Psalms 78

1 Nkunga Asafi. A batu bama, wanu malongi mama! Dimbanu mambu ma munu ama.

Ein song til lærdom av Asaf. Lyd, mitt folk, på læra mi, legg øyra til det munnen min talar!

2 Ndiela zibula munu ama mu tuba zingana ayi ndiela samuna mambu ma suama, mambu makhulu;

Eg vil opna min munn med fyndord, eg vil lata gåtor frå gamall tid strøyma ut.

3 momo tuwa ayi momo tuzaba ayi momo bakulu beto batukamba;

Det me hev høyrt og veit, og det våre feder hev fortalt oss,

4 Tulendi masuekila ko bana bawu; tuela samuna kuidi tsungi yinkuiza mavanga ma Yave mafueti zitusu, lulendo luandi ayi matsiminanga momo kavanga.

det vil me ikkje dylja for deira born, men fortelja Herrens pris for den komande ætti, og hans styrke og hans under, som han hev gjort.

5 Wuvana zithumunu mu diambu di Yakobi. Wukubika Mina mu Iseli, ayi wutumina bakulu beto muingi bamilonga kuidi bana bawu;

Han hev sett upp eit vitnemål i Jakob, og ei lov hev han lagt i Israel, som han baud våre feder, til å kunngjera deim for borni,

6 buna tsungi yinkuiza, yela zaba mawu buela bana bobo babutuki ko ayi bawu mamvawu mu thangu awu bela yolukila bana bawu;

so den komande ætti, dei born som skulde verta fødde, kunde kjenna deim, at dei kunde koma fram og fortelja um deim til sine born,

7 buna bela tula diana diawu mu Nzambi, ayi balendi zimbakana mavanga mandi ko, vayi bela keba zithumunu ziandi;

og setja si von til Gud, og ikkje gløyma Guds verk, men taka vare på hans bodord,

8 Balendi ba banga bakulu bawu ko; tsungi yikambulu bulemvo, ayi tsungi yi matingu; bobo mintima misia ba mifuana ko kuidi Nzambi bobo pheve yisia yikuikama kuidi Nzambi ko.

og ikkje vera som deira feder, ei tver og tråssug ætt, ei ætt som ikkje gjorde sitt hjarta fast, og som i si ånd ikkje var trufast mot Gud.

9 Batu ba Efalayimi bobo baba ayi mimbasa, bavutuka ku mbusa mu lumbu ki mvita.

Efraims born, dei væpna bogeskyttarar, dei snudde på stridsdagen.

10 Basi keba ko Nguizani yi Nzambi, ayi bamanga zingila boso buididi Mina miandi.

Dei heldt ikkje Guds pakt og vilde ikkje ferdast i hans lov.

11 Bazimbakana momo kavanga; matsiminanga momo kabamonisa.

Og dei gløymde hans storverk og hans under som han hadde synt deim.

12 Wuvanga bikumu va ntuala bakulu bawu mu tsi yi Ezipite; mu zunga ki Tsowani.

For deira feder hadde han gjort under i Egyptarlandet på Soans mark.

13 Wuvasa mbu ayi wuba viokila muawu; wutelimisa nlangu dio ngui banga baka.

Han kløyvde havet og let deim ganga igjenom, og let vatnet standa som ein haug.

14 Wuba diatisa mu dituti va muini, ayi mu kiezila ki mbazu va builu bu mvimba.

Og han leidde deim med skyi um dagen, og heile natti ved elds ljos.

15 Wubasa matadi mu dikanga, ayi wuba vana nlangu wuwombo banga mbu;

Han kløyvde berg i øydemarki og let deim drikka som av store vatsdjup.

16 Wutotula mimvuila minlangu mu ditadi ayi wukumbisa minlangu banga minlangu minneni.

Og han let bekkjer koma or fjellet og fekk vatn til å renna ned som elvar.

17 Vayi babuela tatamana sumuka diaka va ntualꞌandi; batinguna Nzambi Yizangama mu dikanga.

Men dei heldt endå på og synda imot honom, og var tråssuge mot den Høgste i øydemarki.

