2 Hari 16
1 Sa ikanapulo ug pito ka tuig ni Peka nga anak nga lalaki ni Remalia, nagsugod sa paghari si Ahaz nga anak nga lalaki ni Jotam nga hari sa Juda.
When Pekah had been ruling Israel for almost 17 years, Ahaz, the son of Jotham, became the king of Judah.
2 Nagsugod sa paghari si Ahaz sa dihang 20 pa ka tuig ang iyang pangidaron, ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa napulo ug unom ka tuig. Wala siya nagbuhat ug matarong sa panan-aw ni Yahweh nga iyang Dios, sama sa nabuhat sa iyang katigulangan nga si David.
He was 20 years old when he became the king [of Judah]. He ruled from Jerusalem for 16 years. He did not do things that pleased Yahweh his God, good things like his ancestor King David had done.
3 Hinuon, naglakaw siya sa dalan sa mga hari sa Israel; sa pagkatinuod, gisunog niya ang iyang anak nga lalaki ingon nga halad sinunog, sa pagsunod sa salawayon nga naandan nga mga buluhaton sa mga nasod, nga gipapahawa ni Yahweh sa atubangan sa katawhan sa Israel.
Instead, he was as sinful as the kings of Israel had been. He even sacrificed his son as an offering to idols. That was worse than the disgusting things that the people who previously lived there had done, people whom Yahweh had expelled as the Israelis were advancing through the land.
4 Naghalad siya ug mga halad ug nagsunog ug insenso didto sa taas nga mga dapit, sa tumoy sa bungtod, ug sa ilalom sa matag lunhaw nga kahoy.
Ahaz offered sacrifices and burned incense [to honor Yahweh] on the tops of many hills and under many [HYP] big trees, [instead of in Jerusalem as Yahweh had commanded].
5 Unya si Rezin, nga hari sa Aram ug si Peka nga anak nga lalaki ni Remalia, nga hari sa Israel, mitungas sa Jerusalem aron sa pagsulong. Gipalibotan nila si Ahaz, apan dili nila siya mabuntog.
While he was the king of Judah, King Rezin of Assyria and King Pekah of Israel [came with their armies] and attacked Jerusalem. They surrounded the city, but they could not conquer it.
6 Nianang higayona, nabawi ni Rezin nga hari sa Aram ang Elat alang sa Aram ug gipapahawa ang kalalakin-an sa Juda gikan sa Elat. Unya miabot ang mga Arameanhon sa Elat diin ilang gipuy-an hangtod niining adlawa.
At that time the [army of the] king of Edom expelled the people of Judah who were living in Elath [city]. Some of the people of Edom started to live there, and they are still living there.
7 Busa nagpadala ug mga mensahero si Ahaz kang Tiglat Piliser nga hari sa Asiria, nga nag-ingon, “Ako ang imong alagad ug ang imong anak nga lalaki. Tungas ug luwasa ako gikan sa kamot sa hari sa Aram ug gikan sa kamot sa hari sa Israel, nga misulong kanako.”
King Ahaz sent messengers to King Tiglath-Pileser of Assyria, to tell this message to him: “I promise that I will completely do what you tell me to do, [as though] I [was] your son. Please come and rescue us from the armies of Syria and Israel who are attacking my country.”
8 Busa gikuha ni Ahaz ang plata ug bulawan nga nakaplagan didto sa balay ni Yahweh ug diha sa mga bahandi sa palasyo sa hari ug gipadala kini ingon nga gasa ngadto sa hari sa Asiria.
Ahaz took the silver and gold that was in the palace and in the temple and sent it to Assyria to be a present/gift for the king of Assyria.
9 Unya naminaw ang hari sa Asiria kaniya, unya mitungas ang hari sa Asiria batok sa Damascus, gibuntog kini ug gidala ang katawhan niini ingon nga mga binilanggo ngadto sa Kir. Gipatay usab niya si Rezin ang hari sa Aram.
So Tiglath-Pileser did what Ahaz requested. His army marched to Damascus and captured it, and they took the people of Damascus as prisoners to live in the capital city of Assyria, and executed [King] Rezin.
10 Miadto si Haring Ahaz ngadto sa Damascus aron makigkita kang Tiglat Piliser nga hari sa Asiria. Didto sa Damascus nakakita siya ug halaran. Gipadala niya kang Uria nga pari ang usa ka modelo sa halaran ug ang sumbanan niini ug ang disenyo alang sa tanan nga galamiton nga gikinahanglan.
