1 Corinthians 15
1 Zikhomba, ndikulu zabikisa ti Nsamu Wumboti wundilulonga, wowo lutambula ayi wowo luidi bakangama;
Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον ὃ εὐηγγελισάμην ὑμῖν, ὃ καὶ παρελάβετε, ἐν ᾧ καὶ ἑστήκατε,
2 mu wawo lumvukila enati lulundidi wawu banga bu ndilulongila; vayi enati buawu ko, buna mu phamba kuandi luwilukila.
διʼ οὗ καὶ σῴζεσθε, τίνι λόγῳ εὐηγγελισάμην ὑμῖν, εἰ κατέχετε, ἐκτὸς εἰ μὴ εἰκῇ ἐπιστεύσατε.
3 Bila, va theti minu, ndilulonga mambu momo minu veka nditambula: Klisto wufua mu diambu di masumu meto, banga busonimina mu Masonoko.
Παρέδωκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις, ὃ καὶ παρέλαβον, ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς γραφάς,
4 Niandi wuziku vayi wufulukusu mu lumbu kintatu, banga buididi masonoko.
καὶ ὅτι ἐτάφη, καὶ ὅτι ἐγήγερται τῇ ⸂ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ κατὰ τὰς γραφάς,
5 Wumonika kuidi Piela, bosi wumonika kuidi kumi ayi bamvuala buadi.
καὶ ὅτι ὤφθη Κηφᾷ, εἶτα τοῖς δώδεκα·
6 Bosi wumonika kuidi zikhama zi tanu zi bakhomba mu khumbu yimosi; bawombo mu bawu bammona bakidi zingi nate buabu, vayi ndambu mu bawu bafua.
ἔπειτα ὤφθη ἐπάνω πεντακοσίοις ἀδελφοῖς ἐφάπαξ, ἐξ ὧν οἱ ⸀πλείονεςμένουσιν ἕως ἄρτι, τινὲς ⸀δὲἐκοιμήθησαν·
7 Bosi wumonika diaka kuidi Zaki ayi ku mbusa wumonika kuidi bamvuala boso.
ἔπειτα ὤφθη Ἰακώβῳ, εἶτα τοῖς ἀποστόλοις πᾶσιν·
8 Bosi kunzimunina bawu boso wumonika kuidi minu, minu ndiba bangamuana wusuluka.
ἔσχατον δὲ πάντων ὡσπερεὶ τῷ ἐκτρώματι ὤφθη κἀμοί.
9 Bila minu ndutidi keva mu bamvuala boso ayi ndisi fuana ko mu tedolo mvuala bila ndiyamisa Dibundu di Nzambi.
ἐγὼ γάρ εἰμι ὁ ἐλάχιστος τῶν ἀποστόλων, ὃς οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς καλεῖσθαι ἀπόστολος, διότι ἐδίωξα τὴν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ·
10 Vayi mu nlemvo wu Nzambi; ndidi buabu mu phila yi ndididi, ayi nlemvo wowo mu minu wisi wuphamba ko bila mu bamvuala boso minu ndiluta sala. Vayi mu kiedika minuꞌama ko ndisala vayi nlemvo wu Nzambi wowo widi mu minu.
χάριτι δὲ θεοῦ εἰμι ὅ εἰμι, καὶ ἡ χάρις αὐτοῦ ἡ εἰς ἐμὲ οὐ κενὴ ἐγενήθη, ἀλλὰ περισσότερον αὐτῶν πάντων ἐκοπίασα, οὐκ ἐγὼ δὲ ἀλλὰ ἡ χάρις τοῦ θεοῦ ⸀ἡ σὺν ἐμοί.
11 Buba minu voti bawu, buawu bobo tulongila ayi buabu luwilukila.
εἴτε οὖν ἐγὼ εἴτε ἐκεῖνοι, οὕτως κηρύσσομεν καὶ οὕτως ἐπιστεύσατε.
12 Enati beta longa ti Klisto wufulukusu mu bafua, vayi buna bilambi batu bankaka mu beno balembo tubila ti kuisi ko mfulukulu yi bafua?
