1 Corinthians 15
1 Zikhomba, ndikulu zabikisa ti Nsamu Wumboti wundilulonga, wowo lutambula ayi wowo luidi bakangama;
Na rĩrĩ, ariũ na aarĩ a Ithe witũ, nĩngwenda kũmũririkania Ũhoro-ũrĩa-mwega ũrĩa ndaamũhunjĩirie, na mũkĩwamũkĩra, na noguo mũtũũrĩte mũrũmĩtie.
2 mu wawo lumvukila enati lulundidi wawu banga bu ndilulongila; vayi enati buawu ko, buna mu phamba kuandi luwilukila.
Ũhoro ũcio mwega nĩguo ũtũmaga mũhonoke, mwaikara mũrũmĩtie wega ũhoro ũrĩa ndaamũhunjĩirie. Angĩkorwo ti ũguo-rĩ, ũhoro ũcio mwawĩtĩkirie o tũhũ.
3 Bila, va theti minu, ndilulonga mambu momo minu veka nditambula: Klisto wufua mu diambu di masumu meto, banga busonimina mu Masonoko.
Nĩgũkorwo ũhoro ũrĩa niĩ ndaamũkĩrire nĩguo ndaamũheire, ũrĩ wa mbere na wa bata mũno: atĩ Kristũ nĩakuire nĩ ũndũ wa mehia maitũ o ta ũrĩa Maandĩko moigĩte,
4 Niandi wuziku vayi wufulukusu mu lumbu kintatu, banga buididi masonoko.
na atĩ nĩathikirwo, na atĩ mũthenya wa gatatũ akĩriũkio kũringana na ũrĩa Maandĩko macio moigĩte,
5 Wumonika kuidi Piela, bosi wumonika kuidi kumi ayi bamvuala buadi.
na atĩ akiumĩrĩra Petero, na agĩcooka akiumĩrĩra arĩa Ikũmi na Eerĩ.
6 Bosi wumonika kuidi zikhama zi tanu zi bakhomba mu khumbu yimosi; bawombo mu bawu bammona bakidi zingi nate buabu, vayi ndambu mu bawu bafua.
Thuutha ũcio, nĩoimĩrĩire makĩria ma ariũ na aarĩ a Ithe witũ magana matano ihinda o rĩmwe, na aingĩ ao marĩ muoyo o na rĩu, o na gũtuĩka amwe ao nĩmarĩkĩtie gũkua.
7 Bosi wumonika diaka kuidi Zaki ayi ku mbusa wumonika kuidi bamvuala boso.
Ningĩ agĩcooka akiumĩrĩra Jakubu na thuutha wa ũguo agĩcooka akiumĩrĩra atũmwo othe,
8 Bosi kunzimunina bawu boso wumonika kuidi minu, minu ndiba bangamuana wusuluka.
na thuutha wa acio angĩ othe akĩnyumĩrĩra o na niĩ, haana ta mũndũ waciarĩtwo atarĩ mũkinyu.
9 Bila minu ndutidi keva mu bamvuala boso ayi ndisi fuana ko mu tedolo mvuala bila ndiyamisa Dibundu di Nzambi.
Nĩgũkorwo niĩ nĩ niĩ mũnini mũno harĩ atũmwo arĩa angĩ, o na ndiagĩrĩirwo nĩ gwĩtwo mũtũmwo, tondũ nĩndanyariirire kanitha wa Ngai.
10 Vayi mu nlemvo wu Nzambi; ndidi buabu mu phila yi ndididi, ayi nlemvo wowo mu minu wisi wuphamba ko bila mu bamvuala boso minu ndiluta sala. Vayi mu kiedika minuꞌama ko ndisala vayi nlemvo wu Nzambi wowo widi mu minu.
No wega wa Ngai nĩguo ũtũmĩte nduĩke ũguo ndariĩ, naguo wega wake kũrĩ niĩ ndwarĩ wa tũhũ. No nĩndarutire wĩra na kĩyo gũkĩra acio angĩ othe, no ti niĩ ndaarutaga wĩra ũcio, no nĩ wega wa Ngai ũrĩa warĩ hamwe na niĩ warutaga wĩra ũcio.
