Công Vụ Các Sứ đồ 19
1 Trong khi A-bô-lô ở thành Cô-rinh-tô, Phao-lô đã đi khắp những miền trên, rồi xuống thành Ê-phê-sô, gặp một vài người môn đồ ở đó.
And it came to pass, while Apollos was at Corinth, that Paul, after passing through the upper districts, came to Ephesus, and finding certain disciples,
2 Người hỏi rằng: Từ khi anh em tin, có lãnh được Đức Thánh Linh chăng! Trả lời rằng: Chúng tôi cũng chưa nghe có Đức Thánh Linh nào. Người lại hỏi: Vậy thì anh em đã chịu phép báp-tem nào?
said to them: Have you received the Holy Spirit since you believed? They said to him: We have not only not received it, but we have not even heard whether the Holy Spirit is given.
3 Trả lời rằng: Phép báp-tem của Giăng.
And he said to them: Into what, then, were you immersed? They replied: Into John’s immersion.
4 Phao-lô bèn nói rằng: Giăng đã làm phép báp-tem về sự ăn năn tội, mà truyền dân phải tin Đấng sẽ đến sau mình, nghĩa là tin Đức Chúa Jêsus.
And Paul said: John immersed with the immersion of repentance, saying to the people, that they must believe on him who should come after him, that is, on the Christ, Jesus.
5 Chúng nghe bấy nhiêu lời, bèn chịu phép báp-tem nhân danh Đức Chúa Jêsus.
And when they heard this, they were immersed into the name of the Lord Jesus.
6 Sau khi Phao-lô đã đặt tay lên, thì có Đức Thánh Linh giáng trên chúng, cho nói tiếng ngoại quốc và lời tiên tri.
And when Paul laid his hands on them, the Holy Spirit came upon them, and they spoke with tongues, and prophesied.
7 Cộng hết thảy độ mười hai người.
And all the men were about twelve.
8 Phao-lô vào nhà hội, và trong ba tháng giảng luận một cách dạn dĩ ở đó; giải bày những điều về nước Đức Chúa Trời mà khuyên dỗ các kẻ nghe mình.
And he entered the synagogue, and spoke boldly, reasoning, and persuading them for three months, with respect to the things of the kingdom of God.
9 Song vì có mấy người cứng lòng, từ chối không tin, gièm chê đạo Chúa trước mặt dân chúng, thì người phân rẽ họ mà nhóm các môn đồ riêng ra, và dạy dỗ hằng ngày trong trường học Ti-ra-nu.
But as some were hardened, and did not believe, and spoke evil of that way before the multitude, he withdrew from them, and separated the disciples, and discoursed daily in the school of one Tyrannus.
10 Việc đó cứ luôn hai năm, đến nỗi mọi người ở trong cõi A-si, hoặc người Giu-đa hay là người Gờ-réc, đều nghe đạo Chúa.
This continued for two years; so that all that dwelt in Asia heard the word of the Lord, both Jews and Greeks.
11 Đức Chúa Trời lại dùng tay Phao-lô làm các phép lạ khác thường,
Mighty deeds, also, that were unusual, did God perform by the hands of Paul;
12 đến nỗi người ta lấy khăn và áo đã bận vào mình người mà để trên các kẻ đau yếu; thì họ được lành bịnh, và được cứu khỏi quỉ dữ.
so that handkerchiefs or aprons were carried from his body to the sick, and diseases departed from them, and the evil spirits came out of them.
13 Bấy giờ có mấy thầy trừ quỉ là người Giu-đa đi từ nơi nầy sang chỗ kia, mạo kêu danh Đức Chúa Jêsus trên những kẻ bị quỉ dữ ám, rằng: Ta nhân Đức Chúa Jêsus nầy, là Đấng mà Phao-lô giảng, để truyền khiến chúng bay.
And some of the roving Jews, who were exorcists, undertook to pronounce the name of the Lord Jesus over those who had evil spirits, saying: I adjure you by the Jesus whom Paul preaches.
14 Các kẻ làm việc đó là bảy con trai của Sê-va, tức là một người trong bọn thầy tế lễ cả Giu-đa.
And there were seven sons of Sceva, a Jewish chief priest, who did this.
