Châm Ngôn 6
1 Hỡi con, nếu con có bảo lãnh cho kẻ lân cận mình, Nếu con giao tay mình vì người ngoại,
[My] son, if thou become surety for thy friend, thou shalt deliver thine hand to an enemy.
2 Thì con đã bị lời miệng mình trói buộc, Mắc phải lời của miệng con.
For a man's own lips become a strong snare to him, and he is caught with the lips of his own mouth.
3 Hỡi con, bởi vì con đã sa vào tay kẻ lân cận con, Hỡi làm điều nầy và giải cứu mình con: Hãy đi hạ mình xuống, nài xin người lân cận con;
[My] son, do what I command thee, and deliver thyself; for on thy friend's account thou art come into the power of evil [men]: faint not, but stir up even thy friend for whom thou art become surety.
4 Chớ để cho hai mắt con ngủ, Hoặc mí mắt con chợp lại;
Give not sleep to thine eyes, nor slumber with thine eyelids;
5 Hãy giải cứu mình khỏi người như con hoàng dương thoát khỏi tay thợ săn, Như con chim thoát khỏi tay kẻ đánh rập.
that thou mayest deliver thyself as a doe out of the toils, and as a bird out of a snare.
6 Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đi đến loài kiến; Khá xem xét cách ăn ở nó mà học khôn ngoan.
Go to the ant, O sluggard; and see, and emulate his ways, and become wiser than he.
7 Tuy nó không có hoặc quan tướng, Hoặc quan cai đốc, hay là quan trấn,
For whereas he has no husbandry, nor any one to compel him, and is under no master,
8 Thì nó cũng biết sắm sửa lương phạn mình trong lúc mùa hè, Và thâu trữ vật thực nó trong khi mùa gặt.
he prepares food for himself in the summer, and lays by abundant store in harvest. Or go to the bee, and learn how diligent she is, and how earnestly she is engaged in her work; whose labours kings and private men use for health, and she is desired and respected by all: though weak in body, she is advanced by honouring wisdom.
9 Hỡi kẻ biếng nhác, ngươi sẽ nằm cho đến chừng nào? Bao giờ ngươi sẽ ngủ thức dậy?
How long wilt thou lie, O sluggard? and when wilt thou awake out of sleep?
10 Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay nằm một chút,
Thou sleepest a little, and thou restest a little, and thou slumberest a short [time], and thou foldest thine arms over thy breast a little.
11 Thì sự nghèo khổ của ngươi sẽ đến như kẻ đi rảo, Và sự thiếu thốn của ngươi tới như người cầm binh khí.
Then poverty comes upon thee as an evil traveller, and want as a swift courier: but if thou be diligent, thine harvest shall arrive as a fountain, and poverty shall flee away as a bad courier.
12 Người nào đi đứng có miệng giả dối, Là một kẻ vô loại, một người gian ác;
A foolish man and a transgressor goes in ways that are not good.
13 Hắn liếc con mắt, dùng chân mình bày ý, Và lấy ngón tay mình ra dấu;
And the same winks with the eye, and makes a sign with his foot, and teaches with the beckonings of his fingers.
14 Trong lòng hắn vẫn có sự gian tà; Nó toan mưu ác luôn luôn, Và gieo sự tranh cạnh.
[His] perverse heart devises evils: at all times such a one causes troubles to a city.
15 Bới cớ ấy, tai họa sẽ xảy đến nó thình lình; Bỗng chúc nó bị bại hoại, không phương thế chữa được.
Therefore his destruction shall come suddenly; overthrow and irretrievable ruin.
16 Có sáu điều Đức Giê-hô-va ghét, Và bảy điều Ngài lấy làm gớm ghiếc:
For he rejoices in all things which God hates, and he is ruined by reason of impurity of soul.