18 Batota Nzambi mu luzolo lungolo, mu lombanga mu kingolo bidia biobi batomba.

Og dei freista Gud i sitt hjarta, so dei kravde mat for si lyst.

19 Batubidila Nzambi batuba: “Nzambi beki kuandi bu kubikila meza mu dikanga e?

Og dei tala imot Gud, dei sagde: «Kann vel Gud duka bord i øydemarki?

20 Bu kabula ditadi dingolo, mbadi nlangu wutotuka ayi mimvuila mikumba mu buwombo vayi buna wulendi kuandi kutuvana bidia e? Wulendi kuandi kubika zimbizi mu diambu di batu bandi e?”

Sjå, han slo i berg, so vatn rann ut, og bekkjer fløymde. Tru han og kann gjeva brød, eller koma med kjøt til sitt folk?»

21 Yave bu kaba wa, wufuema ngolo, mbazu andi yilema mu diambu di Yakobi ayi miangu miandi mibuila Iseli.

Difor, då Herren høyrde det, vart han harm, og eld loga upp mot Jakob, og vreide reiste seg mot Israel;

22 Bila basia wilukila Nzambi ko, voti basia tula diana diawu mu khudulu andi ko.

for dei trudde ikkje på Gud og leit ikkje på hans frelsa.

23 Muaki wuvana lutumunu kuidi matuti ma yilu ayi wuzibula mielo mi diyilu;

Og han gav skyerne ovantil, og himmelportarne let han upp.

24 Wunokisa mana mu diambu di batu muingi badia; wuba vana zitheti zi diyilu.

Og han let manna regna yver deim til føda, og himmelkorn gav han deim.

25 Batu badia dipha di zimbasi; wuba fidisila bidia bioso biobi balenda dia.

Englebrød fekk menneskje eta, nista sende han deim til mette.

26 Wuvevumuna phemo yi Esite mu diyilu. Wudiata ku ntuala phemo yi Sude mu lulendo luandi.

Han let austanvinden fara ut i himmelen, og han førde sunnanvinden fram ved si magt.

27 Wuba nokisila zimbizi banga mbungi-mbungi; zinuni zieti dumuka banga nzielo yi mbu.

Og han let kjøt regna yver deim som dust, og fljugande fuglar som havsens sand,

28 Wuba buisila biawu va khatitsika ka kiawu; muyenda zinzo ziawu zioso zingoto.

og han let deim falla ned midt i deira læger, kringum deira bustader.

29 Badia nate bayukuta kuwombo; ayi wuba vana biobi baleba mu kingolo.

Og dei åt og vart ovleg mette, og det dei hadde hug på, let han deim få.

30 Tuamina batamba bidia biobi baleba mu kingolo mbusa, buela bikidi mu miunu miawu.

Dei var ikkje komne burt frå si lyst, endå hadde dei maten i munnen,

31 Nganzi yi Nzambi yi babuila; wuvonda bobo baluta ba zinitu zingolo mu bawu; wuvonda bana ba matoko ma Iseli.

då steig Guds vreide upp imot deim, og han drap deira sterke menner hjå deim, og Israels ungdomar slo han ned.

32 Ka diambu ko mambu moso momo, batatamana vola masumu ka diambu ko matsiminanga mandi, basia wilukila ko.

Med alt dette synda dei endå, og dei trudde ikkje på hans under.

33 Buna wumanisa bilumbu biawu mu phamba ayi mimvu miawu mu tsisi.

Og han let deira dagar kverva i fåfengd, og deira år i rædsla.

34 Kadika khumbu kaba kuba vondanga, tombanga baba kuntombanga, balukanga nsualu-nsualu diaka kuidi niandi.

Når han slo deim ned, då spurde dei etter honom, og vende um og søkte Gud,

35 Batebuka moyo ti Nzambi niandi wuba dibanga diawu ayi Nzambi Yizangama niandi nkudi awu.

og kom i hug at Gud var deira berg og den høgste Gud var deira atterløysar.

36 Vayi buna bankamba mambu ma lueki mu miunu miawu bamvuna mu ludimi luawu.

Men dei gjølte for honom med sin munn, og laug for honom med si tunga.