15 Song quỉ dữ đáp lại rằng: Ta biết Đức Chúa Jêsus, và rõ Phao-lô là ai; nhưng các ngươi là kẻ nào?
But the evil spirit answered and said: Jesus I acknowledge, and Paul I know; but who are you?
16 Người bị quỉ dữ ám bèn sấn vào chúng, thắng được hai người trong bọn và hành hạ dữ lắm, đến nỗi phải trần truồng và bị thương, trốn ra khỏi nhà.
And the man in whom the evil spirit was, leaped on them, and overpowered them, and prevailed against them, so that they fled from that house, naked and wounded.
17 Phàm người Giu-đa và người Gờ-réc nào ở tại thành Ê-phê-sô đều biết việc đó, thì sợ hãi, và danh Đức Chúa Jêsus được tôn trọng.
And this became known to all the Greeks and Jews that dwelt in Ephesus; and fear fell upon them all, and the name of the Lord Jesus was magnified.
18 Phần nhiều kẻ đã tin, đến xưng tội và tỏ ra việc mình đã làm.
And many of those who believed came and confessed, and made known their practices.
19 Có lắm người trước theo nghề phù phép đem sách vở mình đốt trước mặt thiên hạ; người ta tính giá sách đó, cộng là năm muôn đồng bạc.
And many of those who practiced magic, brought together their books, and burned them, in the presence of all. And they computed their value, and found it fifty thousand pieces of silver.
20 Aáy vậy, nhờ quyền phép của Chúa, đạo bèn đồn ra, càng ngày càng được thắng.
So mightily did the word of the Lord grow and prevail.
21 Các việc đó rồi, Phao-lô toan đi ngang qua xứ Ma-xê-đoan và xứ A-chai, đặng đến thành Giê-ru-sa-lem. Người nói rằng: Khi ta đã thăm thành đó rồi, cũng phải thăm thành Rô-ma nữa.
When these things had been accomplished, Paul purposed in spirit to go to Jerusalem, after he should pass through Macedonia and Achaia, saying: After I have been there, I must see Rome also.
22 Người bèn sai hai người giúp đỡ mình là Ti-mô-thê và Ê-rát sang xứ Ma-xê-đoan, song chính người còn ở lại trong cõi A-si ít lâu nữa.
So, having sent into Macedonia two of those who ministered to him, Timothy and Erastus, he remained for a time in Asia.
23 Lúc đó, có sự loạn lớn sanh ra vì cớ đạo Tin Lành.
And at that time there was no little excitement about that way.
24 Một người thợ bạc kia, tên là Đê-mê-triu, vốn dùng bạc làm khám nữ thần Đi-anh, sinh nhiều lợi cho thợ làm công,
For a certain man, named Demetrius, a silversmith, by making silver shrines for Diana, furnished no little trade to the artists.
25 bèn nhóm những thợ đó và kẻ đồng nghiệp lại, mà nói rằng: Hỡi bạn ta, các ngươi biết sự thạnh lợi chúng ta sanh bởi nghề nầy:
These he called together, with the workmen employed about such things, and said: Men, you know that our wealth arises from this trade:
26 các ngươi lại thấy và nghe nói, không những tại thành Ê-phê-sô thôi, gần suốt hết cõi A-si nữa, rằng tên Phao-lô nầy đã khuyên dỗ và trở lòng nhiều người, mà nói rằng các thần bởi tay người ta làm ra chẳng phải là chúa.
and you see and hear, that not only at Ephesus, but throughout almost the whole of Asia, this Paul, by his persuasions, has drawn away a great multitude, saying, that they which are made with hands are not gods.
27 Chúng ta chẳng những sợ nghề nghiệp mình phải bị gièm chê, lại cũng e rằng đền thờ của đại nữ thần Đi-anh bị khinh dể nữa, và nữ thần ta bị tiêu diệt về sự vinh hiển mà cõi A-si cùng cả thế giới đều tôn kính chăng.
Now there is danger, not only that this our calling will come into disgrace, but that the temple of the great goddess Diana will be despised, and that the majesty of her whom all Asia and the world worships, will be destroyed.