17 Con mắt kiêu ngạo, lưỡi dối trá, Tay làm đổ huyết vô tội
The eye of the haughty, a tongue unjust, hands shedding the blood of the just;
18 Lòng toan những mưu ác, Chân vội vàng chạy đến sự dữ,
and a heart devising evil thoughts, and feet hastening to do evil, —[are hateful to God].
19 Kẻ làm chứng gian và nói điều dối, Cùng kẻ gieo sự tranh cạnh trong vòng anh em.
An unjust witness kindles falsehoods, and brings on quarrels between brethren.
20 Hỡi con, hãy giữ lời răn bảo của cha, Chớ lìa bỏ các phép tắc của mẹ con.
[My] son, keep the laws of thy father, and reject not the ordinances of thy mother:
21 Khá ghi tạc nó nơi lòng con luôn luôn, Và đeo nó nơi cổ con.
but bind them upon thy soul continually, and hang them as a chain about thy neck.
22 Khi con đi, các lời đó sẽ dẫn dắt con; Lúc con ngủ, nó gìn giữ con; Và khi con thức dậy, thì nó sẽ trò chuyện với con.
Whensoever thou walkest, lead this along and let it be with thee; that it may talk with thee when thou wakest.
23 Vì điều răn là một cái đèn, luật pháp là ánh sáng, Và sự quở trách khuyên dạy là con đường sự sống,
For the commandment of the law is a lamp and a light; a way of life; reproof also and correction:
24 Đặng giữ con khỏi người đàn bà ác nghiệp, Và khỏi lưỡi dua nịnh của dâm phụ.
to keep thee continually from a married woman, and from the calumny of a strange tongue.
25 Lòng con chớ tham muốn sắc nó, Đừng để mình mắc phải mí mắt nó.
Let not the desire of beauty overcome thee, neither be thou caught by thine eyes, neither be captivated with her eyelids.
26 Vì tại kỵ nữ có người nông nổi chỉ còn một miếng bánh mà thôi; Người dâm phụ vẫn lừa sẵn linh hồn quí báu.
For the value of a harlot is as much as of one loaf; and a woman hunts for the precious souls of men.
27 Há có người nào để lửa trong lòng mình, Mà áo người lại chẳng bị cháy sao?
Shall any one bind fire in his bosom, and not burn his garments?
28 Há có ai đi trên than lửa hực, Mà chân mình lại chẳng bị phồng chăng?
or will any one walk on coals of fire, and not burn his feet?
29 Kẻ nào đi tới cùng vợ người lân cận mình cũng vậy; Phàm ai đụng đến nàng ắt chẳng được khỏi bị phạt.
So is he that goes in to a married woman; he shall not be held guiltless, neither any one that touches her.
30 Người ta chẳng khinh dị kẻ trộm, Nếu nó ăn cắp đặng phỉ lòng mình khi đói khát;
It is not to be wondered at if one should be taken stealing, for he steals that when hungry he may satisfy his soul:
31 Hễ nó bị bắt, chắc phải thường bồi gấp bảy lần; Nó sẽ nộp hết tài sản của nhà nó.
but if he should be taken, he shall repay sevenfold, and shall deliver himself by giving all his goods.
32 Kẻ nào phạm tội ngoại tình với người đàn bà, tất vô tâm vô trí: Ai làm như vậy, khiến cho linh hồn mình bị hư mất.
But the adulterer through want of sense procures destruction to his soul.
33 Người ấy sẽ bị thương tích và khinh bỉ, Sự sỉ nhục người sẽ chẳng bôi mất đi;
He endures both pain and disgrace, and his reproach shall never be wiped off.
34 Vì sự ghen ghét là điều giận dữ của người nam, Trong ngày báo thù, người không dung thứ;
For the soul of her husband is full of jealousy: he will not spare in the day of vengeance.
35 Người sẽ chẳng nhận giá đền tội nào hết, Mặc dầu con gia tăng của lễ, người cũng không đặng phỉ ý đâu.
He will not forego [his] enmity for any ransom: neither will he be reconciled for many gifts.