37 Mintima miawu misia ba mifuana kuidi niandi ko basia ba bakuikama ko mu Nguizani andi.

Og deira hjarta hekk ikkje fast ved honom, og dei var ikkje true mot hans pakt.

38 Vayi niandi wuba nkua kiadi wuba lemvukila mambimbi mawu kasia babunga ko thangu ka thangu wudekula nganzi andi ayi kasia totula ko miangu miandi mioso.

Men han er miskunnsam, han forlet skuld og tyner ikkje, og mange gonger let han sin vreide venda um, og han vakte ikkje heile sin harm.

39 Wutebuka moyo ti baba minsuni kaka; phemo yeti vioka yoyi yilendi vutuka ko. Ayi wulendi buela vutuka ko.

Og han kom i hug at dei var kjøt, ein andepust som kverv og ikkje kjem att.

40 Zikhumbu ziwombo bantingunina mu dikanga, ayi bansoka mu bibuangu bikambulu batu.

Kor ofte dei tråssa honom i øydemarki og gjorde honom sorg i audni!

41 Khumbu ka khumbu baba vutukilanga diaka tota Nzambi; bafuemisa mutu wunlongo wu Iseli kiadi.

Og dei freista atter Gud og krenkte Israels Heilage.

42 Basia tebukila ko moyo lulendo luandi mu lumbu kioki kaba kula mu mioko mi mutu wuba yamisa;

Dei kom ikkje handi hans i hug, eller den dagen då han fria deim frå fienden,

43 mu lumbu kamonisa bidimbu bi bikumu biandi mu Ezipite, mambu mandi matsiminanga mu ndambu tsi yi Tsowani

då han gjorde sine teikn i Egyptarland, og sine undergjerningar på Soans mark.

44 wukitula minlangu miawu menga; basia buela baka bumina mu mimvuila mi minlangu miawu.

Og han gjorde deira elvar til blod, og sine rennande vatn kunde dei ikkje drikka.

45 Wufidisa nkangu zinzinzi ziozi zibadia ayi zinguanga ziozi zi babunga.

Han sende imot deim flugesvermar som åt deim upp, og froskar som tynte deim.

46 Wavana mimbutu miawu mu zitsola kuidi binzienzi biobi basala kuidi makhoko.

Og han gav deira grøda til gnagaren og deira arbeid til grashoppen.

47 Wumana bunga zindima ziawu zi vinu mu mvula yi matadi ayi minti miawu mi sikomole mu kiozi ki ngolo,

Han slo deira vintre ned med hagl og deira morbærtre med haglsteinar.

48 wuyekula bibulu biawu kuidi mvula yi matadi ayi minkangu mi mamemi mawu kuidi lusiemo.

Og han gav deira fe til haglet og deira hjorder til eldingarne.

49 Wuba fidisila nganzi andi yi mbazu, miangu miandi mi ngolo khakumusu, kimbeni weti bunga

Han sende på deim sin brennande vreide, sinne og harm og trengsla, ei sending av uferds-englar.

50 Wukubika nsolo mu diambu di nganzi andi kasia kuba tanina ko mu lufua; vayi wuba yekula mu minsongo;

Han braut veg for sin vreide, han sparde ikkje deira sjæl for dauden, og deira liv gav han til sotti.

51 Wuvonda bana boso batheti bababakala ba Ezipiti mimbutu mitheti mi zingolo mu zinzo zi ngoto zi Hami.

Og han slo alle fyrstefødde i Egyptarland, fyrstegrøda av dei sterke i Khams tjeld.

52 Vayi wutotula batu bandi banga mamemi; wuba tuadisa banga nkangu wu bibulu mu dikanga.

Og han let sitt folk fara av stad som sauer, og førde deim som ei hjord i øydemarki.

53 Wuba diatisila mu luvovomo; diawu basia mona tsisi ko ayi mbu wumina bambeni ziawu.

Og han leidde deim trygt, og dei ræddast ikkje, men havet løynde deira fiendar.

