Châm Ngôn 1
1 Châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, Vua Y-sơ-ra-ên:
The parables of Solomon, son of David, king of Israel,
2 Đặng khiến cho người ta hiểu biết sự khôn ngoan và điều khuyên dạy, Cùng phân biệt các lời thông sáng;
in order to know wisdom and discipline,
3 Để nhận lãnh điều dạy dỗ theo sự khôn ngoan, Sự công bình, lý đoán, và sự chánh trực;
to understand words of prudence, and to accept the instruction of doctrine, justice and judgment, and equity,
4 Hầu cho người ngu dốt được sự khôn khéo, Gã trai trẻ được sự tri thức và sự dẽ dặt.
so as to give discernment to little ones, knowledge and understanding to adolescents.
5 Kẻ khôn sẽ nghe và thêm lên sự học vấn, Người thông sáng sẽ được rộng mưu trí,
By listening, the wise shall become wiser and the intelligent shall possess governments.
6 Để hiểu biết châm ngôn, thí dụ, Và lời của người khôn ngoan, cùng câu đố nhiệm của họ.
He shall turn his soul to a parable and to its interpretation, to the words of the wise and their enigmas.
7 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự tri thức; Còn kẻ ngu muội khinh bỉ sự khôn ngoan và lời khuyên dạy.
The fear of the Lord is the beginning of wisdom. The foolish despise wisdom as well as doctrine.
8 Hỡi con, hãy nghe lời khuyên dạy của cha, Chớ bỏ phép tắc của mẹ con;
Listen, my son, to the discipline of your father, and forsake not the law of your mother,
9 Vì ấy sẽ như một dây hoa trên đầu con, Giống như những vòng đeo quanh cổ của con.
so that grace may be added to your head and a collar to your neck.
10 Hỡi con, nếu kẻ tội nhân kiếm thế quyến dụ con, Chớ khứng theo.
My son, if sinners should entice you, do not consent to them.
11 Nếu chúng nó nói: “Hãy đến cùng chúng ta, phục rình làm đổ huyết người, Núp đợi hại vô cớ kẻ chẳng tội;
If they should say: “Come with us. We will lie in wait for blood. We will lay traps against the innocent, without cause.
Let us swallow him alive, like Hell, and whole, like one descending into the pit. (Sheol h7585)
13 Chúng ta sẽ được các thứ của báu, Chất đầy nhà chúng ta những của cướp;
We will discover every precious substance. We will fill our houses with spoils.
14 Hãy lấy phần ngươi với chúng ta, Chúng ta cả thảy sẽ có một túi bạc mà thôi.”
Cast your lot with us. One purse will be for us all.”
15 Hỡi con, đừng đi đường cùng chúng nó; Hãy cấm giữ chân con, chớ vào lối của họ;
My son, do not walk with them. Preclude your feet from their paths.
16 Vì chân chúng nó chạy đến sự ác, Lật đật làm đổ huyết ra.
For their feet rush to evil, and they hurry to shed blood.
17 Vì giăng lưới ra trước mặt các loài có cánh Lấy làm luống công thay;
But a net is thrown in vain before the eyes of those who have wings.
18 Chính những người ấy thật phục mưu làm đổ huyết mình ra, Và núp rình hại mạng sống mình.
Likewise, they lie in ambush against their own blood, and they undertake deceits against their own souls.
19 Đó là đường của những kẻ tham lợi bất nghĩa; Lợi như thể đoạt lấy mạng sống của kẻ được nó.
Thus, the ways of all those who are greedy seize the souls of those who possess.
20 Sự khôn ngoan hô lên ngoài đường, Cất tiếng dội ra nơi phố chợ;
Wisdom forewarns far and wide; she bestows her voice in the streets.
21 Khôn ngoan kêu la ở đầu đường dộn dực ồn ào; Tại cửa thành, và nội trong thành người phán lời mình ra,
She cries out at the head of crowds; at the entrance of the gates of the city, she offers her words, saying:
22 Mà rằng: Hỡi kẻ ngu dốt, các ngươi sẽ mến sự ngu dại cho đến bao giờ? Kẻ nhạo báng sẽ ưa sự nhạo báng, Và kẻ dại dột sẽ ghét sự tri thức cho đến chừng nào?
“Little ones, how long will you choose to be childish, and how long will the foolish desire what is harmful to themselves, and how long will the imprudent hate knowledge?
23 Nhân vì ta trách các ngươi, các ngươi khá trở lại; Kìa, ta sẽ đổ thần linh ta trên các ngươi; Ta sẽ làm cho các ngươi biết những lời của ta.
Be converted by my correction. Lo, I will offer my spirit to you, and I will reveal my words to you.
24 Bởi vì ta kêu gọi, mà các ngươi không khứng nghe, Ta giơ tay ta ra, lại chẳng có ai chủ ý;
For I called, and you refused. I extended my hand, and there was no one who watched.
25 Nhưng các ngươi đã bỏ hết lời khuyên dạy ta, Không chịu lời quở trách ta;
You have despised all my counsels, and you have neglected my rebukes.
26 Nên trong lúc các ngươi bị tai nạn, ta cũng sẽ chê cười, Khi sự sợ hãi giáng cho các ngươi, ắt ta sẽ nhạo báng;
Similarly, I will ridicule you at your demise, and I will mock you, when that which you feared shall overcome you.
27 Khi sự sợ hãi các ngươi xảy đến thình lình như gió bão, Tai nạn xông vào các ngươi như cơn trốt, Và sự ngặt nghèo, khốn cực giáng trên các ngươi.
When sudden calamity rushes upon you, and your demise advances like a tempest, when tribulation and anguish overcome you,
28 Bấy giờ chúng nó sẽ kêu cầu cùng ta, nhưng ta sẽ không đáp lời; Sáng sớm chúng nó sẽ tìm ta, nhưng không gặp được.
then they will call to me, and I will not heed, they will arise in the morning, and not find me.
29 Aáy bởi vì chúng nó ghét sự hiểu biết, Không chọn lấy sự kính sợ Đức Giê-hô-va,
For they held hatred for discipline, and they would not accept the fear of the Lord;
30 Cũng không muốn theo sự khuyên dạy ta, Và chê bai các lời quở trách ta;
they would not consent to my counsel, but they detracted from all of my corrections.
31 Vì vậy chúng nó sẽ ăn bông trái của đường lối mình, Và được no nê mưu chước của riêng mình.
Therefore, they shall eat the fruit of their way, and they shall have their fill of their own counsels.
32 Vì sự bội nghịch của kẻ ngu dốt sẽ giết chúng nó, Và sự yên ổn của kẻ dại dột sẽ làm hại cho chúng nó.
The loathing of the little ones shall destroy them, and the prosperity of the foolish shall perish them.
33 Nhưng ai khứng nghe ta ắt sẽ ở an nhiên vô sự, Được bình tịnh, không sợ tai họa nào.
But whoever will listen to me shall rest without terror, and shall have full enjoyment of abundance, without fear of evils.”