11 Buba minu voti bawu, buawu bobo tulongila ayi buabu luwilukila.
Tondũ ũcio, o na kũngĩtuĩka nĩ niĩ kana nĩ o-rĩ, ũhoro ũyũ noguo tũhunjagia, na noguo inyuĩ mwetĩkirie.
12 Enati beta longa ti Klisto wufulukusu mu bafua, vayi buna bilambi batu bankaka mu beno balembo tubila ti kuisi ko mfulukulu yi bafua?
Na rĩrĩ, kũngĩkorwo kũhunjagio atĩ Kristũ nĩariũkirio akiuma kũrĩ arĩa akuũ-rĩ, nĩ kĩĩ gĩtũmaga amwe anyu moige atĩ gũtirĩ kũriũkio kwa arĩa akuũ?
13 Bila enati kuisi ko mfulukulu yi bafua, buna Klisto mamvandi kasi fulukusu ko mu bafua.
Kũngĩkorwo gũtirĩ kũriũkio kwa arĩa akuũ-rĩ, o nake Kristũ ndaakĩriũkirio.
14 Enati Klisto kasi fulukusu mu bafua ko, buna malongi meto madi maphamba ayi minu kieno kidi kiphamba.
Na angĩkorwo Kristũ ndaakĩriũkirio-rĩ, kũhunjia gwitũ no gwa tũhũ, nakuo gwĩtĩkia kwanyu no gwa tũhũ.
15 Buna tueka monika ti tuidi bambangi ba luvunu zi Nzambi bila beto tutelimina Nzambi kimbangi ti niandi wufulukisa Klisto mu bafua; mutu wowo kakambu kuandi fulukisa enati bukiedika bafua balendi fuluka ko.
Makĩria ma ũguo-rĩ, ithuĩ no tũgĩkorwo tũrĩ aira a Ngai a maheeni, tondũ nĩtuumbũrĩte atĩ Ngai nĩariũkirie Kristũ kuuma kũrĩ arĩa akuũ. No rĩrĩ, ndaakĩmũriũkirie angĩkorwo nĩ ma atĩ arĩa akuũ matiriũkagio.
16 Bila enati bafua balendi fuluka ko buna Klisto mamvandi kasi fulukusu ko.
Nĩgũkorwo kũngĩtuĩka atĩ arĩa akuũ matiriũkagio, o nake Kristũ ndaakĩriũkirio.
17 Enati Klisto kasi fulukusu ko buna minu kieno kidi kiphamba ayi buna lukidi mu masumu meno.
Na angĩkorwo Kristũ ndaariũkirio-rĩ, gwĩtĩkia kwanyu nĩ gwa tũhũ; mũgĩtũũraga o mehia-inĩ manyu.
18 Ayi buna bobo bafuila mu Klisto batumbu zimbala.
Ningĩ andũ arĩa marĩkĩtie gũkoma marĩ thĩinĩ wa Kristũ-rĩ, o nao nĩ kũũra morĩte.
19 Ayi enati diana dieto mu Klisto didi kaka mu diambu di luzingu lualu, buna beto tulutidi batu ba kiadi mu batu boso.
Na kũngĩkorwo kĩĩrĩgĩrĩro giitũ thĩinĩ wa Kristũ no kĩa muoyo-inĩ ũyũ tũrĩ-rĩ, twagĩrĩirwo nĩkũiguĩrwo tha gũkĩra andũ othe.
20 Vayi bukiedika, Klisto wufulukusu mu bafua ayi niandi mutu wutheti mu batu boso bafua.
No rĩrĩ, ti-itherũ Kristũ nĩariũkĩtio akoima kũrĩ arĩa akuũ, agatuĩka maciaro ma mbere ma arĩa makuĩte.
21 Bila banga lufua bu luyizila mu mutu wumosi buawu bobo diakamfulukulu mu bafua yiyizila mu mutu wumosi.
Tondũ-rĩ, o ũrĩa arĩ mũndũ watũmire gĩkuũ gĩũke thĩ, o nakuo kũriũkio kwa arĩa akuũ nĩ mũndũ watũmire gũũke.
