< Acts 2 >
1 Lumbu ki Pantekoti bu kidedakana, babo bakutakana va kimosi.
COMO se cumplieron los dias de Pentecostes, estaban todos unánimes juntos:
2 Zimbukila biyoko bingolo biba ku diyilu banga vuka ki ngolo, bimana wasa mu nzo yoso yi baba.
Y de repente vino un estruendo del cielo como de un viento recio que corria, el cual hinchió toda la casa donde estaban sentados.
3 Bosi minlaki mi mbazu mivasuka, miba monikina, mitelama va mbata mintu miawu.
Y se les aparecieron lenguas repartidas como de fuego, que se asentó sobre cada uno de ellos.
4 Batu boso bamana wala mu Pheve Yinlongo; ayi batona yolukazimbembo bankaka, boso Pheve Yinlongo kaba kuba yolukisila.
Y fueron todos llenos de Espíritu Santo, y comenzaron á hablar en otras lenguas, como el Espíritu les daba que hablasen.
5 Bayuda bawombo baba kinzikanga Mina mi Nzambi baba mu zitsi zioso zi ntoto bayiza ku Yelusalemi.
(Moraban entónces en Jerusalem Judíos, varones religiosos, de todas las naciones debajo del cielo).
6 Biyoko bina bu bitembakana, nkangu wu batu wukutakana ayi wusimina mu mona ti kadika mutu wulembo wa mu mbembo andi.
Y hecho este estruendo, juntóse la multitud; y estaban confusos, porque cada uno les oia hablar su propia lengua.
7 Basimina buwombo ayi bakiyuvula bawu na bawu: —Tala, batu boso bobo bantuba basi ko basi Ngalili e?
Y estaban atónitos, y maravillados, diciendo: Hé aquí, ¿no son Galiléos todos estos que hablan?
8 Vayi buevi, beto boso, tulembo wila kadika mutu mu yandi mbembo, yoyi kabutukila e?
¿Como, pues, les oimos nosotros [hablar] cada uno en nuestra lengua en que somos nacidos?
9 Bila vava vadi basi Palitesi, basi Medesi, basi Elami, ayi beto tumvuandanga mu Mezopotami, basi Yuda, basi Kapadose, basi Ponti, basi Azi,
Partos, y Medos, y Elamitas, y los que habitamos en Mesopotamia, en Judéa, y en Capadocia, en el Ponto, y en Asia,
10 basi Filizi, basi Pamfili, basi Ezipite, basi zunga ki Libi kioki kifikimini ayi Silene, bosi beto basi Loma, tumvuandanga vava;
En Phrygia y en Pamphylia, en Egipto y en las partes de Africa que está de la otra parte de Cirene, y Romanos extranjeros, Judíos, y convertidos,
11 Bayuda ayi banzenza bankaka zikituka Bayuda, basi Kelete, basi Alabi; tulembo kuba wi balembo samuna mambu manneni ma Nzambi.
Cretenses, y Arabes, les oimos hablar en nuestras lenguas las maravillas de Dios.
12 Babo basimina ayi bayuvasana: “Diambu diadi mbi dinsundula e?”
Y estaban todos atónitos y perplejos, diciendo los unos á los otros: ¿Qué quiere ser esto?
13 Vayi bankaka baba nseva, batuba: “A beno keti vinu bakololo!”
Mas otros burlándose decian: Que están llenos de mosto.
14 Bosi Piela wutelama ayi kumi mvuala wumosi, wuvumbula mbembo, wuba kamba: —Beno basi Yuda ayi beno boso lumvuandanga mu Yelusalemi, bika luzaba diambu diadi ayi luteka matu mu mambu mama.
Entónces Pedro, poniéndose en pié con los once, alzó su voz, y hablóles diciendo: Varones Judíos, y todos los que habitais en Jerusalem, esto os sea notorio, y oid mis palabras:
15 Batu baba basi kolo vinu ko banga bu lulembo yindudila bila tukidi kueto mu thangu yi vua yi nsuka.
Porque estos no están borrachos como vosotros pensais, siendo la hora tercia del dia.
16 Vayi mambu mama mawu mambu mabikula mbikudi Yoweli:
Mas esto es lo que fué dicho por el profeta Joel:
17 Nzambi wutuba ti: Tala mambu mela ba mu bilumbu bi tsuka: ndiela dukula Pheve ama Yinlongo mu batu boso, bana beno babakala ayi babaketo bela bikula, bamatoko meno mela mona zitsongolo, bosi biboba bieno biela lota zindozi.
