangmih ah birhihnah a thoeng vaengah kan tamdaeng ni.
Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
27 Nangmih kah birhihnah tah khohli rhamrhael bangla ha pawk vetih na rhainah loh cangpalam bangla halo vaengah, citcai neh khobing loh nangmih te m'paan vaengah,
hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
28 Kai ng'khue uh cakhaw ka doo mahpawh, kai n'toem uh cakhaw m'hmu uh bal mahpawh.
Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
29 Te yueng te mingnah a hmuhuet uh tih BOEIPA kah hinyahnah te tuek uh pawh.
Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
30 Kai cilsuep dongah naep uh pawt tih, kai kah toelthamnah khaw boeih a tlaitlaek uh.
hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
31 A khosing kah a thaih te a caak uh vetih a cilkhih loh a lawn uh bitni.
Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
32 Hlangyoe hnuknong loh amih te a ngawn vetih aka ang kah ommongnah loh amih te a milh sak ni.
kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
33 Tedae kai taengah aka hnatun long tah ngaikhuek la kho a sak vetih yoethae kah birhihnah khuiah khaw rhalthal van ni.
Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