22 Bila batu boso beti fuila mu diambu di Adami, buawu bobo batu bosobela zingala mu diambu di Klisto.
Nĩgũkorwo o ta ũrĩa andũ othe makuaga nĩ ũndũ wa Adamu-rĩ, no taguo andũ othe magaacookio muoyo thĩinĩ wa Kristũ.
23 Vayi kadika mutu mu yandi thangu: Klisto niandi wutheti mu fuluka mu babo; bosi batu bobo bavuiwulu kuidi Klisto mu thangu niandi kela kuiza.
No o mũndũ akaariũka ihinda rĩake mwene: Kristũ arĩ we wariũkire mbere; na thuutha andũ arĩa marĩ ake hĩndĩ ĩrĩa agooka.
24 Buna bosi ku tsuka mu thangu Klisto kela vutula Kipfumu kuidi Nzambi Tata, bu kela mana bivisa bipfumu bioso, lulendo loso ayi zingolo zioso.
Thuutha ũcio nĩguo ihinda rĩa kũrigĩrĩria rĩgaakinya, hĩndĩ ĩrĩa akaaneana ũthamaki kũrĩ Ngai Ithe arĩkĩtie kũniina mothamaki mothe, na wathani, o na hinya wothe.
25 Bila kafueti kaka yala nate kela tula bambeni bandi zioso ku tsi bitambi biandi.
Nĩgũkorwo no nginya athamake nginya rĩrĩa agaakorwo aigĩte thũ ciake ciothe rungu rwa makinya make.
26 Lufua luela ba mbeni yi tsuka mu bungu.
Na rĩrĩ, thũ ya mũthia kũniinwo nĩ gĩkuũ.
27 Bila: Nzambi wutula bima bioso ku tsi bitambi biandi. Vayi mu thangu masonoko mantuba ti bima bioso bidi ku tsi bitambi biandi, buna diodi dilembo monika ti botula kaka mutu wowo wumvana lulendo beni.
Nĩgũkorwo “nĩ aigĩte indo ciothe rungu rwa makinya make.” Na rĩrĩa gũkwĩrwo atĩ “indo ciothe” nĩciigĩtwo rungu rwake, nĩgũkũmenyeka wega atĩ Ngai we mwene ti wa itari rĩu tondũ nĩ we waigire indo ciothe rungu rwa Kristũ.
28 Vayi mu thangu bima bioso biela tulu ku tsi bitambi biandi, buna Muana mamvandi wela ba ku tsi minsua mi mutu wowo wumvana lulendolu yadila bima bioso muingi Nzambi kaba bibioso mu batu boso.
Aarĩkia gwĩka ũguo-rĩ, Mũriũ we mwene nĩagatuĩka wa gwathagwo nĩ ũcio waigire indo ciothe rungu rwake, nĩguo Ngai akorwo nĩ we maũndũ mothe thĩinĩ wa maũndũ mothe.
29 Buna mbi bela vanga bobo bambotokolongo mu diambu di bafua enati bukiedika bafua balendi fuluka ko e? Buna bila mbi beti botokolongo mu diambu di bafua e?
Na rĩrĩ, kũngĩkorwo gũtirĩ ũriũkio-rĩ, arĩa mabatithĩtio handũ-inĩ ha arĩa akuũ mageeka atĩa? Angĩkorwo arĩa akuũ matikaariũkio o na atĩa-rĩ, andũ makĩbatithagio handũ-inĩ hao nĩkĩ?
30 Bosi beto veka, bila mbi tunkadilanga ku tsi tsisi yi lufua mu zithangu zioso?
Na ithuĩ-rĩ, twĩtoonyagia ũgwati-inĩ o ithaa o ithaa nĩkĩ?
31 Kadika lumbu minu ndimfikamanga lufua. Ndilukembi buawu beno bakhomba mu diambu di nkembo wowo widi yama mu diambu di kisalu ki Klisto Yesu, Pfumu eto.
