Ma-thi-ơ 21
1 Vừa khi Đức Chúa Jêsus cùng môn đồ gần đến thành Giê-ru-sa-lem, và đã tới thành Bê-pha-giê, bên núi Ô-li-ve rồi, thì Ngài sai hai môn đồ,
As [we] approached Jerusalem, we came near Bethphage [village], near Olive [Tree] Hill. Jesus said to two [of his] disciples, “Go to the village just ahead of us. As soon as you enter [it], you will see a donkey and her foal that are {someone has} tied [up]. Untie them and bring them [here] to me.
2 mà phán rằng: Hãy đi đến làng ở trước mặt các ngươi, tức thì sẽ gặp một con lừa cái bị cột, với một con lừa con; hãy mở ra và dắt đến cho ta.
3 Nếu có ai nói chi với các ngươi, hãy trả lời rằng Chúa cần dùng hai con lừa đó; tức thì họ sẽ gởi lừa đi.
If anyone says anything to you [about your doing that], tell [him], ‘The Lord needs them.’ He will [then allow you to] lead them away.”
4 Vả, điều ấy xảy ra để cho ứng nghiệm lời của đấng tiên tri rằng:
When all this happened, what was written by a prophet {what a prophet wrote about} was fulfilled {happened}. The prophet wrote, “Tell the people who live in Jerusalem [SYN], ‘Look! Your king is coming to you! He will come humbly. He [will show that he is humble, because he will be] riding on a colt, the offspring of a donkey.’”
5 Hãy nói với con gái thành Si-ôn rằng: Nầy, vua ngươi đến cùng ngươi, Nhu mì, cỡi lừa Và lừa con, là con của lừa cái mang ách.
6 Hai môn đồ bèn đi, và làm y theo lời Đức Chúa Jêsus đã dạy.
So the [two] disciples went and did what Jesus told them to do.
7 Hai người dắt lừa cái và lừa con, trải áo mình trên lưng lừa, và nâng Ngài cỡi lên.
They brought the donkey and its colt [to Jesus]. They placed their cloaks on them [to make something for him to sit on]. Then Jesus [mounted the colt] and sat on the cloaks.
8 Bấy giờ phần nhiều trong đám dân đông trải áo mình trên đường; kẻ khác chặt nhánh cây mà rải ra giữa đường.
Then a large crowd spread [some of] their clothing on the road, and other [people] cut off branches from [palm] trees and spread them on the road. [They did those things to decorate the road in order to honor Jesus].
9 Đoàn dân đi trước và theo sau đều kêu lên rằng: Hô-sa-na con vua Đa-vít! Đáng khen ngợi cho Đấng nhân danh Chúa mà đến! Hô-sa-na ở trên nơi rất cao!
The crowds that walked in front of him and those who walked behind him were shouting things like, “Praise the [Messiah], the descendant of [King] David!” “May the Lord [God] bless [this one] who comes as [God’s] representative and with [God’s] authority [MTY].” “Praise God, who is in the highest [heaven]!”
10 Khi Ngài đã vào thành Giê-ru-sa-lem, thì cả thành đều xôn xao, nói rằng: Người nầy là ai?
As Jesus entered Jerusalem, a crowd of people [MTY] from all [over the city] became excited and were saying, “Why [are they honoring] this man [like that]?”
11 Chúng trả lời rằng: Aáy là Đấng tiên tri Jêsus ở thành Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê.
The crowd [that was already following him] said, “This is Jesus, the prophet from Nazareth in Galilee!”
12 Đức Chúa Jêsus vào đền thờ, đuổi hết kẻ bán người mua ở đó; đổ bàn của người đổi bạc, và ghế của người bán bò câu.
Then Jesus went into the Temple [courtyard] and chased out all of those who were buying and selling things there. He also overturned the tables of those who were giving [Temple tax money in exchange for Roman] coins, and he overturned the seats of those who were selling pigeons [for sacrifices].
13 Ngài phán cùng họ rằng: Có lời chép: Nhà ta sẽ gọi là nhà cầu nguyện; nhưng các ngươi thì làm cho nhà ấy thành ra ổ trộm cướp.
Then he said to them, “It is {([Jeremiah/A prophet]) has} written [in the Scriptures that God said], ‘[I want] my house to be called a place where [people] pray’, but you bandits have made it [MET] your hideout!”
