Ma-thi-ơ 5
1 Đức Chúa Jêsus xem thấy đoàn dân đông, bèn lên núi kia; khi Ngài đã ngồi, thì các môn đồ đến gần.
And seeing the multitudes He went up to a mountain, and when He was set down, His disciples came to Him,
2 Ngài bèn mở miệng mà truyền dạy rằng:
and He opened his mouth and taught them, saying,
3 Phước cho những kẻ có lòng khó khăn, vì nước thiên đàng là của những kẻ ấy!
Blessed are the poor in spirit; for theirs is the kingdom of heaven.
4 Phước cho những kẻ than khóc, vì sẽ được yên ủi!
Blessed are they that mourn; for they shall be comforted.
5 Phước cho những kẻ nhu mì, vì sẽ hưởng được đất!
Blessed are the meek; for they shall inherit the earth.
6 Phước cho những kẻ đói khát sự công bình, vì sẽ được no đủ!
Blessed are they that hunger and thirst after righteousness; for they shall be satisfied.
7 Phước cho những kẻ hay thương xót, vì sẽ được thương xót!
Blessed are the merciful; for they shall obtain mercy.
8 Phước cho những kẻ có lòng trong sạch, vì sẽ thấy Đức Chúa Trời!
Blessed are the pure in heart; for they shall see God.
9 Phước cho những kẻ làm cho người hòa thuận, vì sẽ được gọi là con Đức Chúa Trời!
Blessed are the peace-makers; for they shall be called the children of God.
10 Phước cho những kẻ chịu bắt bớ vì sự công bình, vì nước thiên đàng là của những kẻ ấy!
Blessed are they, who are persecuted for righteousness sake; for theirs is the kingdom of heaven.
11 Khi nào vì cớ ta mà người ta mắng nhiếc, bắt bớ, và lấy mọi điều dữ nói vu cho các ngươi, thì các ngươi sẽ được phước.
Blessed are ye when men shall revile and persecute you, and utter all manner of reproach against you falsly, for my sake:
12 Hãy vui vẻ, và nức lòng mừng rỡ, vì phần thưởng các ngươi ở trên trời sẽ lớn lắm; bởi vì người ta cũng từng bắt bớ các đấng tiên tri trước các ngươi như vậy.
rejoice and be exceeding glad; for great will be your reward in heaven: for so they persecuted the prophets, that were before you.
13 Các ngươi là muối của đất; song nếu mất mặn đi, thì sẽ lấy giống chi mà làm cho mặn lại? Muối ấy không dùng chi được nữa, chỉ phải quăng ra ngoài và bị người ta đạp dưới chân.
Ye are the salt of the earth, but if the salt be grown insipid, wherewith shall it be seasoned? it is no longer fit for any thing, but to be thrown out of doors, and trodden under foot.
14 Các ngươi là sự sáng của thế gian; một cái thành ở trên núi thì không khi nào bị khuất được:
Ye are the light of the world: a city, that is situated on a hill, cannot be hid.
15 cũng không ai thắp đèn mà để dưới cái thùng, song người ta để trên chân đèn, thì nó soi sáng mọi người ở trong nhà.
Nor do men light a candle, to put it under a bushel, but on a candlestick: and then it giveth light to all in the house.
16 Sự sáng các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, và ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời.
So let your light shine before men, that they may see your good works, and glorify your father, who is in heaven.
17 Các ngươi đừng tưởng ta đến đặng phá luật pháp hay là lời tiên tri; ta đến, không phải để phá, song để làm cho trọn.
Think not that I am come to abrogate the law, or the prophets: I am not come to abolish, but to compleat them:
18 Vì ta nói thật cùng các ngươi, đang khi trời đất chưa qua đi, thì một chấm một nét trong luật pháp cũng không qua đi được cho đến khi mọi sự được trọn.
for verily I say unto you, Till heaven and earth pass away, not one jot nor one tittle shall pass from the law, till all be compleated.
19 Vậy, ai hủy một điều cực nhỏ nào trong những điều răn nầy, và dạy người ta làm như vậy, thì sẽ bị xưng là cực nhỏ trong nước thiên đàng; còn như ai giữ những điều răn ấy, và dạy người ta nữa, thì sẽ được xưng là lớn trong nước thiên đàng.