When King Ahaz went to Damascus to meet King Tiglath-Pileser, he saw the altar that was there. So he sent to Uriah, the Supreme Priest [in Jerusalem], a drawing of the altar and a model that was exactly like the altar in Damascus.
11 Busa nagtukod si Uria nga pari ug halaran nga sama sa mga plano nga gipadala ni Haring Ahaz nga gikan sa Damascus. Nahuman niya kini sa wala pa nakabalik ang hari nga si Ahaz gikan sa Damascus.
So Uriah built an altar [in Jerusalem], following the drawing that King Ahaz had sent. Uriah finished the altar before Ahaz returned [to Jerusalem] from Damascus.
12 Sa dihang miabot ang hari gikan sa Damascus nakita niya ang halaran; nagpaduol ang hari sa halaran ug naghalad niini.
When the king returned from Damascus, he saw the altar. He went to it
13 Naghalad siya sa iyang sinunog nga halad ug sa iyang halad nga mga trigo, gibubo niya ang halad ilimnon, ug giwisikwisik niya ang dugo nga halad sa pakigdait ngadto sa halaran.
and burned animal sacrifices and a grain offering on it. He also poured a wine offering on it and threw on it the blood of the offerings to maintain fellowship with God.
14 Ang tumbaga nga halaran nga anaa sa atubangan ni Yahweh—gidala niya kini gikan sa atubangan sa templo, gikan sa taliwala sa iyang halaran ug sa templo ni Yahweh ug gibutang kini ngadto sa amihanang bahin sa iyang halaran.
The old bronze altar which had been dedicated long ago to Yahweh was between the new altar and the temple, so Ahaz moved it to the north side of his new altar, [which was bigger than the old altar].
15 Unya gimandoan ni Haring Ahaz si Uria nga pari, nga nag-ingon, “Sa kabuntagon sunoga ang halad nga sinunog, ug sa kagabhion sunoga ang halad nga trigo, ug ang halad sinunog sa hari ug ang iyang halad nga trigo, uban sa halad sinunog sa tanang katawhan sa yuta, ug ang ilang halad nga trigo ug ang ilang mga halad nga ilimnon didto sa dako nga halaran. Iwisikwisik niini ang tanan nga dugo sa halad sinunog, ug ang tanan nga dugo nga halad. Apan ang tumbaga nga halaran mahimong giya alang sa akong pagpakigsayod.”
Then King Ahaz ordered Uriah: “Each morning put on this new altar the sacrifices that will be completely burned, and in the evening put on it the grain offering, along with my offering and the offerings that the people bring, ones that will be completely burned, and my grain offering and the people’s grain and wine offerings. Pour against the sides of the altar the blood of all the animals that are sacrificed. But the old bronze altar will be only for me to use to find out what Yahweh wants me to do.”
16 Gibuhat ni Uria nga pari kung unsa ang gimando ni Haring Ahaz.
So Uriah did what the king commanded him to do.
17 Busa gihawa ni Haring Ahaz ang mga hulagway ug ang mga palanggana nga gikan sa tungtonganan; gikuha usab niya ang tumbaga nga tangke ang gikan sa tumbaga nga baka nga anaa sa ubos niini ug gibutang kini sa salog nga bato.
King Ahaz told his workers to take off the frames of the carts [that were outside the temple] and to take down the basins that were on them. They also took down the bronze tank from the backs of the bronze [statues of the] oxen and put it on a stone foundation.
18 Gitanggal niya ang tabon sa agianan alang sa Adlaw nga Igpapahulay nga ilang gitukod didto sa templo, uban sa agianan sa pagsulod sa hari gawas sa templo ni Yahweh, tungod sa hari sa Asiria.
Then to please the king of Assyria, Ahaz had them remove from the temple the roof under which the people walked into the temple on the Sabbath Day, and closed up the private entrance into the temple for the kings of Judah.
19 Alang sa uban pang mga butang mahitungod kang Ahaz ug sa iyang gibuhat, wala ba kini nahisulat sa libro sa mga panghitabo sa mga hari sa Juda?
[If you want to know about] the other things that Ahaz did, they are written [RHQ] in the scroll called ‘The History of the Kings of Judah’.
20 Mipahulay si Ahaz uban sa iyang mga katigulangan ug gilubong uban sa iyang mga katigulangan ngadto sa siyudad ni David. Nahimong hari si Hezekia nga iyang anak nga lalaki puli kaniya.
Ahaz died [EUP], and he was buried in [the part of Jerusalem called] ‘The City of David’, where his ancestors had been buried. Then his son Hezekiah became the king.