Εἰ δὲ Χριστὸς κηρύσσεται ὅτι ἐκ νεκρῶν ἐγήγερται, πῶς λέγουσιν ⸂ἐν ὑμῖν τινες ὅτι ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν;
13 Bila enati kuisi ko mfulukulu yi bafua, buna Klisto mamvandi kasi fulukusu ko mu bafua.
εἰ δὲ ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται·
14 Enati Klisto kasi fulukusu mu bafua ko, buna malongi meto madi maphamba ayi minu kieno kidi kiphamba.
εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, κενὸν ⸀ἄρατὸ κήρυγμα ἡμῶν, ⸀κενὴκαὶ ἡ πίστις ⸀ὑμῶν
15 Buna tueka monika ti tuidi bambangi ba luvunu zi Nzambi bila beto tutelimina Nzambi kimbangi ti niandi wufulukisa Klisto mu bafua; mutu wowo kakambu kuandi fulukisa enati bukiedika bafua balendi fuluka ko.
εὑρισκόμεθα δὲ καὶ ψευδομάρτυρες τοῦ θεοῦ, ὅτι ἐμαρτυρήσαμεν κατὰ τοῦ θεοῦ ὅτι ἤγειρεν τὸν Χριστόν, ὃν οὐκ ἤγειρεν εἴπερ ἄρα νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται.
16 Bila enati bafua balendi fuluka ko buna Klisto mamvandi kasi fulukusu ko.
εἰ γὰρ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται·
17 Enati Klisto kasi fulukusu ko buna minu kieno kidi kiphamba ayi buna lukidi mu masumu meno.
εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, ματαία ἡ πίστις ⸀ὑμῶν ἔτι ἐστὲ ἐν ταῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν.
18 Ayi buna bobo bafuila mu Klisto batumbu zimbala.
ἄρα καὶ οἱ κοιμηθέντες ἐν Χριστῷ ἀπώλοντο.
19 Ayi enati diana dieto mu Klisto didi kaka mu diambu di luzingu lualu, buna beto tulutidi batu ba kiadi mu batu boso.
εἰ ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ⸂ἐν Χριστῷ ἠλπικότες ἐσμὲν μόνον, ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώπων ἐσμέν.
20 Vayi bukiedika, Klisto wufulukusu mu bafua ayi niandi mutu wutheti mu batu boso bafua.
Νυνὶ δὲ Χριστὸς ἐγήγερται ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν ⸀κεκοιμημένων
21 Bila banga lufua bu luyizila mu mutu wumosi buawu bobo diakamfulukulu mu bafua yiyizila mu mutu wumosi.
ἐπειδὴ γὰρ διʼ ἀνθρώπου ⸀θάνατος καὶ διʼ ἀνθρώπου ἀνάστασις νεκρῶν·
22 Bila batu boso beti fuila mu diambu di Adami, buawu bobo batu bosobela zingala mu diambu di Klisto.
ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ Ἀδὰμ πάντες ἀποθνῄσκουσιν, οὕτως καὶ ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζῳοποιηθήσονται.
23 Vayi kadika mutu mu yandi thangu: Klisto niandi wutheti mu fuluka mu babo; bosi batu bobo bavuiwulu kuidi Klisto mu thangu niandi kela kuiza.
ἕκαστος δὲ ἐν τῷ ἰδίῳ τάγματι· ἀπαρχὴ Χριστός, ἔπειτα οἱ τοῦ Χριστοῦ ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐτοῦ·
24 Buna bosi ku tsuka mu thangu Klisto kela vutula Kipfumu kuidi Nzambi Tata, bu kela mana bivisa bipfumu bioso, lulendo loso ayi zingolo zioso.
εἶτα τὸ τέλος, ὅταν ⸀παραδιδῷτὴν βασιλείαν τῷ θεῷ καὶ πατρί, ὅταν καταργήσῃ πᾶσαν ἀρχὴν καὶ πᾶσαν ἐξουσίαν καὶ δύναμιν,
25 Bila kafueti kaka yala nate kela tula bambeni bandi zioso ku tsi bitambi biandi.
δεῖ γὰρ αὐτὸν βασιλεύειν ἄχρι ⸀οὗθῇ πάντας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ.
