Châm Ngôn 23
1 Khi con ngồi ăn bữa với một quan trưởng, Hãy xét kỹ người ở trước mặt con;
When you sit to eat with a ruler, consider diligently what is before you:
2 Nếu con có láu ăn, Khá để con dao nơi họng con.
And put a knife to your throat, if you be a man given to appetite.
3 Chớ thèm món ngon của người, Vì là vật thực phỉnh gạt.
Be not desirous of his dainties: for they are deceitful meat.
4 Con chớ chịu vật vã đặng làm giàu; Khá thôi nhờ cậy khôn ngoan riêng của con.
Labor not to be rich: cease from your own wisdom.
5 Con há liếc mắt vào sự giàu có sao? Nó đã chẳng còn nữa rồi; Vì nó quả hẳn có mọc cánh, Và bay lên trên trời như chim ưng vậy.
Will you set your eyes on that which is not? for riches certainly make themselves wings; they fly away as an eagle toward heaven.
6 Chớ ăn bánh của kẻ có mắt gian ác, Và đừng tham muốn những món ngon của hắn.
Eat you not the bread of him that has an evil eye, neither desire you his dainty meats:
7 Vì hắn tưởng trong lòng thể nào, thì hắn quả thể ấy. Hắn nói với con rằng: Hãy ăn uống đi; Nhưng trong lòng hắn chẳng hiệp cùng con.
For as he thinks in his heart, so is he: Eat and drink, says he to you; but his heart is not with you.
8 Miếng con đã ăn, con sẽ mửa ra, Và mất những lời hòa mĩ của con.
The morsel which you have eaten shall you vomit up, and lose your sweet words.
9 Chớ nói vào lỗ tai kẻ ngu muội; Vì nó sẽ khinh dể sự khôn ngoan của các lời con.
Speak not in the ears of a fool: for he will despise the wisdom of your words.
10 Chớ dời đi mộc giới cũ, Đừng vào trong đồng ruộng của kẻ mồ côi;
Remove not the old landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
11 Vì Đấng cứu chuộc của họ vốn quyền năng, Sẽ binh vực sự cáo tụng của chúng nó nghịch với con.
For their redeemer is mighty; he shall plead their cause with you.
12 Hãy chuyên lòng về sự khuyên dạy, Và lắng tai nghe các lời tri thức.
Apply your heart to instruction, and your ears to the words of knowledge.
13 Chớ tha sửa phạt trẻ thơ; Dầu đánh nó bằng roi vọt, nó chẳng chết đâu. Khi con đánh nó bằng roi vọt,
Withhold not correction from the child: for if you beat him with the rod, he shall not die.
You shall beat him with the rod, and shall deliver his soul from hell. (Sheol h7585)
15 Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan, Thì lòng ta cũng sẽ được vui mừng;
My son, if your heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 Phải, chính ruột gan ta sẽ hớn hở Khi miệng con nói điều ngay thẳng.
Yes, my reins shall rejoice, when your lips speak right things.
17 Lòng con chớ phân bì với kẻ hung ác; Nhưng hằng ngày hãy kính sợ Đức Giê-hô-va.
Let not your heart envy sinners: but be you in the fear of the LORD all the day long.
18 Vì quả hẳn có sự thưởng thiện, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng thành ra luống công.
For surely there is an end; and your expectation shall not be cut off.
19 Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan, Khá dẫn lòng con vào đường chánh.
Hear you, my son, and be wise, and guide your heart in the way.
20 Chớ đồng bọn cùng những bợm rượu, Hoặc với những kẻ láu ăn;
Be not among winebibbers; among riotous eaters of flesh:
21 Vì bợm rượu và kẻ láu ăn sẽ trở nên nghèo; Còn kẻ ham ngủ sẽ mặc rách rưới.
For the drunkard and the glutton shall come to poverty: and drowsiness shall clothe a man with rags.
22 Hãy nghe lời cha đã sanh ra con, Chớ khinh bỉ mẹ con khi người trở nên già yếu.
Listen to your father that begat you, and despise not your mother when she is old.
23 Hãy mua chân lý, Sự khôn ngoan, sự khuyên dạy, và sự thông sáng; chớ hề bán đi.
Buy the truth, and sell it not; also wisdom, and instruction, and understanding.
24 Cha người công bình sẽ có sự vui vẻ lớn, Và người nào sanh con khôn ngoan sẽ khoái lạc nơi nó.
The father of the righteous shall greatly rejoice: and he that begets a wise child shall have joy of him.
25 Ước gì cha và mẹ con được hớn hở, Và người đã sanh con lấy làm vui mừng.
Your father and your mother shall be glad, and she that bore you shall rejoice.
26 Hỡi con, hãy dâng lòng con cho cha, Và mắt con khá ưng đẹp đường lối của cha.
My son, give me your heart, and let your eyes observe my ways.
27 Vì kỵ nữ vốn là một cái hố sâu, Và dâm phụ là một cái hầm hẹp.
For a whore is a deep ditch; and a strange woman is a narrow pit.
28 Nàng đứng rình như một kẻ trộm, Làm cho thêm nhiều kẻ gian tà trong bọn loài người.
She also lies in wait as for a prey, and increases the transgressors among men.
29 Ai bị sự hoạn nạn? Ai phải buồn thảm? Ai có sự tranh cạnh? Ai than xiết? Ai bị thương tích vô cớ? Ai có con mắt đỏ?
Who has woe? who has sorrow? who has contentions? who has babbling? who has wounds without cause? who has redness of eyes?
30 Tất những kẻ nán trễ bên rượu, Đi nếm thứ rượu pha.
They that tarry long at the wine; they that go to seek mixed wine.
31 Chớ xem ngó rượu khi nó đỏ hồng, Lúc nó chiếu sao trong ly, Và tuôn chảy dễ dàng;
Look not you on the wine when it is red, when it gives his color in the cup, when it moves itself aright.
32 Rốt lại, nó cắn như rắn, Chít như rắn lục;
At the last it bites like a serpent, and stings like an adder.
33 Hai mắt con sẽ nhìn người dâm phụ, Và lòng con sẽ nói điều gian tà;
Your eyes shall behold strange women, and your heart shall utter perverse things.
34 Thật, con sẽ như người nằm giữa đáy biển, Khác nào kẻ nằm trên chót cột buồm vậy.
Yes, you shall be as he that lies down in the middle of the sea, or as he that lies on the top of a mast.
35 Con sẽ nói rằng: Người ta đập tôi, nhưng tôi không đau; Người ta đánh tôi, song tôi không nghe biết: Khi tôi tỉnh dậy, tôi sẽ trở lại tìm uống nó nữa.
They have stricken me, shall you say, and I was not sick; they have beaten me, and I felt it not: when shall I awake? I will seek it yet again.