14 Bấy giờ, những kẻ mù và què đến cùng Ngài trong đền thờ, thì Ngài chữa cho họ được lành.
After that, [many] blind [people] and lame [people] came to Jesus in the temple [in order that he would heal them], and he healed them.
15 Nhưng các thầy tế lễ cả và các thầy thông giáo thấy sự lạ Ngài đã làm, và nghe con trẻ reo lên trong đền thờ rằng: Hô-sa-na con vua Đa-vít! thì họ tức giận,
The high priests and the men who taught the people the [Jewish] laws saw the wonderful deeds that Jesus did. [They also saw and] heard the children shouting in the Temple, “We praise the [Messiah], the descendant of [King] David!” The religious leaders were indignant [because they did not believe that Jesus was the Messiah].
16 và nói với Ngài rằng: Thầy có nghe điều những đứa trẻ nầy nói không? Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Có. Vậy chớ các ngươi chưa hề đọc lời nầy: Chúa đã được ngợi khen bởi miệng con trẻ và con đang bú, hay sao?
[They thought that Jesus should not be allowing the children to say that], so they asked him, “[How can you tolerate] this [RHQ]? Do you hear what these [children] are shouting?” Then Jesus said to them, “Yes, I [hear them, but] if you [remembered what] you have read [in the Scriptures about children praising me, you would know that God is pleased] [RHQ] [with them]. [The psalmist] wrote, [saying to God], ‘You have taught infants and other children to praise you perfectly.’”
17 Đoạn, Ngài bỏ họ, đi ra khỏi thành mà đến làng Bê-tha-ni và nghỉ đêm ở đó.
Then Jesus left the city. We [disciples] went [with him] to Bethany [town], and we slept there [that night].
18 Sáng mai, khi trở lại thành thì Ngài đói.
Early [the next morning], when we were returning to the city, [Jesus] was hungry.
19 Thấy một cây vả ở bên đường, Ngài bèn lại gần, song chỉ thấy những lá mà thôi, thì Ngài phán cùng cây vả rằng: Mầy chẳng khi nào sanh ra trái nữa! Cây vả tức thì khô đi. (aiōn g165)
He saw a fig tree near the road. [So he went over to it to pick some figs to eat]. But when he got close, he saw that there were no [figs on the tree]. There were only leaves on it. So [to illustrate how God would punish the nation of Israel], he said to the fig tree, “May you never again produce figs!” As a result, the fig tree withered that night. (aiōn g165)
20 Môn đồ thấy điều đó, lấy làm k”, nói rằng: Cớ sao trong giây phút mà cây vả liền khô đi vậy?
[The next day] when we disciples saw [what had happened to the tree], we marveled, and we said [to Jesus], “(It is astonishing that the fig tree withered so quickly!/How is it that the fig tree dried up so quickly?)” [RHQ]
21 Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Quả thật, ta nói cùng các ngươi, nếu các ngươi có đức tin, và không nghi ngờ chi hết, thì chẳng những các ngươi làm được điều đã làm cho cây vả mà thôi, song dầu các ngươi biểu hòn núi nầy rằng: Hãy cất mình lên và quăng xuống biển, điều đó cũng sẽ làm được.
Jesus said to us, “Think about this: If you believe [that God has power to do what you ask him to] and you do not doubt [that], you will be able to do [things like what I have] done to this fig tree. You will even be able to do [marvelous deeds like] saying to a nearby hill, ‘Uproot yourself and throw yourself into the sea’, and it will happen!
22 Trong khi cầu nguyện, các ngươi lấy đức tin xin việc gì bất k”, thảy đều được cả.
In addition [to that], whenever you ask [God for something] when you pray [to him, if you] believe [that he will give it to you], you will receive [it from him].”
23 Đức Chúa Jêsus vào đền thờ rồi, đang giảng đạo, có các thầy tế lễ cả và các trưởng lão trong dân đến mà hỏi rằng: Bởi quyền phép nào mà thầy làm những sự nầy, và ai đã cho thầy quyền phép ấy?
After that, Jesus went into the Temple [courtyard]. While he was teaching [the people], the chief priests and the elders of the Jewish Council approached him. They asked, “By what authority are you doing these things? Who authorized you to do what you did [here yesterday] [DOU]?”
24 Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Ta cũng sẽ hỏi các ngươi một điều; nếu trả lời được, thì ta cũng sẽ nói cho các ngươi bởi quyền phép nào mà ta đã làm những việc đó.
