Job 38
1 Unya gitawag ni Yahweh si Job gikan sa mabangis nga unos ug miingon,
And Jehovah answered Job out of the whirlwind and said,
2 “Kinsa kining nagdala ug kangitngit sa mga plano pinaagi lamang sa mga pulong nga walay kahibalo?
Who is this that darkeneth counsel by words without knowledge?
3 Karon, itaod imong bakos ug tindog sama sa usa ka lalaki kay daghan ako ug pangutana kanimo, ug kinahanglan nga imo akong tubagon.
Gird up now thy loins like a man; and I will demand of thee, and inform thou me.
4 Asa ka man sa dihang gibutang ko ang mga patukoranan sa kalibotan? Sultihi ako, kung nakasabot ka man ugaling.
Where wast thou when I founded the earth? Declare, if thou hast understanding.
5 Kinsa man ang nagbuot sa iyang kadak-on? Sultihi ako, kung nasayod ka man ugaling. Kinsa man ang nag-inat sa linya nga sukdanan niini?
Who set the measures thereof — if thou knowest? or who stretched a line upon it?
6 Unsa man ang gibutangan sa patukoranan niini? Kinsa man ang nagbutang sa batong patukoranan
Whereupon were the foundations thereof sunken? or who laid its corner-stone,
7 sa dihang nanag-awit ang mga bituon sa kabuntagon ug ang tanang anak sa Dios nanaghugyaw sa kalipay?
When the morning stars sang together, and all the sons of God shouted for joy?
8 Kinsa man ang misira sa dagat pinaagi sa pultahan sa dihang mibuhagay kini, nga daw gikan kini sa tagoangkan—
And who shut up the sea with doors, when it burst forth, issuing out of the womb?
9 sa dihang gihimo ko ang panganod nga iyang bisti, ug ang bagang kangitngit nga iyang lampin?
When I made the cloud its garment, and thick darkness a swaddling band for it;
10 Mao kadto ang higayon nga akong gimarkahan ang dagat sa akong utlanan, ug sa dihang gibutang ko ang mga babag ug pultahan niini,
When I cut out for it my boundary, and set bars and doors,
11 ug sa dihang gisultihan ko kini, 'Moabot ka niini nga kalay-on, apan dinhi lamang; dinhi ang dapit diin butangan ko ug utlanan ang garbo sa imong mga balod.'
And said, Hitherto shalt thou come and no further, and here shall thy proud waves be stayed?
12 Nasulayan na ba nimo, sukad nga nagsugod ang imong mga adlaw, nga mihatag ka ug mando sa kabuntagon nga magsugod, ug nahimong hinungdan sa banagbanag nga mahibalo sa iyang dapit diha sa kahan-ayan sa mga butang,
Hast thou since thy days commanded the morning? hast thou caused the dawn to know its place,
13 aron mahuptan niini ang kinatumyan sa kalibotan ug aron ang daotang mga tawo mangurog tungod niini?
That it might take hold of the ends of the earth, and the wicked might be shaken out of it?
14 Nabag-o ang panagway sa kalibotan sama nga mabag-o ang lapok ilalom sa silyo; ang tanang butang niini maklaro pag-ayo sama sa pinilo nga panapton.
It is changed like the signet-clay; and [all things] stand forth as in a garment:
15 Gikan sa daotang mga tawo gikuha ang ilang 'kahayag'; ang ilang gibayaw nga kamot nabali.
And from the wicked their light is withholden, and the uplifted arm is broken.
16 Nakaabot ka na ba sa mga tinubdan sa tubig sa dagat? Nakalakaw ka na ba sa kinahiladman nga bahin sa dagat?
Hast thou entered as far as the springs of the sea? and hast thou walked in the recesses of the deep?
17 Gipadayag na ba kanimo ang ganghaan sa kamatayon? Nakita na ba nimo ang ganghaan sa anino sa kamatayon?
Have the gates of death been revealed unto thee? and hast thou seen the gates of the shadow of death?
18 Nasabtan ba nimo ang kadak-on sa kalibotan? Sultihi ako, kung nasayod ka man ugaling niining tanan.
Hath thine understanding compassed the breadths of the earth? Declare if thou knowest it all.
19 Asa man ang dalan sa pahulayanang dapit sa kahayag— ug sa kangitngit, asa man ang dapit niini?
Where is the way to where light dwelleth? and the darkness, where is its place,
20 Magiyahan mo ba ang kahayag ug ang kangitngit sa mga dapit sa ilang trabahoan? Makaplagan mo ba ang dalan balik sa ilang mga panimalay alang kanila?
That thou shouldest take it to its bound, and that thou shouldest know the paths to its house?
