Châm Ngôn 6
1 Hỡi con, nếu con có bảo lãnh cho kẻ lân cận mình, Nếu con giao tay mình vì người ngoại,
My son, if you have made yourself responsible for your neighbour, or given your word for another,
2 Thì con đã bị lời miệng mình trói buộc, Mắc phải lời của miệng con.
You are taken as in a net by the words of your mouth, the sayings of your lips have overcome you.
3 Hỡi con, bởi vì con đã sa vào tay kẻ lân cận con, Hỡi làm điều nầy và giải cứu mình con: Hãy đi hạ mình xuống, nài xin người lân cận con;
Do this, my son, and make yourself free, because you have come into the power of your neighbour; go without waiting, and make a strong request to your neighbour.
4 Chớ để cho hai mắt con ngủ, Hoặc mí mắt con chợp lại;
Give no sleep to your eyes, or rest to them;
5 Hãy giải cứu mình khỏi người như con hoàng dương thoát khỏi tay thợ săn, Như con chim thoát khỏi tay kẻ đánh rập.
Make yourself free, like the roe from the hand of the archer, and the bird from him who puts a net for her.
6 Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đi đến loài kiến; Khá xem xét cách ăn ở nó mà học khôn ngoan.
Go to the ant, you hater of work; give thought to her ways and be wise:
7 Tuy nó không có hoặc quan tướng, Hoặc quan cai đốc, hay là quan trấn,
Having no chief, overseer, or ruler,
8 Thì nó cũng biết sắm sửa lương phạn mình trong lúc mùa hè, Và thâu trữ vật thực nó trong khi mùa gặt.
She gets her meat in the summer, storing up food at the time of the grain-cutting.
9 Hỡi kẻ biếng nhác, ngươi sẽ nằm cho đến chừng nào? Bao giờ ngươi sẽ ngủ thức dậy?
How long will you be sleeping, O hater of work? when will you get up from your sleep?
10 Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay nằm một chút,
A little sleep, a little rest, a little folding of the hands in sleep:
11 Thì sự nghèo khổ của ngươi sẽ đến như kẻ đi rảo, Và sự thiếu thốn của ngươi tới như người cầm binh khí.
Then loss will come on you like an outlaw, and your need like an armed man
12 Người nào đi đứng có miệng giả dối, Là một kẻ vô loại, một người gian ác;
A good-for-nothing man is an evil-doer; he goes on his way causing trouble with false words;
13 Hắn liếc con mắt, dùng chân mình bày ý, Và lấy ngón tay mình ra dấu;
Making signs with his eyes, rubbing with his feet, and giving news with his fingers;
14 Trong lòng hắn vẫn có sự gian tà; Nó toan mưu ác luôn luôn, Và gieo sự tranh cạnh.
His mind is ever designing evil: he lets loose violent acts.
15 Bới cớ ấy, tai họa sẽ xảy đến nó thình lình; Bỗng chúc nó bị bại hoại, không phương thế chữa được.
For this cause his downfall will be sudden; quickly he will be broken, and there will be no help for him.
16 Có sáu điều Đức Giê-hô-va ghét, Và bảy điều Ngài lấy làm gớm ghiếc:
Six things are hated by the Lord; seven things are disgusting to him:
17 Con mắt kiêu ngạo, lưỡi dối trá, Tay làm đổ huyết vô tội
Eyes of pride, a false tongue, hands which take life without cause;
18 Lòng toan những mưu ác, Chân vội vàng chạy đến sự dữ,
A heart full of evil designs, feet which are quick in running after sin;
19 Kẻ làm chứng gian và nói điều dối, Cùng kẻ gieo sự tranh cạnh trong vòng anh em.
A false witness, breathing out untrue words, and one who lets loose violent acts among brothers.
20 Hỡi con, hãy giữ lời răn bảo của cha, Chớ lìa bỏ các phép tắc của mẹ con.
My son, keep the rule of your father, and have in memory the teaching of your mother:
21 Khá ghi tạc nó nơi lòng con luôn luôn, Và đeo nó nơi cổ con.
Keep them ever folded in your heart, and have them hanging round your neck.
22 Khi con đi, các lời đó sẽ dẫn dắt con; Lúc con ngủ, nó gìn giữ con; Và khi con thức dậy, thì nó sẽ trò chuyện với con.
In your walking, it will be your guide; when you are sleeping, it will keep watch over you; when you are awake, it will have talk with you.
23 Vì điều răn là một cái đèn, luật pháp là ánh sáng, Và sự quở trách khuyên dạy là con đường sự sống,
For the rule is a light, and the teaching a shining light; and the guiding words of training are the way of life.
24 Đặng giữ con khỏi người đàn bà ác nghiệp, Và khỏi lưỡi dua nịnh của dâm phụ.
They will keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the strange woman.
25 Lòng con chớ tham muốn sắc nó, Đừng để mình mắc phải mí mắt nó.
Let not your heart's desire go after her fair body; let not her eyes take you prisoner.
26 Vì tại kỵ nữ có người nông nổi chỉ còn một miếng bánh mà thôi; Người dâm phụ vẫn lừa sẵn linh hồn quí báu.
For a loose woman is looking for a cake of bread, but another man's wife goes after one's very life.
27 Há có người nào để lửa trong lòng mình, Mà áo người lại chẳng bị cháy sao?
May a man take fire to his breast without burning his clothing?
28 Há có ai đi trên than lửa hực, Mà chân mình lại chẳng bị phồng chăng?
Or may one go on lighted coals, and his feet not be burned?
29 Kẻ nào đi tới cùng vợ người lân cận mình cũng vậy; Phàm ai đụng đến nàng ắt chẳng được khỏi bị phạt.
So it is with him who goes in to his neighbour's wife; he who has anything to do with her will not go free from punishment.
30 Người ta chẳng khinh dị kẻ trộm, Nếu nó ăn cắp đặng phỉ lòng mình khi đói khát;
Men do not have a low opinion of a thief who takes food when he is in need of it:
31 Hễ nó bị bắt, chắc phải thường bồi gấp bảy lần; Nó sẽ nộp hết tài sản của nhà nó.
But if he is taken in the act he will have to give back seven times as much, giving up all his property which is in his house.
32 Kẻ nào phạm tội ngoại tình với người đàn bà, tất vô tâm vô trí: Ai làm như vậy, khiến cho linh hồn mình bị hư mất.
He who takes another man's wife is without all sense: he who does it is the cause of destruction to his soul.
33 Người ấy sẽ bị thương tích và khinh bỉ, Sự sỉ nhục người sẽ chẳng bôi mất đi;
Wounds will be his and loss of honour, and his shame may not be washed away.
34 Vì sự ghen ghét là điều giận dữ của người nam, Trong ngày báo thù, người không dung thứ;
For bitter is the wrath of an angry husband; in the day of punishment he will have no mercy.
35 Người sẽ chẳng nhận giá đền tội nào hết, Mặc dầu con gia tăng của lễ, người cũng không đặng phỉ ý đâu.
He will not take any payment; and he will not make peace with you though your money offerings are increased.