54 Buna wuba kotisa mu yenda tsi andi yinlongo; ku tsi yi mongo wowo koko kuandi ku lubakala kukibakila.

Og han førde deim til sitt heilage landmerke, det fjell som hans høgre hand hadde vunne.

55 Wukuka makanda ku ntualꞌawu; ayi wuba kabudila mintoto miawu banga kiuka wuvuandisa makanda ma Iseli mu zinzo ziawu.

Og han dreiv ut heidningar for deim, og let deira land falla til deim som arv, og let Israels ætter bu i deira tjeld.

56 Vayi batota Nzambi ayi batinguna Nzambi Yizangama; basia keba zinzengolo ziandi ko.

Men dei freista Gud, den Høgste, og tråssa honom, og hans vitnemål agta dei ikkje på.

57 Banga madisa mawu basia ba bafuana ko ayi basia ba minu ko balendi tudulu diana ko banga wuvenga.

Og dei veik av og var utrugne som deira feder, dei vende um som ein veik boge.

58 Bamfuemisa mu bibuangu biawu bizangama balemisa kiphala kiandi mu bitumba biawu

Dei harma honom med sine haugar og eggja honom med sine avgudar.

59 Nzambi bu kawa, buna wufuema ngolo wutumbu loza mvimba Iseli.

Gud høyrde det og vart vreid, og han vart svært leid av Israel.

60 Wuyekula, nzo ngoto mbuabununu yi Silo; nzo yoyo mu kakivuandisa;

Og han gjekk burt frå sin bustad i Silo, det tjeld han hadde slege upp millom menneskje.

61 Wufidisa kesi yi lulendo luandi mu buvika, ayi kiezila kiandi mu mioko mi mbeni.

Og han let sin styrke verta førd burt som fange, og gav si æra i fiendehand.

62 Wuyekula batu bandi mu sabala, wufuemina ngolo kiuka kiandi.

Og han gav sitt folk til sverdet, og på sin arv harmast han.

63 Mbazu yi zinisa bamatoko mawu, ayi bandumba ziawu ziozi zisia zaba babakala ko zisia baka ko minkunga mi makuela ko.

Eld åt deira unge menner, og deira møyar fekk ingen bruresong.

64 Zinganga ziawu zinzambi zimana fuila mu sabala ayi mafuola mawu masia baka bu didila ko.

Deira prestar fall for sverdet, og deira enkjor fekk ikkje syrgja

65 Buna Yave wukotuka banga mutu wuba wuleka, banga mutu kotukidi mu diambu di vinu kakololo.

Då vakna Herren som ein sovande, som ei kjempa frå rus av vin.

66 Wuvutula bambeni bandi ku manima; wuzifuisa zitsoni ka zisukanga ko.

Og han slo sine fiendar attende, og han førde yver deim æveleg skam.

67 Buna wuloza zinzo zi ngoto zi Zozefi, kasia sobula ko dikanda di Efalayimi;

Og han støytte burt Josefs tjeld, og Efraims ætt valde han ikkje ut.

68 Vayi wusobula dikanda di Yuda, mongo wu Sioni, wowo kazola.

Men han valde Judas ætt, Sions fjell som han elska.

69 Wutunga buangu kiandi kinlongo banga bibuangu bizangama, banga ntoto wowo kakubika mu zithangu zioso zi kazimani.

Og han bygde sin heilagdom som høge fjell, liksom jordi som han hev grunnfest til æveleg tid.

70 Wusobula Davidi kisadi kiandi ayi wumbonga mu ziphangu zi mamemi,

Og han valde ut David, sin tenar, og tok honom frå sauegrindarne.

71 Wumbongila vana vaba mamemi momo kaba sunga mu diambu di kaba nsungi wu batu bandi Yakobi, wu Iseli kiuka kiandi.

Han førde honom frå lambsauerne som han fylgde, til å gjæta Jakob, sitt folk, og Israel, sin arv.

72 Buna Davidi wuba nsungi awu mu ntima wufuana ayi wuba diatisila mu koko ku diela.

Og han gjætte deim etter sitt ærlege hjarta, og med si kloke hand leidde han deim.