Whosoever therefore shall break one of the left of these commandments, and thereby teach men so to do, he shall be esteemed very little in the kingdom of heaven: but whoever shall do as well as teach them, he shall be accounted great in the kingdom of heaven.
20 Vì ta phán cho các ngươi rằng, nếu sự công bình của các ngươi chẳng trổi hơn sự công bình của các thầy thông giáo và người dòng Pha-ri-si, thì các ngươi chắc không vào nước thiên đàng.
For I tell you, that unless your righteousness exceed that of the scribes and pharisees, ye shall not enter into the kingdom of heaven.
21 Các ngươi có nghe lời phán cho người xưa rằng: Ngươi chớ giết ai; và rằng: Hễ ai giết người thì đáng bị tòa án xử đoán.
Ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not kill; and whosoever committeth murder, shall be liable to the judgment:
22 Song ta phán cho các ngươi: Hễ ai giận anh em mình thì đáng bị tòa án xử đoán; ai mắng anh em mình rằng: Ra-ca, thì đáng bị tòa công luận xử đoán; ai mắng anh em mình là đồ điên, thì đáng bị lửa địa ngục hành phạt. (Geenna g1067)
but I say unto you, that whosoever is angry with his brother without cause shall be liable to the judgment; and whosoever shall say to his brother, Raca, shall be obnoxious to the council; but whosoever shall say, "Thou fool," shall be in danger of hell-fire. (Geenna g1067)
23 Aáy vậy, nếu khi nào ngươi đem dâng của lễ nơi bàn thờ, mà nhớ lại anh em có điều gì nghịch cùng mình,
Therefore, if thou bring thine offering to the altar, and there remembrest that thy brother hath any complaint against thee;
24 thì hãy để của lễ trước bàn thờ, trở về giảng hòa với anh em trước đã; rồi hãy đến dâng của lễ.
leave thy gift there before the altar, and go and first be reconciled to thy brother, and then come and offer thy gift.
25 Khi ngươi đi đường với kẻ nghịch mình, phải lập tức hòa với họ, kẻo họ nộp ngươi cho quan án, quan án giao ngươi cho thầy đội, mà ngươi phải ở tù.
Be friends with thine adversary quickly, while thou art in the way with him; least the adversary deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and thou be cast into prison:
26 Quả thật, ta nói cùng ngươi, ngươi trả còn thiếu một đồng tiền, thì không ra khỏi tù được.
verily, I say unto thee, thou shalt not come out from thence, till thou hast paid the very last farthing.
27 Các ngươi có nghe lời phán rằng: Ngươi chớ phạm tội tà dâm.
Ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not commit adultery:
28 Song ta phán cho các ngươi biết: Hễ ai ngó đàn bà mà động tình tham muốn, thì trong lòng đã phạm tội tà dâm cùng người rồi.
but I tell you, that whosoever looketh on a woman, so as to lust after her, hath already debauched her in his heart.
29 Vậy nếu con mắt bên hữu xui cho ngươi phạm tội, thì hãy móc mà quăng nó cho xa ngươi đi; vì thà chịu một phần thân thể ngươi phải hư, còn hơn là cả thân thể bị ném vào địa ngục. (Geenna g1067)
And therefore if thy right eye cause thee to offend, pluck it out and cast it from thee; for it is better for thee that one part of thee perish, than that thy whole body should be cast into hell: (Geenna g1067)
30 Lại nếu tay hữu xui cho ngươi phạm tội, thì hãy chặt mà liệng nó cho xa ngươi đi; vì thà chịu một phần thân thể ngươi phải hư, còn hơn là cả thân thể vào địa ngục. (Geenna g1067)
and if thy right hand cause thee to offend, cut it off and cast it from thee; for it is better for thee that one of thy limbs should perish, than that thy whole body should be cast into hell. (Geenna g1067)
31 Lại có nói rằng: Nếu người nào để vợ mình, thì hãy cho vợ cái tờ để.
And it has been said, whosoever would put away his wife, let him give her a bill of divorce:
32 Song ta phán cùng các ngươi: Nếu người nào để vợ mà không phải vì cớ ngoại tình, thì người ấy làm cho vợ mình ra người tà dâm; lại nếu người nào cưới đàn bà bị để, thì cũng phạm tội tà dâm.
but I say unto you, that whosoever shall put away his wife, except on account of whoredom, tempteth her to commit adultery; and if any man marry her that is divorced, he committeth adultery.
