2 Hari 15

1 Sa ika-27 ka tuig ni Jeroboam nga hari sa Israel, nagsugod ang paghari ni Azaria nga anak nga lalaki ni Amazia nga hari sa Juda.

After Jeroboam had been ruling Israel for almost twenty-seven years, Uzziah, the son of King Amaziah of Judah, began to rule.

2 16 anyos si Azaria sa dihang nagsugod ang iyang pagkahari. Naghari siya sulod sa 52 ka tuig sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Jecolia, nga taga Jerusalem.

He was 16 years old when he started to rule, and he ruled in Jerusalem for 52 years. His mother was Jecoliah, from Jerusalem.

3 Gibuhat niya kung unsa ang husto sa mga mata ni Yahweh, sama sa gibuhat sa iyang amahan nga si Amazia.

He did things that Yahweh was pleased with, like his father Amaziah had done.

4 Apan, wala hawaa ang anaa sa taas nga mga dapit. Nagpadayon gihapon ang mga tawo sa paghalad ug pagsunog sa insenso didto sa taas nga mga dapit.

But, the places at the pagan shrines where they worshiped Yahweh were not destroyed, and the people continued to burn incense [to honor Yahweh] at those places [instead of in Jerusalem, the place that Yahweh had appointed].

5 Gisakit ni Yahweh ang hari aron nga mahimo siyang sanglahon hangtod sa adlaw sa iyang kamatayon ug magpuyo sa laing balay. Si Jotam, nga anak nga lalaki sa hari, maoy nangulo sa panimalay ug nagdumala sa katawhan sa yuta.

Yahweh caused Uzziah to become a leper, and he was a leper for the rest of his life. [He was not allowed to live in the palace]. He lived alone in a house, and his son Jotham ruled the country.

6 Alang sa uban pang mga butang mahitungod kang kang Azaria, ug ang tanan nga iyang nabuhat, wala ba kini masulat sa libro sa mga panghitabo sa mga hari sa Juda?

[If you want to know about] everything else that Uzziah did, it is written [RHQ] in the scroll called ‘The History of the Kings of Judah’.

7 Busa mipahulay si Azaria uban sa iyang mga katigulangan; gilubong nila siya uban sa iyang mga katigulangan sa siyudad ni David. Si Jotam, nga iyang anak nga lalaki, mao ang nahimong hari puli kaniya.

Uzziah died [EUP], and they buried him in [the part of Jerusalem called] ‘The City of David’, where his ancestors had been buried. Then his son Jotham officially became the king.

8 Sa ika-38 ka tuig nga paghari ni Azaria sa Juda, si Zacarias nga anak nga lalaki ni Jeroboam ang naghari sa tibuok Israel didto sa Samaria sulod sa unom ka bulan.

After Uzziah had been ruling Judah for almost thirty-eight years, Zechariah, the son of Jeroboam, became the king of Israel. He ruled in Samaria [city] for [only] six months.

9 Gibuhat niya kung unsa ang daotan sa panan-aw ni Yahweh, sama sa nabuhat sa iyang amahan. Wala siya miundang gikan sa mga sala ni Jeroboam nga anak nga lalaki ni Nebat, nga maoy hinungdan sa pagpakasala ang Israel.

He did many things that Yahweh considered to be evil, like his ancestors had done. He committed the same kind of sins that Jeroboam had committed, sins which led the Israeli people to sin.

10 Naglaraw ug daotan batok kang Zacarias si Shalum nga anak nga lalaki ni Jabes, pagsulong kaniya sa Ibleam, ug gipatay siya. Unya nahimo siyang hari puli kaniya.

Then Shallum, the son of Jabesh, made plans to assassinate Zechariah. He killed him at Ibleam [town], and then he became the king.

11 Alang sa uban pang mga butang mahitungod kang Zacarias, nahisulat kini sa libro sa mga panghitabo sa mga hari sa Israel.

Everything else that Zechariah did is written in the scroll called ‘The History of the Kings of Israel’.

12 Mao kini ang pulong ni Yahweh nga iyang gisulti ngadto kang Jehu, nga nag-ingon, “Maglingkod sa trono sa Israel ang imong mga kaliwat hangtod sa ikaupat ka kaliwatan.” Ug mao kana ang nahitabo.

When Zechariah died, [that ended the dynasty of King Jehu]. That fulfilled what Yahweh said to King Jehu would happen: “Your son and grandson and great-grandson and great-great-grandson will all be kings of Israel.”

13 Sa ika-39 ka tuig ni Azaria nga hari sa Juda nagsugod sa paghari si Shalum nga anak nga lalaki ni Jabes, ug naghari siya sa sulod sa usa lamang ka bulan ngadto sa Samaria.

Shallum, the son of Jabesh, became the king of Israel after King Uzziah had been ruling Judah for almost thirty-nine years. But Shallum ruled in Samaria for [only] one month.

14 Mitungas gikan sa Tirsa paingon sa Samaria si Menahem ang anak nga lalaki ni Gadi. Gisulong niya si Shalum ang anak nga lalaki ni Jabes, didto sa Samaria. Gipatay niya siya ug nahimong hari puli kaniya.