Y será en los postreros dias, (dice Dios) derramaré de mi Espíritu sobre toda carne, y vuestros hijos y vuestras hijas profetizarán; y vuestros mancebos verán visiones, y vuestros viejos soñarán sueños:
18 Nyinga, mu bilumbu bina, ndiela dukula Pheve ama Yinlongo mu bisadi biama, bibaketo ayi bi babakala ayi bela bikula;
Y de cierto sobre mis siervos y sobre mis siervas en aquellos dias derramaré de mi Espíritu; y profetizarán.
19 Ndiela vanga bikumu mu matuti, mu diyilu. Ndiela monisa bidimbu va mbata ntoto: Menga, mbazu ayi muisi;
Y daré prodigios arriba en el cielo, y señales abajo en la tierra, sangre y fuego, y vapor de humo.
20 thangu yela kituka tombi, bosi ngondi yela kituka menga. Mawu mambu mela monika tuamina lumbu ki Pfumu, lumbu kinneni ayi ki nkembo;
El sol se volverá en tinieblas, y la luna en sangre, ántes que venga el dia del Señor grande y manifiesto.
21 ayi buela, woso mutu wela tela dizina di Pfumu wela vuka.
Y será que todo aquel que invocare el nombre del Señor, será salvo.
22 A beno basi Iseli, wanu mambu mama: Yesu muisi Nazaleti, mutu wowo Nzambi kalumonisa ayi kakikinina va meso meno mu bikumu, mu mambu manneni ayi mu bidimbu biobi Nzambi kavangila mu mioko miandi va khatitsikꞌeno, banga kuandi bu luzebi buawu
Varones Israelitas, oid estas palabras: Jesus Nazareno, varon aprobado de Dios entre vosotros en maravillas y prodigios, y señales, que Dios hizo por él en medio de vosotros, como tambien vosotros sabeis,
23 baluyekudila niandi boso bubela mayindu ma Nzambi ayi boso bubela lukanu lukakikanina. Beno lumbanda va dikulusi ayi lumvondisa mu mioko mi bankua masumu.
A este, entregado por determinado consejo y providencia de Dios, [vosotros] prendisteis y matasteis por manos de los inicuos, crucificándole:
24 Nzambi wumfulukisa ayi wunkula mu mianga mi lufua bila lufua lusia ba kadi lulendo ko mu kunsimbidila.
Al cual Dios levantó, sueltos los dolores de la muerte; por cuanto era imposible ser detenido de ella.
25 Bila Davidi wutuba mu diambu diandi: Minu ndimona mu zithangu zioso Pfumu ku ntualꞌama. Bila widi va koko kuama ku lubakala muingi ndibika nikunu.
Porque David dice de él: Veia al Señor siempre delante de mí: porque está á mi diestra, no seré conmovido.
26 Diawu ntimꞌama wumona monina khini ayi ludimi luama lumona moni khini ayi nitu ama yela vundila mu diana dioso.
Por lo cual mi corazon se alegró, y gozóse mi lengua; y aun mi carne descansará en esperanza:
27 Bila wulendi yekula ko muelꞌama wusiala ku tsi yi bafua, ayi wulendi kikinina ko ti nitu yi kisadi kiaku kinlongo yi bola. (Hadēs )
Que no dejarás mi alma en el infierno, ni darás á tu santo que vea corrupcion. (Hadēs )
28 Ngeyo wumbonisa zinzila zi luzingu. Bosi wela ku mbonisa khini yiwombo bu wela kumbengudila thalu aku.
Hicísteme notorios los caminos de la vida; me henchirás de gozo con tu presencia.
29 A bakhomba ziama, bika ndilukamba mu kambu memata mu diambudi nkulu eto Davidi, niandi wufua ayi wuziku. Ziami kiandi kidinate lumbu kiaki.
Varones hermanos, se os puede libremente decir del patriarca David, que murió y fué sepultado, y su sepulcro está con nosotros hasta el dia de hoy.
30 Bu kaba mbikudi, ayi bu kazaba ti Nzambi wunlevila ndefi ti wela vuandisa va kundu kiandi ki kipfumu mutu wowo wela totukila mu nkunꞌandi,
Empero siendo profeta, y sabiendo que con juramento le habia Dios jurado, que del fruto de su lomo, cuanto á la carne, levantaria al Cristo que se sentaria sobre su trono,
31 buna niandi wukimuena ayi wuyolukila mfulukulu yi Klisto. Wutuba ti: kasia yekolo ko mu tsi yi bafua ayi nitu andi yisia bola ko. (Hadēs )
Viéndolo ántes, habló de la resurreccion de Cristo, que su alma no fué dejada en el infierno, ni su carne vió corrupcion. (Hadēs )
32 Yesu beni, Nzambi wumfulukisa. Beto boso tuidi bambangi mu diambu diodi.
A este Jesus resucitó Dios, de lo cual todos nosotros somos testigos.