Ngũmwĩra na ma, ariũ na aarĩ a Ithe witũ, ti-itherũ, o ta ũrĩa ndĩĩrahaga nĩ ũndũ wanyu thĩinĩ wa Kristũ Jesũ Mwathani witũ, atĩ niĩ nguaga o mũthenya.
32 Enati mu kimutu kaka ndinuanisina bibulu bi tsisi ku Efeso, buna ndandu mbi mbeki? Enati bafua balendi fuluka ko, buna bulutidi mboti “Tudia ayi tunua, bila mbazi tufuidi kueto”.
Angĩkorwo ndaahũũranire na nyamũ cia gĩthaka kũu Efeso nĩ ũndũ wa itũmi cia ũ-mũndũ-rĩ, ndaagunĩkire na kĩ? Angĩkorwo andũ arĩa akuũ matikaariũkio-rĩ, “Nĩtũrĩe na tũnyue, nĩgũkorwo rũciũ nĩgũkua tũgaakua.”
33 Lubika vunuka bila kikundi kimbimbi kimbivisanga bifu bimboti.
Mũtikaheeneke: “Thiritũ njũru nĩĩthũkagia mĩtugo mĩega.”
34 Luvutukila mayindu meno mamboti, bikanu vola masumu! Ndintubila bobo mu diambu di kulufuisa tsoni bila bankaka mu beno, balembo zingi banga ti basi zaba Nzambi ko.
Arahũkai mwĩigue ta ũrĩa mwagĩrĩirwo, na mũtigage kwĩhia; nĩgũkorwo andũ amwe matiũĩ Ngai: ndoiga ũguo nĩgeetha ndĩmũconore.
35 Vayi mutu wulenda yuvula: lunitu mbi luela fulukila batu bafua e? Phila lunitu mbi bela bela?
No mũndũ ahota kũũria atĩrĩ, “Andũ arĩa akuũ mariũkagio atĩa? Magooka marĩ na mwĩrĩ ũhaana atĩa?”
36 O vungisi kio! Biobi weti kuna bilendi zinga ko enati bikadi fua.
Nĩ ũrimũ ũrĩkũ ũyũ! Kĩrĩa wahaanda-rĩ, gĩtimeraga gĩtambĩte gũkua.
37 Mu thangu wunkunanga, kadi sia ti lunitu luela baka kunusu luawu weti kuna vayi dikundi, dikundi di ble voti dikundi di kunusu kinkaka.
Hĩndĩ ĩrĩa wahaanda-rĩ, ndũhaandaga mwĩrĩ ũrĩa ũgũcooka ũkorwo ho, no gũkorwo ũhaandaga mbeũ ya ngano kana ya kĩndũ kĩngĩ.
38 Niandi veka Nzambi wumvananga dikundi beni lunitu boso bu katidilaayi kadika dikundi dibeki lunitu luandi.
No Ngai amĩheaga mwĩrĩ o ũrĩa endaga ĩgĩe naguo, na o mũthemba wa mbegũ akaũhe mwĩrĩ waguo.
39 Bivangu bioso binzinga bisi lunitu lumosi ko bila luviakunu luidi ayi lunitu lu batu ayi lu bibulu; zinuni luawu lunkaka ayi zimbizi zi nlangu luawu.
Mĩĩrĩ yothe ndĩhaanaine: Andũ marĩ mũthemba ũmwe wa mwĩrĩ, nacio nyamũ mũthemba ũngĩ, na nyoni mũthemba ũngĩ, o nacio thamaki irĩ mwĩrĩ wa mũthemba ũngĩ.
40 Zinitu zi diyilu zidi, zinitu zi kintoto zidi vayi kitoko ki zinitu zi diyilu kidi kiphila yinkaka ayi kitoko ki zinitu zi kintoto kidi ki phila yinkaka.