33 Các ngươi còn có nghe lời phán cho người xưa rằng: Ngươi chớ thề dối, nhưng đối với Chúa, phải giữ vẹn lời thề mình.
Again, ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not forswear thyself, but shalt perform unto the Lord thine oaths:
34 Song ta phán cùng các ngươi rằng đừng thề chi hết: đừng chỉ trời mà thề, vì là ngôi của Đức Chúa Trời;
but I say unto you, swear not at all; neither by heaven, for it is the throne of God;
35 đừng chỉ đất mà thề, vì là bệ chân của Đức Chúa Trời; đừng chỉ thành Giê-ru-sa-lem mà thề, vì là thành của Vua lớn.
nor by the earth, for it is his footstool; nor by Jerusalem, for it is the city of the great King: neither shalt thou swear by thy head,
36 Lại cũng đừng chỉ đầu ngươi mà thề, vì tự ngươi không thể làm cho một sợi tóc nên trắng hay là đen được.
for thou canst not make one hair of it white or black:
37 Song ngươi phải nói rằng: phải, phải; không, không. Còn điều người ta nói thêm đó, bởi nơi quỉ dữ mà ra.
but let your conversation be yea, yea; no, no; for whatever is more than these, cometh from the evil one.
38 Các ngươi có nghe lời phán rằng: Mắt đền mắt, răng đền răng.
Ye have heard, that it has been said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth:
39 Song ta bảo các ngươi, đừng chống cự kẻ dữ. Trái lại, nếu ai vả má bên hữu ngươi, hãy đưa má bên kia cho họ luôn;
but I say unto you, Set not yourselves against him that injures you, but if any one smite thee on thy right cheek, rather turn to him the other also:
40 nếu ai muốn kiện ngươi đặng lột cái áo vắn, hãy để họ lấy luôn cái áo dài nữa;
and if any one would go to law with thee, to take away thy coat, let him have thy cloak also, rather than strive with him:
41 nếu ai muốn bắt ngươi đi một dặm đường, hãy đi hai dặm với họ.
and if any one shall force thee one mile, go with him two.
42 Ai xin của ngươi hãy cho, ai muốn mượn của ngươi, thì đừng trớ.
Give to him that asketh thee, and him, that would borrow of thee, turn not away.
43 Các ngươi có nghe lời phán rằng: Hãy yêu người lân cận, và hãy ghét kẻ thù nghịch mình.
Ye have heard, that it has been said, Thou shalt love thy neighbour, and hate thine enemy:
44 Song ta nói cùng các ngươi rằng: Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi,
but I say unto you, Love your enemies, bless them that curse you, do good to them that hate you, and pray for them that abuse you and persecute you;
45 hầu cho các ngươi được làm con của Cha các ngươi ở trên trời; bởi vì Ngài khiến mặt trời mọc lên soi kẻ dữ cùng kẻ lành, làm mưa cho kẻ công bình cùng kẻ độc ác.
that ye may be the children of your heavenly Father; for He causeth his sun to rise on the evil and the good, and sendeth rain upon the just and the unjust.
46 Nếu các ngươi yêu những kẻ yêu mình, thì có được thưởng gì đâu? Những kẻ thâu thuế há chẳng làm như vậy sao?
For if ye love only them that love you, what reward do ye expect? do not even the publicans the same?
47 Lại nếu các ngươi tiếp đãi anh em mình mà thôi, thì có lạ gì hơn ai? Người ngoại há chẳng làm như vậy sao?
and if ye embrace your brethren only, what do ye more than others? do not the publicans so likewise?
48 Thế thì các ngươi hãy nên trọn vẹn, như Cha các ngươi ở trên trời là trọn vẹn.
Be ye therefore perfect in love and goodness, as your Father who is in heaven is perfect.