Then Menahem, the son of Gadi, went up from Tirzah [city] to Samaria and assassinated Shallum. Then Menahem became the king of Israel.

15 Alang sa uban pang mga butang mahitungod kang Shalum ug sa iyang daotang laraw nga iyang gihimo, nasulat kini sa libro sa mga panghitabo sa mga hari sa Israel.

Everything else that Shallum did, including his killing King Zechariah, is written in the scroll called ‘The History of the Kings of Israel’.

16 Unya gibuntog ni Menahem ang Tifsa ug ang tanan nga anaa didto, ug ang mga utlanan palibot sa Tirsa, tungod kay wala nila ablihi ang siyudad alang kaniya. Busa gisulong niya kini, ug iyang gipanglaslas ang tiyan sa tanang mga mabdos nga mga babaye niana nga baryo.

While Menahem was ruling in Samaria, he completely destroyed Tappuah [village south of Samaria] and killed all the people who lived there and in the surrounding territory. He did that because the people in that city refused to surrender to him. [With his sword] he even ripped open the bellies of pregnant women.

17 Sa ika-39 ka tuig nga paghari ni Azaria nga hari sa Juda nagsugod paghari si Menahem nga anak nga lalaki ni Gadi sa tibuok Israel; napulo siya ka tuig nga naghari sa Samaria.

When King Azariah had been ruling Judah for almost thirty-nine years, Menahem, the son of Gadi, became the king of Israel. He ruled in Samaria for ten years.

18 Gibuhat niya kung unsa ang daotan sa panan-aw ni Yahweh. Sa tibuok niyang kinabuhi, wala siya mibiya gikan sa mga sala ni Jeroboam nga anak nga lalaki ni Nebat, nga maoy hinungdan sa pagpakasala sa Israel.

He did many things that Yahweh considered to be evil. He committed the same kinds of sins that King Jeroboam had committed, sins that led the people of Israel to sin. He continued to commit those sins for the rest of his life.

19 Unya miadto si Pul nga hari sa Asiria aron sa pagpakigbatok sa yuta, ug gihatagan ni Menahem si Pul ug salapi nga usa ka libo ka talent nga plata, aron nga tabangan siya ni Pul nga palig-unon ang gingharian sa Israel sa iyang mga kamot.

Then King Tiglath-Pileser of Assyria came [with his army] to attack Israel. So Menahem gave him (thirty-eight tons/35,000 kg.) of silver in order that Tiglath-Pileser would help Menahem to continue to be king and rule his country more strongly.

20 Gikuha kini ni Menahem nga salapi gikan sa Israel pinaagi sa pagpabayad sa adunahan nga mga kalalakin-an ug 50 ka shekels nga plata ngadto kaniya aron nga ihatag didto sa hari sa Asiria. Busa mibalik ang hari sa Asiria ug wala na magpuyo didto sa yuta.

Menahem obtained that money from the rich men in Israel. He compelled each of them to contribute 50 pieces of silver. So Tiglath-Pileser [took that money and] went back home.

21 Alang sa uban pang mga butang mahitungod kang Menahem, ug sa tanan nga iyang nabuhat, wala ba kini nahisulat sa libro sa mga panghitabo sa mga hari sa Israel?

[If you want to know more about] everything that Menahem did, it is written [RHQ] in the scroll called ‘The History of the Kings of Israel’.

22 Busa mipahulay si Menahem uban sa iyang mga katigulangan, ug si Pekahia nga iyang anak nga lalaki nahimong hari puli kaniya.

Menahem died [EUP] and was buried, and his son Pekahiah became the king of Israel.

23 Sa ika-50 ka tuig nga paghari ni Azaria sa Juda, nagsugod sa paghari si Pekahia nga anak nga lalaki ni Menahem nga taga Israel didto sa Samaria; naghari siya sulod sa duha ka tuig.

When King Uzziah had been ruling Judah for almost 50 years, Menahem’s son Pekahiah became the king of Israel. He ruled in Samaria for [only] two years.

24 Gibuhat niya ang daotan sa panan-aw ni Yahweh. Wala niya biyai ang mga sala ni Jeroboam nga anak lalaki ni Nebat, nga diin siya mao ang hinungdan sa pagpakasala sa Israel.

He did many things that Yahweh considered to be evil. He committed the same kind of sins that King Jeroboam had committed, sins which led the people of Israel to sin.

25 Si Peka nga anak nga lalaki ni Remelia, ang kapitan nga nag-alagad kang Pekahia, naglaraw ug daotan batok kaniya. Kauban ang 50 ka mga kalalakin-an sa Geliad gipatay ni Peka si Pekahia lakip si Argob ug si Arie sa Samaria ngadto sa salipdanan sa palasyo sa hari. Gipatay ni Peka si Pekahia ug nahimong hari puli kaniya.

Then one of Pekahiah’s army commanders whose name was Pekah, the son of Remaliah, planned with 50 men from [the] Gilead [region] to kill Pekahiah. They assassinated him in a fortified place in the king’s palace in Samaria. Then Pekah became the king.