21 Nasayod ka gayod sa walay pagduhaduha, tungod natawo ka na kaniadto; ang gidaghanon sa imong mga adlaw dako kaayo!
Thou knowest, for thou wast then born, and the number of thy days is great!
22 Nakasulod ka na ba sa pundohanan sa niyebe, o nakita ba nimo ang pundohanan sa ice,
Hast thou entered into the storehouses of the snow, and hast thou seen the treasuries of the hail,
23 kining mga butang nga gigahin ko sa panahon sa kagubot, alang sa mga adlaw sa pakig-away ug pakiggubat?
Which I have reserved for the time of distress, for the day of battle and war?
24 Unsa man ang dalan diin ang mga kidlap sa kilat gibahinbahin, o diin man nagkatibulaag ang hangin gikan sa sidlakan ibabaw sa kalibotan?
By what way is the light parted, [and] the east wind scattered upon the earth?
25 Kinsa man ang nagbuhat sa agianan alang sa mga baha sa ulan, o kinsa man ang naghimo ug mga agianan alang sa kusog nga dalugdog,
Who hath divided a channel for the rain-flood, and a way for the thunder's flash;
26 aron moulan sa dapit nga walay tawo nga nagpuyo, ug sa kamingawan, diin walay usa ka tawo,
To cause it to rain on the earth, where no one is; on the wilderness wherein there is not a man;
27 aron tagboon ang panginahanglan sa mga walay tanom ug mingaw nga mga rehiyon, ug aron maghimo sa mga gagmay nga sagbot nga moturok?
To satisfy the desolate and waste [ground], and to cause the sprout of the grass to spring forth?
28 Aduna bay amahan ang ulan? Kinsa man ang nagmugna sa tulo sa yamog?
Hath the rain a father? or who begetteth the drops of dew?
29 Kang kinsa mang tagoangkan naggikan ang ice? Kinsa man ang nagpakatawo sa puti nga tun-og sa kalangitan?
Out of whose womb cometh the ice? and the hoary frost of heaven, who bringeth it forth?
30 Gitagoan sa mga tubig ang ilang kaugalingon ug nahimong daw sama sa bato; ug migahi ang ibabaw sa kinahiladman.
When the waters lie hidden as in stone, and the face of the deep holdeth fast together.
31 Mahugtan ba nimo ang kadena sa Pleiades o usabon ang hikot sa Orion?
Canst thou fasten the bands of the Pleiades, or loosen the cords of Orion?
32 Magiyahan ba nimo ang mga bituon nga magpakita sa ilang hustong panahon? Magiyahan ba nimo ang Oso uban sa mga anak niini?
Dost thou bring forth the constellations each in its season? or dost thou guide the Bear with her sons?
33 Nasayod ka ba sa mga patakaran sa kalangitan? Mabutang ba nimo ang pagdumala sa kalangitan ibabaw sa kalibotan?
Knowest thou the ordinances of the heavens? dost thou determine their rule over the earth?
34 Mapadungog ba nimo ang imong tingog ibabaw sa kapanganoran, aron ang kadagaya sa ulan motabon kanimo?
Dost thou lift up thy voice to the clouds, that floods of waters may cover thee?
35 Makapadala ka ba ug kidlap sa kilat aron manggawas sila, nga miingon sila kanimo, 'Ania na kami'?
Dost thou send forth lightnings that they may go, and say unto thee, Here we are?
36 Kinsa bay nagbutang ug kaalam sa panganod o naghatag ug kahibalo sa yamog?
Who hath put wisdom in the inward parts? or who hath given understanding to the mind?
37 Kinsa man ang makaihap sa panganod pinaagi sa iyang kahanas? Kinsa man ang makayabo sa panit nga sudlanan ug tubig sa kalangitan
Who numbereth the clouds with wisdom? or who poureth out the bottles of the heavens,
38 sa dihang ang abog matapok ug ang tibugol nga yuta mogahi?
When the dust runneth as into a molten mass, and the clods cleave fast together?
39 Makapangayam ka ba ug pagkaon alang sa babayeng liyon o matagbaw ang iyang mga batan-ong anak nga liyon
Dost thou hunt the prey for the lioness, and dost thou satisfy the appetite of the young lions,
40 sa dihang naghupo sila sa ilang lungib ug nagtago aron sa pag-atang sa ilang kan-onon?
When they crouch in [their] dens, [and] abide in the thicket to lie in wait?
41 Kinsa man ang naghatag ug bihagonon sa mga uwak sa dihang ang iyang mga anak misinggit ngadto sa Dios ug ningbarag tungod sa kakulang sa pagkaon?
Who provideth for the raven his food, when his young ones cry unto God, [and] they wander for lack of meat?
