Châm Ngôn 17
1 Thà một miếng bánh khô mà hòa thuận, Còn hơn là nhà đầy thịt tế lễ lại cãi lộn nhau.
Better [is] a dry morsel, and rest with it, Than a house full of the sacrifices of strife.
2 Tôi tớ khôn sáng sẽ quản trị con trai làm xấu hổ, Và được hưởng phần cơ nghiệp giữa các anh em.
A wise servant rules over a son causing shame, And he apportions an inheritance in the midst of brothers.
3 Nồi dót để luyện bạc, lò để luyện vàng; Nhưng Đức Giê-hô-va thử lòng của loài người.
A refining pot [is] for silver, and a furnace for gold, And the trier of hearts [is] YHWH.
4 Kẻ làm ác chăm chỉ về môi gian ác; Kẻ hay nói dối lắng tai nghe lưỡi độc hiểm.
An evildoer is attentive to lips of vanity, Falsehood is giving ear to a mischievous tongue.
5 Ai nhạo báng người bần cùng sỉ nhục Đấng tạo hóa mình; Ai vui mừng về tai họa sẽ chẳng được thoát khỏi bị phạt.
Whoever is mocking at the poor Has reproached his Maker, Whoever is rejoicing at calamity is not acquitted.
6 Mão triều thiên của ông già, ấy là con cháu; Còn vinh hiển của con cái, ấy là ông cha.
Sons’ sons [are] the crown of old men, And the glory of sons [are] their fathers.
7 Lời tốt lành không xứng với kẻ ngu; Môi miệng giả dối lại càng ít xứng cho vua chúa thay.
A lip of excellence is not fitting for a fool, much less a lip of falsehood for a noble.
8 Của hối lộ giống như viên ngọc quí trước mặt ai được nó; Dầu nó xây trở phía nào, cũng được may mắn.
A stone of grace [is] the bribe in the eyes of its possessors, Wherever it turns, it prospers.
9 Kẻ nào lấp giấu tội lỗi tìm cầu điều tình ái; Còn ai nhắc lập lại điều gì chia rẽ bạn bậu thiết cốt.
Whoever is covering transgression is seeking love, And whoever is repeating a matter Is separating a familiar friend.
10 Lời quở trách thấm sâu vào người khôn ngoan, Hơn là trăm roi đánh vào kẻ ngu muội.
Rebuke comes down on the intelligent More than one hundred stripes on a fool.
11 Kẻ gian ác chỉ tìm điều phản nghịch; Vì vậy sẽ sai một sứ giả dữ tợn đi hãm đánh nó.
An evil man seeks only rebellion, And a fierce messenger is sent against him.
12 Thà người ta gặp gấu cái bị cướp con, Hơn là gặp kẻ ngây dại theo điên cuồng nó.
The meeting of a bereaved bear by a man, And—not a fool in his folly.
13 Tai họa không hề lìa khỏi nhà Của kẻ lấy ác trả thiện.
Whoever is returning evil for good, Evil does not move from his house.
14 Khởi đầu tranh cạnh, ấy như người ta mở đường nước chảy; Vậy, khá thôi cãi lẫy trước khi đánh lộn.
The beginning of contention [is] a letting out of waters, And leave the strife before it is meddled with.
15 Ai xưng kẻ ác là công bình, và kẻ nào lên án cho người công bình, Cả hai điều lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va.
Whoever is justifying the wicked, And condemning the righteous, Even both of these [are] an abomination to YHWH.
16 Kẻ ngu muội thiếu trí hiểu, Thế thì bạc trong tay hắn mua khôn ngoan mà chi?
Why [is] this—a price in the hand of a fool to buy wisdom, And a heart—there is none?
17 Bằng hữu thương mến nhau luôn luôn; Và anh em sanh ra để giúp đỡ trong lúc hoạn nạn.
The friend is loving at all times, And a brother is born for adversity.
18 Kẻ ngu muội giao tay, Chịu làm bảo lãnh trước mặt kẻ lân cận mình.
A man lacking heart is striking hands, He becomes a guarantor before his friend.
19 Ai ưa tranh cạnh ưa tội lỗi; Ai xây cất cửa mình cao kiếm điều hư sập.
Whoever is loving transgression is loving debate, Whoever is making his entrance high is seeking destruction.
20 Kẻ nào có lòng vày vò không tìm được phước hạnh; Và ai có lưỡi gian tà sẽ sa vào tai hại.
The perverse of heart does not find good, And the [one] turned in his tongue falls into evil.
21 Ai sanh con ngu muội ắt sẽ có buồn rầu; Còn cha của kẻ ngây dại chẳng được vui vẻ.
Whoever is begetting a fool has affliction for it, Indeed, the father of a fool does not rejoice.
22 Lòng vui mừng vốn một phương thuốc hay; Còn trí nao sờn làm xương cốt khô héo.
A rejoicing heart does good to the body, And a struck spirit dries the bone.
23 Người gian ác lãnh nhẹm của hối lộ, Đặng làm sai lệch các lối xét đoán.
The wicked takes a bribe from the bosom, To turn aside the paths of judgment.
24 Có sự khôn ngoan trước mặt người thông sáng; Song con mắt kẻ ngu muội ở nơi địa cực.
The face of the intelligent [is] to wisdom, And the eyes of a fool—at the end of the earth.
25 Con ngu muội là một điều buồn rầu cho cha, Và một sự cay đắng cho mẹ đã sanh đẻ nó.
A foolish son [is] a provocation to his father, And bitterness to her bearing him.
26 Lấy làm chẳng tốt mà phạt vạ người công bình, Hay là đánh người tước vị vì cớ lòng ngay thẳng của họ.
Also, [it] is not good to fine the righteous, To strike nobles for uprightness.
27 Người nào kiêng lời nói mình có tri thức; Còn người có tánh ôn hàn là một người thông sáng.
One acquainted with knowledge is sparing his words, And the cool of temper [is] a man of understanding.
28 Khi nín lặng, dầu người ngu dại, cũng được cầm bằng khôn ngoan; Còn kẻ nào ngậm môi miệng mình lại được kể là thông sáng.
Even a fool keeping silence is reckoned wise, He who is shutting his lips [seems] intelligent!