28 Chúng nghe bấy nhiêu lời, bèn nỗi giận lắm, cất tiếng kêu rằng: Lớn thay là nữ thần Đi-anh của người Ê-phê-sô!
When they heard this, they were full of anger, and cried out, saying: Great is Diana of the Ephesians!
29 Cả thành thảy đều rối loạn; chúng đồng lòng đến rạp hát, kéo theo mình Gai-út, A-ri-tạc, là người Ma-xê-đoan, bạn đồng đi với Phao-lô.
And the whole city was filled with confusion. And they seized Gains and Aristarchus, who were Macedonians, Paul’s fellow-travelers, and, with one consent, rushed into the theater.
30 Phao-lô muốn chính mình ra mặt trước dân chúng, nhưng môn đồ chẳng cho.
And when Paul wished to go in among the people, the disciples did not permit him.
31 Cũng có mấy quan lớn ở xứ A-si, là bạn hữu người, sai đến xin người chớ đi tới rạp hát.
Some of the Asiarchs also, who were friendly to him, sent to him, and besought him not to trust himself into the theater.
32 Người thì reo lên thể nầy, kẻ thì la lên thể khác; vì trong hội om sòm, phần nhiều người cũng không biết vì cớ nào mình nhóm lại.
Some, therefore, were crying one thing, and some another: for the assembly was confused, and the greater part knew not for what they had come together.
33 Chúng bèn kéo A-léc-xan-đơ từ trong đám đông ra, và người Giu-đa xô người ra đứng trước; người bèn lấy tay ra dấu, muốn nói cùng dân chúng để binh vực bọn mình.
And some of the multitude put Alexander forward, the Jews urging him on. And Alexander waved his hand, and wished to make a defense to the people.
34 Nhưng vừa khi đoàn dân nhận người là người Giu-đa, thì kêu rập lên ước trong hai giờ, rằng: Lớn thay là nữ thần Đi-anh của người Ê-phê-sô.
But perceiving that he was a Jew, they all cried out, with one voice, for about two hours: Great is Diana of the Ephesians.
35 Bấy giờ, có người thơ ký thành phố dẹp yên đoàn dân, nói rằng: Hỡi người Ê-phê-sô, há có ai chẳng biết thành Ê-phê-sô là kẻ canh giữ đền thờ nữ thần lớn Đi-anh và tượng thần ấy đã từ trên trời giáng xuống sao?
But the town-clerk quieted the multitude, and said: Men of Ephesus, what man is there who does not know that the city of the Ephesians is a worshiper of the great Diana, and of the image that fell down from Jupiter?
36 Bởi điều đó thật chối cãi chẳng nỗi, nên các ngươi khá ở yên, đừng làm sự gì vội vã.
As these things, then, can not be contradicted, you ought to be quiet, and do nothing rashly.
37 Vì những tên mà các ngươi đã kéo đến đây, chẳng phải mắc tội hoặc phạm đến của thánh, hay là lộng ngôn với nữ thần chúng ta đâu.
For you have brought these men here, who are neither robbers of temples, nor revilers of your goddess.
38 Vậy, nếu Đê-mê-triu và các thợ làm công ở với người có cần kiện cáo ai, thì đã có ngày xử đoán và quan trấn thủ; mặc họ kiện cáo nhau.
Therefore, if Demetrius, and the artists who are with him, have a charge against any one, the courts are in session, and the proconsuls are there; let them accuse each other.
39 Ví bằng các ngươi có nài việc khác nữa, thì khá quyết định việc đó trong hội đồng theo phép.
But if you have any inquiries to make about other matters, it shall be determined in a lawful assembly.
40 Vì e cho chúng ta bị hạch về sự dấy loạn xảy ra ngày hôm nay, không thể tìm lẽ nào để binh vực sự nhóm họp nầy.
For we are in danger of being called to answer for this day’s tumult, since there is no cause by which we shall be able to account for this concourse.
41 Người nói bấy nhiêu lời, bèn cho chúng về.
And when he had said these things, he dismissed the assembly.