Ningĩ nĩ kũrĩ mĩĩrĩ ya igũrũ na nĩ kũrĩ mĩĩrĩ ya gũkũ thĩ; no riiri wa mĩĩrĩ ya igũrũ nĩ mũthemba ũmwe, na riiri wa mĩĩrĩ ya gũkũ thĩ nĩ mũthemba ũngĩ.
41 Bobuawu thangu beki kuandi kitoko ayi ngondi beki kuandi kitoko; zimbuetete zibeki kuawu kitoko ayi kitoko ki kadika mbuetete kuidi kuviakana ayi ku mbuetete yinkaka.
Riũa rĩrĩ na riiri warĩo mwanya, na mweri ũrĩ riiri waguo mwanya, na njata irĩ na riiri wacio mwanya; na njata ĩmwe ĩrĩ riiri ũrĩ ngũũrani na njata ĩrĩa ĩngĩ.
42 Bobo buela bela mfulukulu yi bafua. Nitu yeti bola yawuyikununu vayi yimfulukanga mu kambu buela bola.
Ũguo nĩguo gũgaatuĩka hĩndĩ ya kũriũkio kwa andũ arĩa akuũ. Mwĩrĩ ũrĩa ũhaandagwo nĩ wa kũbutha, no ũriũkagio ũtarĩ wa kũbutha;
43 Yinkunungu mu kambu nzitusu vayi yimfulukanga mu nkembo; yinkunungu yilebakana vayi yimfulukanga ayi lulendo.
mwĩrĩ ũhaandagwo ũrĩ mũmene, ũgacooka ũkariũkio ũrĩ na riiri; ũhaandagwo ũtarĩ na hinya, ũgacooka ũkariũkio ũrĩ na hinya;
44 Yinkunungu nitu yi kimutu, vayi yimfulukanga nitu yi kiphevi. Enati nitu yi kimutu yidi, buna nitu yi kiphevi yidi.
ũhaandagwo ũrĩ mwĩrĩ wa ndũire, ũgacooka ũkariũkio ũrĩ mwĩrĩ wa kĩĩroho. Angĩkorwo nĩ kũrĩ mwĩrĩ wa ndũire-rĩ, o na mwĩrĩ wa kĩĩroho ũrĩ kuo.
45 Diawu disonimina ti: Adami, mutu wutheti, wukituka vangu ki moyo vayi Adami di tsuka, dikituka Pheve yivananga luzingu.
Nĩ ũndũ ũcio kwandĩkĩtwo atĩrĩ: “Adamu ũrĩa warĩ mũndũ wa mbere-rĩ, aatuĩkire kĩũmbe kĩrĩ muoyo”; nake Adamu ũrĩa wa kũrigĩrĩria-rĩ, agĩtuĩka roho wa kũheana muoyo.
46 Bikiphevi bisia ba bitheti ko vayi bi kimutu biawu bieti ba bitheti bosi bi kiphevi biawu binzimuninanga.
Mwĩrĩ wa kĩĩroho tiguo waambire gũũka, no nĩ ũrĩa wa ndũire, na thuutha wa ũguo ũgĩũka ũrĩa wa kĩĩroho.
47 Mutu wutheti wuvangulu mu mbungi-mbungi yi ntoto vayi “mutuwumuadi” ku Diyilu kaba.
Mũndũ wa mbere aarĩ wa rũkũngũ rwa thĩ, no mũndũ wa keerĩ oimĩte igũrũ.
48 Boso bubela mutu wu ntoto buawu buididi basi ntoto; banga bobobuididi mutu wowo wuba ku Diyilu buawu bobo buididi batu baba ku Diyilu.
O ta ũrĩa mũndũ ũcio wa gũkũ thĩ aatariĩ, noguo arĩa marĩ a tĩĩri matariĩ; na ta ũrĩa mũndũ wa kuuma igũrũ aatariĩ, noguo o na arĩa a igũrũ matariĩ.
49 Banga bu tunata mfikula yi mutu wuvangulu mu mbungi-mbungi yi ntoto buawu bobo tuela natina mfikula yi mutu wuba ku diyilu.