26 Lufua luela ba mbeni yi tsuka mu bungu.
ἔσχατος ἐχθρὸς καταργεῖται ὁ θάνατος,
27 Bila: Nzambi wutula bima bioso ku tsi bitambi biandi. Vayi mu thangu masonoko mantuba ti bima bioso bidi ku tsi bitambi biandi, buna diodi dilembo monika ti botula kaka mutu wowo wumvana lulendo beni.
πάντα γὰρ ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. ὅταν δὲ εἴπῃ ὅτι πάντα ὑποτέτακται, δῆλον ὅτι ἐκτὸς τοῦ ὑποτάξαντος αὐτῷ τὰ πάντα.
28 Vayi mu thangu bima bioso biela tulu ku tsi bitambi biandi, buna Muana mamvandi wela ba ku tsi minsua mi mutu wowo wumvana lulendolu yadila bima bioso muingi Nzambi kaba bibioso mu batu boso.
ὅταν δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, ⸀τότεαὐτὸς ὁ υἱὸς ὑποταγήσεται τῷ ὑποτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα ἵνα ᾖ ὁ θεὸς ⸀πάντα ἐν πᾶσιν.
29 Buna mbi bela vanga bobo bambotokolongo mu diambu di bafua enati bukiedika bafua balendi fuluka ko e? Buna bila mbi beti botokolongo mu diambu di bafua e?
Ἐπεὶ τί ποιήσουσιν οἱ βαπτιζόμενοι ὑπὲρ τῶν νεκρῶν; εἰ ὅλως νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, τί καὶ βαπτίζονται ὑπὲρ ⸀αὐτῶν
30 Bosi beto veka, bila mbi tunkadilanga ku tsi tsisi yi lufua mu zithangu zioso?
τί καὶ ἡμεῖς κινδυνεύομεν πᾶσαν ὥραν;
31 Kadika lumbu minu ndimfikamanga lufua. Ndilukembi buawu beno bakhomba mu diambu di nkembo wowo widi yama mu diambu di kisalu ki Klisto Yesu, Pfumu eto.
καθʼ ἡμέραν ἀποθνῄσκω, νὴ τὴν ὑμετέραν ⸀καύχησιν ἣν ἔχω ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν.
32 Enati mu kimutu kaka ndinuanisina bibulu bi tsisi ku Efeso, buna ndandu mbi mbeki? Enati bafua balendi fuluka ko, buna bulutidi mboti “Tudia ayi tunua, bila mbazi tufuidi kueto”.
εἰ κατὰ ἄνθρωπον ἐθηριομάχησα ἐν Ἐφέσῳ, τί μοι τὸ ὄφελος; εἰ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, Φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνῄσκομεν.
33 Lubika vunuka bila kikundi kimbimbi kimbivisanga bifu bimboti.
μὴ πλανᾶσθε· φθείρουσιν ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι κακαί.
34 Luvutukila mayindu meno mamboti, bikanu vola masumu! Ndintubila bobo mu diambu di kulufuisa tsoni bila bankaka mu beno, balembo zingi banga ti basi zaba Nzambi ko.
ἐκνήψατε δικαίως καὶ μὴ ἁμαρτάνετε, ἀγνωσίαν γὰρ θεοῦ τινες ἔχουσιν· πρὸς ἐντροπὴν ὑμῖν ⸀λαλῶ
35 Vayi mutu wulenda yuvula: lunitu mbi luela fulukila batu bafua e? Phila lunitu mbi bela bela?
Ἀλλὰ ἐρεῖ τις· Πῶς ἐγείρονται οἱ νεκροί, ποίῳ δὲ σώματι ἔρχονται;
36 O vungisi kio! Biobi weti kuna bilendi zinga ko enati bikadi fua.
⸀ἄφρων σὺ ὃ σπείρεις, οὐ ζῳοποιεῖται ἐὰν μὴ ἀποθάνῃ·
37 Mu thangu wunkunanga, kadi sia ti lunitu luela baka kunusu luawu weti kuna vayi dikundi, dikundi di ble voti dikundi di kunusu kinkaka.