Jesus said to them, “I also will ask you a question, and if you answer me, I will tell you who authorized me to do these things.
25 Phép báp-tem của Giăng bởi đâu? Bởi trên trời hay là bởi người ta? Vả, họ bàn riêng với nhau như vầy: Nếu chúng ta đáp rằng: Bởi trên trời, thì người sẽ nói với ta rằng: Vậy sao không tin lời người ấy?
Where did John [the Baptizer] get [his authority to] baptize [those who came to him]? [Did he get it] from God or from people? [MTY/EUP]” The chief priests and elders debated among themselves [about what they should answer]. [They said to each other], “If we say, ‘[It was] [MTY/EUP] from God’, he will say to us, ‘Then (you should have believed his [message]!/why did you not believe [John’s message]?) [RHQ]’
26 Còn nếu đáp rằng: Bởi người ta, thì chúng ta sợ thiên hạ, vì thiên hạ đều cho Giăng là đấng tiên tri.
If we say, ‘It was from people’, we are afraid that the crowd [will react violently], because all [the people] believe that John was a prophet [sent by God].”
27 Vậy, họ trả lời Đức Chúa Jêsus rằng: Chúng tôi không biết. Ngài bèn phán cùng họ rằng: Ta cũng không bảo cho các ngươi bởi quyền phép nào mà ta làm những điều nầy.
So they answered Jesus, “We do not know [where John got his authority].” Then he said to them, “[Because you did not answer my question], I will not tell you who authorized me to do the things I did [here yesterday].”
28 Các ngươi nghĩ làm sao? Một người kia có hai đứa con trai; nói cùng đứa thứ nhất, mà rằng: Con ơi, bữa nay con hãy ra làm vườn nho.
[Then Jesus said to the chief priests and elders], “Tell me [RHQ] what you think [about what I am about to tell you]. There was a man who had two sons. He went to his older son and said, ‘My son, go and work in my vineyard today!’
29 Đứa ấy thưa rằng: Vâng; rồi không đi.
But the son said [to his father], ‘I do not want to [go and work in your vineyard today]!’ But later he changed his mind, and he went to the vineyard [and worked].
30 Đoạn, người cha đi đến đứa thứ hai, cũng bảo như vậy. Đứa nầy thưa rằng: Tôi không muốn đi. Nhưng sau ăn năn, rồi đi.
Then the father approached his younger son and said what he had said to his older son. That son said, ‘Sir, I will [go and work in the vineyard today.’] But he did not go there.
31 Trong hai con trai đó, đứa nào làm theo ý muốn của cha? Họ đáp rằng: Đứa thứ hai. Đức Chúa Jêsus phán cùng họ rằng: Quả thật, ta nói cùng các ngươi, những kẻ thâu thuế và phường đĩ điếm sẽ được vào nước Đức Chúa Trời trước các ngươi.
So which of the man’s two sons did what their father desired?” They answered, “The older son.” Jesus [explained to them what that parable meant] by saying, “Think about this: [It is more likely that other people, including] tax collectors and prostitutes, [whom you think are very sinful], will enter where God rules, than it is that you [Jewish leaders] will enter.
32 Vì Giăng đã theo đường công bình đến cùng các ngươi, nhưng các ngươi không tin, còn những kẻ thâu thuế và phường đĩ điếm đã tin người; và các ngươi, khi đã thấy điều ấy, sau cũng không ăn năn đặng tin người.
I [say this to you] because, even though John [the Baptizer] explained to you how to live righteously, you did not believe his message. But tax collectors and prostitutes believed his [message, and they turned away from their sinful behavior]. In contrast, you, even though you saw what they did, refused to turn away from your sinful behavior, and you did not believe [John’s message].”
33 Hãy nghe lời ví dụ khác. Có người chủ nhà kia, trồng một vườn nho, rào chung quanh, ở trong đào một cái hầm ép rượu, và cất một cái tháp; rồi cho những kẻ trồng nho mướn, và đi qua xứ khác.
“Listen to another parable [that I will tell you]. There was a landowner who planted a vineyard. He built a fence around it. He dug a hole in the ground [inside the fence]. He placed [in the hole] a stone tank to [collect the juice that would be] pressed out of the grapes. He also built a tower [inside that fence that someone would sit in to guard that vineyard]. He arranged for some men [to care for] the vineyard [and to give him some of the grapes in return]. Then he went away to another country.