Na ta ũrĩa twagĩire na mũhianĩre wa mũndũ ũcio wa tĩĩri-rĩ, noguo tũkaagĩa na mũhianĩre wa mũndũ ũcio wa kuuma igũrũ.
50 Zikhomba, diambu thidi tuba diawu diadi: nitu yidi nsuni ayi menga yilendi kota ko mu kipfumu ki Nzambi. Biobi bimbolanga bilendi baka buzingila mu zithangu zioso ko.
Ngũmwĩra atĩrĩ, ariũ na aarĩ a Ithe witũ, mwĩrĩ na thakame itingĩhota kũgaya ũthamaki wa Ngai, kana kĩrĩa kĩbuthaga kĩgae kĩrĩa gĩtabuthaga.
51 Tala, ndieka kulukamba ditsueki dimosi: Beto babo tulendi mana fuako, vayi tuela kitulu
Thikĩrĩriai, ndĩmwĩre ũndũ wa hitho: Tũtigaakua ithuothe, no nĩkũgarũrwo tũkaagarũrwo ithuothe,
52 mu kinzimbukila, mu thangu tulumbeta yi tsuka yela wakana. Bila tulumbeta bu yela wakana buna babo bafua bela fuluka mu zinitu ziozi kazibolanga ko vayi beto tuela kitulu.
o kahinda kanini, o ta ibucia rĩa riitho, rĩrĩa karumbeta ka mũthia gakaagamba. Nĩgũkorwo karumbeta nĩgakaahuhwo, nao arĩa akuũ mariũkio matarĩ a kũbutha, na ithuĩ tũgarũrwo mĩĩrĩ.
53 Bila biobi bimbolanga bifueti vuata biobi kabibolanga ko ayi biobi bimfuanga bifueti vuata biobi kabifuanga ko.
Nĩgũkorwo mwĩrĩ ũyũ ũbuthaga no nginya wĩhumbe mwĩrĩ ũtarĩ wa kũbutha, naguo mwĩrĩ ũyũ wa gũkua wĩhumbe mwĩrĩ ũtarĩ wa gũkua.
54 Mu thangu biobi bimbolanga biela vuata biobi kabibolanga ko ayi biobi bimfuanga biela vuata biobi kabifuanga ko buna mambu mama masonama masundukidi: Ndungunu yiminini lufua.
Hĩndĩ ĩrĩa kũbutha gũkeehumba kwaga kũbutha, na gũkua kwĩhumbe kwaga gũkua-rĩ, hĩndĩ ĩyo ũhoro nĩũkahinga ũrĩa wandĩkĩtwo atĩrĩ, “Gĩkuũ nĩkĩniinĩtwo gĩgatoorio biũ.”
“Wee gĩkuũ-rĩ, gũtoorania gwaku gũkĩrĩ ha? Wee gĩkuũ-rĩ, rũboora rwaku rũkĩrĩ ha?” (Hadēs g86)
56 Masumu mawu ba ki lufua vayi zingolo zi masumu mu Mina zieti ba.
Rũboora rwa gĩkuũ nĩ mehia, naguo hinya wa mehia uumanaga na watho.
57 Matondo kuidi Nzambi bila niandi wukutuvananga ndungunu mu Pfumu eto Yesu Klisto.
No rĩrĩ, Ngai arogaathwo nĩgũkorwo nĩwe ũtũheaga ũtooria thĩinĩ wa Mwathani witũ Jesũ Kristũ.
58 Diawu bakhomba zi luzolo, luba bakinda, lubika nikuka; Lukiyekula mu sadila Pfumu mu zithangu zioso bila luzebi bumboti ti kisalu ki lunsala mu Pfumu kisi kiphamba ko.
Nĩ ũndũ ũcio, ariũ na aarĩ a Ithe witũ arĩa nyenda, ikaragai mwĩhaandĩte wega. Mũtikanenyenyio nĩ ũndũ o na ũrĩkũ. Tũũrai mwĩheanĩte kũna wĩra-inĩ wa Mwathani, tondũ nĩmũũĩ atĩ wĩra wanyu thĩinĩ wa Mwathani ti wa tũhũ.