33 Bosi wutombolo mu diambu di vuanda va koko ku lubakala ku Nzambi, ayi, wutambula kuidi Tata Pheve Yinlongo yivanunu tsila; buna niandi wutembikisa mambu lulembo moni ayi lulembo wi.
Así que levantado por la diestra de Dios, y recibiendo del Padre la promesa del Espíritu Santo, ha derramado esto que vosotros veis y oís.
34 Bila Davidi kasia kuenda ku Diyilu ko, vayi niandi veka wutuba: Pfumu wukamba kuidi Pfumuꞌama: Vuandila va koko kuama ku lubakala,
Porque David no subió á los cielos; empero él dice: Dijo el Señor á mi Señor, Siéntate á mi diestra,
35 nate ndiela mana tula bambeni ziaku zioso ku tsi malu maku!
Hasta que ponga tus enemigos por estrado de tus piés.
36 Bika Iseli dioso dizaba mu bukiedika ti Yesu beni diodi lubanda va dikulusi Nzambi wunkitudi Pfumu ayi Klisto!
Sepa pues ciertisimamente toda la casa de Israel, que á este Jesus, que vosotros crucificasteis, Dios ha hecho Señor y Cristo.
37 Bu bawa mambu mama, mintima miawu miluala; diawu bayuvudila Piela va kimosi ayi bamvuala bankaka: —A bakhomba, a mbi tuvanga e?
Entónces oido [esto, ] fueron compungidos de corazon, y dijeron á Pedro, y á los otros apóstoles: Varones hermanos, ¿que harémos?
38 Piela wuba vutudila: —Lubalula mavanga! Bika kadika mutu mu beno kabotama mu dizina di Yesu Klisto mu diambu di ndemvokolo yi masumu. Buna luela tambula dikaba di Pheve Yinlongo.
Y Pedro les dice: Arrepentíos, y bautícese cada uno de vosotros en el nombre de Jesu-Cristo para perdon de los pecados; y recibiréis el don del Espíritu Santo.
39 Bila tsila beni yidi mu diambu dieno, mu diambu di bana beno ayi mu diambu di baboso badi thama, babo bobo Pfumu eto Nzambi kela tela mbila.
Porque para vosotros es la promesa, y para vuestros hijos, y para todos los que están léjos; [para] cuantos el Señor nuestro Dios llamare.
40 Piela wubuela kuba kamba diaka mambu mawombo muingi bawilukila ayi wuba kindisa ti: —Bika lukivukisa mu tsungi yayi yi mbimbi.
Y con otras muchas palabras testificaba y exhortaba, diciendo: Sed salvos de esta perversa generacion.
41 Babo bobo bawilukila mambu ma Piela babotama. Mu lumbu kina nduka-nduka mili tatu zi batu zi buelama.
Así que los que recibieron su palabra, fueron bautizados: y fueron añadidas [á la iglesia] aquel dia como tres mil personas.
42 Buna bazingila ngolo mu landakananga malongi ma bamvuala, ayi mu kithuadi, mu ndiwulu dipha ayi mu zitsambulu.
Y perseveraban en la doctrina de los apóstoles, y en la comunion, y en el partimiento del pan, y en las oraciones.
43 Baboso bamona boma; bamvuala bavanga mambu manneni ayi bikumu.
Y toda persona tenia temor; y muchas maravillas y señales eran hechas por los apóstoles.
44 Batu boso bawilukila baba kalanga va buangu kimosi ayi batula bima bioso mu kithuadi.
Y todos los que creian estaban juntos; y tenian todas las cosas comunes.
45 Baba sumbisanga mintoto miawu ayi bima biawu ayi baba kabulanga kuidi batu babo boso bubela minkiza mi kadika mutu.
Y vendian las posesiones y las haciendas, y repartíanlas á todos, como cada uno habia menester.
46 Bilumbu bioso, mu kithuadi kimosi baba kutakananga mu Nzo Nzambi, baba dianga mapha mu zinzo ziawu, baba dianga bidia biawu mu khini ayi mu kukikulula koso.
Y perseverando unánimes cada dia en el templo, y partiendo el pan en las casas, comian juntos con alegria y con sencillez de corazon.
47 Baba kembisanga Nzambi ayi batu boso baba zola. Kadika lumbu Pfumu wuba kuba buelanga batu bobo baba mvukanga.
Alabando á Dios y teniendo gracia con todo el pueblo. Y el Señor añadia cada dia á la iglesia los que habian de ser salvos.