26 Alang sa uban pang mga butang mahitungod kang Pekahia, ang tanan nga iyang nabuhat, nasulat kini sa libro sa mga panghitabo sa mga hari sa Israel.

Everything else that Pekahiah did is written in the scroll called ‘The History of the Kings of Israel’.

27 Sa ika-52 ka tuig nga paghari ni Azaria sa Juda, nagsugod paghari si Peka nga anak nga lalaki ni Remalia sa Israel didto sa Samaria; Naghari siya sulod sa 20 ka tuig.

When King Uzziah had been ruling Judah for almost 52 years, Pekah, the son of Remaliah, became the king of Israel. He ruled in Samaria for 20 years.

28 Gibuhat niya kung unsa ang daotan sa panan-aw ni Yahweh. Wala siya mibiya gikan sa mga sala ni Jeroboam nga anak nga lalaki ni Nebat, nga maoy hinungdan sa pagpakasala sa Israel.

He also did many things that Yahweh considered to be evil. He committed the same kind of sins that King Jeroboam had committed, sins that led the people of Israel to sin.

29 Sa mga adlaw ni Peka nga hari sa Israel, miabot si Tiglat Piliser nga hari sa Asiria ug gikilog ang Ijon, ang Abel Bet Maaca, ang Janoa, ang Kedes, ang Hasor, ang Gilead, ang Galilea, ug ang tanan nga yuta sa Neftali. Gidala niya ang katawhan paingon sa Asiria.

While Pekah was the king, Tiglath-Pileser, the king of Assyria, came [with his army] and captured [the cities of] Ijon, Abel-Beth-Maacah, Janoah, Kedesh, Hazor, and the regions of Gilead, Galilee, and Naphtali. His army forced the Israeli people to leave their country and go to live in Assyria.

30 Busa si Hosea nga anak nga lalaki ni Ela naglaraw ug daotan batok kang Peka nga anak nga lalaki ni Remalia. Gisulong niya siya ug gipatay siya. Unya nahimo siyang hari puli kaniya, sa ika-20 ka tuig nga paghari ni Jotam nga anak nga lalaki ni Uzia.

Then Hoshea, the son of Elah, plotted to kill Pekah. He assassinated him when Uzziah’s son Jotham had been ruling Judah for almost 20 years. Then Hoshea became the king of Israel.

31 Alang sa uban pang mga butang mahitungod kang Peka, ang tanan nga iyang nabuhat, nasulat kini sa libro sa mga panghitabo sa mga hari sa Israel.

Everything else that Pekah did is written in the scroll called ‘The History of the Kings of Israel’.

32 Sa ikaduha ka tuig ni Peka nga anak nga lalaki ni Remalia, nga hari sa Israel, nagsugod ang paghari ni Jotam nga anak nga lalaki ni Azaria, nga hari sa Juda.

When Pekah had been ruling Israel for almost two years, Uzziah’s son Jotham began to rule Judah.

33 25 ang iyang pangidaron sa dihang nagsugod siya sa paghari; naghari siya sa Jerusalem sulod sa 16 ka tuig. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Jerusa; anak siya nga babaye ni Zadok.

He was 25 years old when he started to rule, and he ruled from Jerusalem for 16 years. His mother was Jerusha, the daughter of Zadok.

34 Gibuhat ni Jotam ang husto sa mga mata ni Yahweh. Misunod siya sa panig-ingnan sa tanan nga nabuhat sa iyang amahan nga si Azaria.

He did many things that pleased Yahweh, like his father Uzziah had done.

35 Apan, wala hawaa ang anaa sa taas nga mga dapit. Nagpadayon gihapon ang mga tawo sa paghalad ug pagsunog sa insenso didto sa taas nga mga dapit. Gitukod ni Jotam ang anaa sa taas nga ganghaan sa balay ni Yahweh.

But he did not destroy the places on the tops of hills where the people worshiped [Yahweh], and the people continued to burn incense there [to honor Yahweh]. Jotham’s workers built the Upper Gate of the temple.

36 Alang sa uban pang mga butang mahitungod kang Jotam, ug ang tanan nga iyang nabuhat, wala ba kini nasulat sa libro sa mga panghitabo sa mga hari sa Juda?

[If you want to know more about] everything else that Jotham did, it is written [RHQ] in the scroll called ‘The History of the Kings of Judah’.

37 Niadtong mga adlawa nagsugod si Yahweh sa pagpadala kang Rasin batok sa Juda nga hari sa Aram ug si Peka nga anak nga lalaki ni Remalia.

It was during the time that Jotham was the king that Yahweh sent King Rezin of Syria and King Pekah of Israel [with their armies] to attack Judah.

38 Mipahulay ug gilubong si Jotam uban sa iyang mga katigulangan didto sa siyudad ni David, nga iyang katigulangan. Unya si Ahaz, nga iyang anak nga lalaki, ang nahimong hari puli kaniya.

Jotham died [EUP] and was buried where his ancestors had been buried in [the part of Jerusalem called] ‘The City of David’. Then his son Ahaz became the king of Judah.