καὶ ὃ σπείρεις, οὐ τὸ σῶμα τὸ γενησόμενον σπείρεις ἀλλὰ γυμνὸν κόκκον εἰ τύχοι σίτου ἤ τινος τῶν λοιπῶν·
38 Niandi veka Nzambi wumvananga dikundi beni lunitu boso bu katidilaayi kadika dikundi dibeki lunitu luandi.
ὁ δὲ θεὸς ⸂δίδωσιν αὐτῷ σῶμα καθὼς ἠθέλησεν, καὶ ἑκάστῳ τῶν σπερμάτων ⸀ἴδιονσῶμα.
39 Bivangu bioso binzinga bisi lunitu lumosi ko bila luviakunu luidi ayi lunitu lu batu ayi lu bibulu; zinuni luawu lunkaka ayi zimbizi zi nlangu luawu.
οὐ πᾶσα σὰρξ ἡ αὐτὴ σάρξ, ἀλλὰ ἄλλη μὲν ἀνθρώπων, ἄλλη δὲ σὰρξ κτηνῶν, ἄλλη δὲ ⸂σὰρξ πτηνῶν, ἄλλη δὲ ⸀ἰχθύων
40 Zinitu zi diyilu zidi, zinitu zi kintoto zidi vayi kitoko ki zinitu zi diyilu kidi kiphila yinkaka ayi kitoko ki zinitu zi kintoto kidi ki phila yinkaka.
καὶ σώματα ἐπουράνια, καὶ σώματα ἐπίγεια· ἀλλὰ ἑτέρα μὲν ἡ τῶν ἐπουρανίων δόξα, ἑτέρα δὲ ἡ τῶν ἐπιγείων.
41 Bobuawu thangu beki kuandi kitoko ayi ngondi beki kuandi kitoko; zimbuetete zibeki kuawu kitoko ayi kitoko ki kadika mbuetete kuidi kuviakana ayi ku mbuetete yinkaka.
ἄλλη δόξα ἡλίου, καὶ ἄλλη δόξα σελήνης, καὶ ἄλλη δόξα ἀστέρων, ἀστὴρ γὰρ ἀστέρος διαφέρει ἐν δόξῃ.
42 Bobo buela bela mfulukulu yi bafua. Nitu yeti bola yawuyikununu vayi yimfulukanga mu kambu buela bola.
Οὕτως καὶ ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν. σπείρεται ἐν φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ·
43 Yinkunungu mu kambu nzitusu vayi yimfulukanga mu nkembo; yinkunungu yilebakana vayi yimfulukanga ayi lulendo.
σπείρεται ἐν ἀτιμίᾳ, ἐγείρεται ἐν δόξῃ· σπείρεται ἐν ἀσθενείᾳ, ἐγείρεται ἐν δυνάμει·
44 Yinkunungu nitu yi kimutu, vayi yimfulukanga nitu yi kiphevi. Enati nitu yi kimutu yidi, buna nitu yi kiphevi yidi.
σπείρεται σῶμα ψυχικόν, ἐγείρεται σῶμα πνευματικόν. ⸀Εἰἔστιν σῶμα ψυχικόν, ⸂ἔστιν καὶ πνευματικόν.
45 Diawu disonimina ti: Adami, mutu wutheti, wukituka vangu ki moyo vayi Adami di tsuka, dikituka Pheve yivananga luzingu.
οὕτως καὶ γέγραπται· Ἐγένετο ὁ πρῶτος ἄνθρωπος Ἀδὰμ εἰς ψυχὴν ζῶσαν· ὁ ἔσχατος Ἀδὰμ εἰς πνεῦμα ζῳοποιοῦν.
46 Bikiphevi bisia ba bitheti ko vayi bi kimutu biawu bieti ba bitheti bosi bi kiphevi biawu binzimuninanga.
ἀλλʼ οὐ πρῶτον τὸ πνευματικὸν ἀλλὰ τὸ ψυχικόν, ἔπειτα τὸ πνευματικόν.
47 Mutu wutheti wuvangulu mu mbungi-mbungi yi ntoto vayi “mutuwumuadi” ku Diyilu kaba.
ὁ πρῶτος ἄνθρωποςἐκ γῆς χοϊκός, ὁ δεύτερος ⸀ἄνθρωπος ἐξ οὐρανοῦ.
