Châm Ngôn 20
1 Rượu khiến người ta nhạo báng, đồ uống say làm cho hỗn hào; Phàm ai dùng nó quá độ, chẳng phải là khôn ngoan.
It is a luxurious thing, wine, and inebriation is tumultuous. Anyone who is delighted by this will not be wise.
2 Sự oai khiếp của vua giống như sư tử gầm hét; Ai chọc giận người ắt phạm đến mạng sống mình.
Just like the roaring of a lion, so also is the dread of a king. Whoever provokes him sins in his own soul.
3 Người nào giữ mình khỏi tranh cạnh, ấy là sự tôn vinh của người; Chỉ kẻ điên cuồng sa vào đó mà thôi.
Honor is for the man who separates himself from contentions. But all the foolish meddle in altercations.
4 Vì có mùa đông kẻ biếng nhác chẳng cày ruộng; Qua mùa gặt nó sẽ xin ăn, nhưng chẳng được gì hết.
Because of the cold, the lazy one was not willing to plough. Therefore, in the summer, he will beg, and it will not be given to him.
5 Mưu kế trong lòng người ta như nước sâu; Người thông sáng sẽ múc lấy tại đó.
Counsel in the heart of a man is like deep waters. But a wise man will draw it out.
6 Phần nhiều người khoe khoang sự nhân từ mình; Nhưng ai sẽ tìm được một người trung thành?
Many men are called merciful. But who will find a faithful man?
7 Người công bình ăn ở cách thanh liêm; Những con cháu người lấy làm có phước thay!
The just who walks in his simplicity shall leave behind him blessed sons.
8 Vua ngồi trên ngôi xét đoán, Lấy mặt mình đánh tan các điều ác.
The king who sits on the throne of judgment scatters all evil with his gaze.
9 Ai có thể nói: Ta đã luyện sạch lòng mình, Ta đã trong sạch tội ta rồi?
Who is able to say: “My heart is clean. I am pure from sin?”
10 Hai thứ trái cân, và hai thứ lường, Cả hai đều gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va.
Diverse weights, diverse measures: both are abominable with God.
11 Công việc con trẻ làm, hoặc trong sạch hoặc chánh đáng, Cũng đều tỏ bản tánh nó ra.
A child may be understood by his interests: whether his works may be clean and upright.
12 Tai để nghe, mắt để thấy, Đức Giê-hô-va đã làm ra cả hai.
The hearing ear and the seeing eye: the Lord has made them both.
13 Chớ ưa ngủ, e cho người trở nên nghèo khổ chăng; Hãy mở mắt ra, thì sẽ được no nê bánh.
Do not love sleep, lest deprivation oppress you. Open your eyes and be satisfied with bread.
14 Kẻ mua nói rằng: Không tốt, không tốt! Đoạn đi, và tự khoe khoang mình.
“It is bad, it is bad,” says every buyer; and when he has withdrawn, then he will boast.
15 Có vàng và nhiều châu ngọc; Song miệng có tri thức là bửu vật quí giá.
There is gold, and there are a multitude of jewels. But lips of knowledge are a precious vessel.
16 Hãy cầm lấy áo hắn, vì hắn có bảo lãnh cho người khác; Hãy buộc họ một của cầm, bởi họ đáp thế cho người đàn bà lạ.
Take away the vestments of him who stands up to vouch for a stranger, and take a pledge from him instead of from outsiders.
17 Bánh nhờ dối gạt mà được lấy làm ngon ngọt cho người; Nhưng kế sau miệng người đầy sạn.
The bread of lies is sweet to a man. But afterwards, his mouth will be filled with pebbles.
18 Nhờ bàn luận, các mưu kế được định vững vàng; Hãy đánh giặc cách khôn khéo.
Plans are strengthened by counsels. And wars are to be handled by governments.
19 Kẻ nào đi thèo lẻo bầy tỏ điều kín đáo; Vậy, chớ giao thông với kẻ hay hở môi quá.
Do not become involved with him who reveals mysteries, and who walks deceitfully, and who enlarges his lips.
20 Ngọn đèn của kẻ rủa cha mẹ mình Sẽ tắt giữa vùng tăm tối mờ mịt.
Whoever curses his father and mother, his lamp will be extinguished in the midst of darkness.
21 Sản nghiệp mình được vội vã lúc ban đầu, Và cuối cùng sẽ chẳng đặng phước.
When an inheritance is obtained hastily in the beginning, in the end it will be without a blessing.
22 Chớ nói: Ta sẽ trả ác. Hãy chờ đợi Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ cứu rỗi con.
Do not say, “I will repay evil.” Wait for the Lord, and he will free you.
23 Trái cân hai thứ lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va; Và cây cân giả nào phải vật tốt lành.
Diverse weights are an abomination with the Lord. A deceitful balance is not good.
24 Các bước của loài người do nơi Đức Giê-hô-va nhất định; Vậy, loài người hiểu đường lối mình sao được?
The steps of men are directed by the Lord. But who is the man able to understand his own way?
25 Nói cách hớp tớp rằng: Vật nầy là vật thánh! Và sau khi đã khấn nguyện rồi mới suy xét đến, ấy quả một cái bẫy cho người ta.
It is ruin for a man to devour what is holy, or, after making vows, to retract them.
26 Vua khôn ngoan làm tan kẻ ác, Và khiến bánh xe lăn cán chúng nó.
A wise king scatters the impious and bends an archway over them.
27 Linh tánh loài người vốn một ngọn đèn của Đức Giê-hô-va, Dò thấu các nơi ẩn bí của lòng.
The spirit of a man is a lamp to the Lord, which investigates all the secrets of the inner self.
28 Sự nhân từ và chân thật bảo hộ vua; Người lấy lòng nhân từ mà nâng đỡ ngôi nước mình.
Mercy and truth guard the king, and his throne is strengthened by clemency.
29 Sức lực của gã trai trẻ là vinh hiển của người; Còn tóc bạc là sự tôn trọng của ông già.
The joy of youths is their strength. And the dignity of old men is their grey hairs.
30 Những thương tích và dấu vít làm cho sạch điều ác, Và roi vọt thấm vào nơi kín đáo của lòng.
The bruise of a wound, as well as scourges, shall wipe away evils in the more secret places of the inner self.