34 Đến mùa hái trái, người chủ sai đầy tớ đến cùng bọn trồng nho, đặng thâu hoa lợi.
When it was time to harvest the grapes, the landowner sent some of his servants to the men who were taking care of the vineyard to get his share of the grapes [that the vineyard had produced].
35 Bọn trồng nho bắt các đầy tớ, đánh người nầy, giết người kia, và ném đá người nọ.
But the renters seized the servants. They beat one of them, they killed another one, and [killed] another one of them [by throwing] stones at him.
36 Người chủ lại sai đầy tớ khác đông hơn khi trước; thì họ cũng đối đãi một cách.
[So the landowner] sent more servants than [he had sent] the first [time]. The renters treated those servants the same way that [they had treated the other servants].
37 Sau hết, người chủ sai chính con trai mình đến cùng họ, vì nói rằng: Chúng nó sẽ kính trọng con ta.
Later, [knowing this], [the landowner] sent his son to [the renters to get his share of the grapes]. When he sent him, he said [to himself], ‘They will certainly respect my son [and give him some of the grapes].’
38 Nhưng khi bọn trồng nho thấy con đó, thì nói với nhau rằng: Người nầy là kẻ kế tự đây; hè! hãy giết nó đi, và chiếm lấy phần gia tài nó.
But when the renters saw his son [arriving], they said to each other, ‘This is the man who will inherit [this vineyard]! Let’s kill him and divide the property [among ourselves].’
39 Họ bèn bắt con ấy, quăng ra ngoài vườn nho, và giết đi.
So they grabbed him, dragged him outside the vineyard, and killed him.
40 Vậy, khi người chủ vườn nho đến, thì sẽ xử với bọn làm vườn ấy thể nào?
[Now I ask you], when the landowner returns to his vineyard, what [do you think] he will do to those renters?”
41 Chúng trả lời rằng: Người chủ sẽ diệt đồ hung ác ấy cách khổ sở, và cho bọn trồng nho khác mướn vườn ấy, là kẻ sẽ nộp hoa lợi lúc đến mùa.
[The chief priests and elders] replied, “He will thoroughly destroy those wicked [renters]! Then he will rent the vineyard to others. They will give him [his share of] the grapes when they are ripe.”
42 Đức Chúa Jêsus phán cùng họ rằng: Các ngươi há chưa hề đọc lời trong Kinh Thánh: Hòn đá đã bị người xây nhà bỏ ra, Trở nên đá đầu góc nhà; Aáy là việc Chúa làm, Và là một sự lạ trước mắt chúng ta, hay sao?
Jesus said to them, “[That is right, so you need to think carefully about these words which] you have read [RHQ] in the Scriptures: The builders rejected a certain stone. [But others put] that same stone [in its proper place, and it] has become the most important stone [of the] building [MET]. The Lord has done this, and we marvel as we look at it.
43 Bởi vậy, ta phán cùng các ngươi, nước Đức Chúa Trời sẽ cất khỏi các ngươi, và cho một dân khác là dân sẽ có kết quả của nước đó.
So, [because you reject me], I am going to tell you this: God will no longer let you [Jews] be the people over whom he rules. Instead, he will let [non-Jews] be the people over whom he rules, and they will do [IDM] what he asks them to do.
44 Kẻ nào rơi trên hòn đá ấy sẽ bị giập nát, còn kẻ nào bị đá ấy rớt nhằm thì sẽ tan tành như bụi.
[The important stone in the building represents me, the Messiah, and those who reject me are like people who fall on this stone]. Anyone who falls on this stone will be broken into pieces {This cornerstone will break into pieces anyone who falls on it}, and it will crush anyone on whom it falls.”
45 Các thầy tế lễ cả và người Pha-ri-si nghe những lời ví dụ đó, thì biết Ngài nói về mình.
When the chief priests and the [elders who were] Pharisees heard this parable, they realized that he was accusing them [because they did not believe that he was the Messiah].
46 Họ bèn tìm cách để bắt Ngài; song sợ thiên hạ vì thiên hạ tôn Ngài là đấng tiên tri.
They wanted to seize him, but [they did not do so] because they were afraid of what the crowds [would do if they did that], because [the crowds] considered that Jesus was a prophet.