48 Boso bubela mutu wu ntoto buawu buididi basi ntoto; banga bobobuididi mutu wowo wuba ku Diyilu buawu bobo buididi batu baba ku Diyilu.
οἷος ὁ χοϊκός, τοιοῦτοι καὶ οἱ χοϊκοί, καὶ οἷος ὁ ἐπουράνιος, τοιοῦτοι καὶ οἱ ἐπουράνιοι·
49 Banga bu tunata mfikula yi mutu wuvangulu mu mbungi-mbungi yi ntoto buawu bobo tuela natina mfikula yi mutu wuba ku diyilu.
καὶ καθὼς ἐφορέσαμεν τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, ⸀φορέσομενκαὶ τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου.
50 Zikhomba, diambu thidi tuba diawu diadi: nitu yidi nsuni ayi menga yilendi kota ko mu kipfumu ki Nzambi. Biobi bimbolanga bilendi baka buzingila mu zithangu zioso ko.
Τοῦτο δέ φημι, ἀδελφοί, ὅτι σὰρξ καὶ αἷμα βασιλείαν θεοῦ κληρονομῆσαι οὐ ⸀δύναται οὐδὲ ἡ φθορὰ τὴν ἀφθαρσίαν κληρονομεῖ.
51 Tala, ndieka kulukamba ditsueki dimosi: Beto babo tulendi mana fuako, vayi tuela kitulu
ἰδοὺ μυστήριον ὑμῖν λέγω· ⸀πάντεςοὐ κοιμηθησόμεθα πάντες δὲ ἀλλαγησόμεθα,
52 mu kinzimbukila, mu thangu tulumbeta yi tsuka yela wakana. Bila tulumbeta bu yela wakana buna babo bafua bela fuluka mu zinitu ziozi kazibolanga ko vayi beto tuela kitulu.
ἐν ἀτόμῳ, ἐν ῥιπῇ ὀφθαλμοῦ, ἐν τῇ ἐσχάτῃ σάλπιγγι· σαλπίσει γάρ, καὶ οἱ νεκροὶ ἐγερθήσονται ἄφθαρτοι, καὶ ἡμεῖς ἀλλαγησόμεθα.
53 Bila biobi bimbolanga bifueti vuata biobi kabibolanga ko ayi biobi bimfuanga bifueti vuata biobi kabifuanga ko.
δεῖ γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀθανασίαν.
54 Mu thangu biobi bimbolanga biela vuata biobi kabibolanga ko ayi biobi bimfuanga biela vuata biobi kabifuanga ko buna mambu mama masonama masundukidi: Ndungunu yiminini lufua.
ὅταν δὲ τὸ ⸂φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσηται ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσηται ⸀ἀθανασίαν τότε γενήσεται ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος· Κατεπόθη ὁ θάνατος εἰς νῖκος.
ποῦ σου, θάνατε, τὸ ⸂νῖκος; ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον⸃; (Hadēs g86)
56 Masumu mawu ba ki lufua vayi zingolo zi masumu mu Mina zieti ba.
τὸ δὲ κέντρον τοῦ θανάτου ἡ ἁμαρτία, ἡ δὲ δύναμις τῆς ἁμαρτίας ὁ νόμος·
57 Matondo kuidi Nzambi bila niandi wukutuvananga ndungunu mu Pfumu eto Yesu Klisto.
τῷ δὲ θεῷ χάρις τῷ διδόντι ἡμῖν τὸ νῖκος διὰ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
58 Diawu bakhomba zi luzolo, luba bakinda, lubika nikuka; Lukiyekula mu sadila Pfumu mu zithangu zioso bila luzebi bumboti ti kisalu ki lunsala mu Pfumu kisi kiphamba ko.
Ὥστε, ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, ἑδραῖοι γίνεσθε, ἀμετακίνητοι, περισσεύοντες ἐν τῷ ἔργῳ τοῦ κυρίου πάντοτε, εἰδότες ὅτι ὁ κόπος ὑμῶν οὐκ ἔστιν κενὸς ἐν κυρίῳ.
