Châm Ngôn 6
1 Hỡi con, nếu con có bảo lãnh cho kẻ lân cận mình, Nếu con giao tay mình vì người ngoại,
My son, If thou hast become surety for thy friend, if thou hast struck thy hand for a stranger;
2 Thì con đã bị lời miệng mình trói buộc, Mắc phải lời của miệng con.
If thou art ensnared through the words of thy mouth, if thou art caught through the words of thy mouth:
3 Hỡi con, bởi vì con đã sa vào tay kẻ lân cận con, Hỡi làm điều nầy và giải cứu mình con: Hãy đi hạ mình xuống, nài xin người lân cận con;
[Then] do this by all means, my son, and deliver thyself, because thou art come into the power of thy friend, Go hasten to him, and urge thy friend.
4 Chớ để cho hai mắt con ngủ, Hoặc mí mắt con chợp lại;
Grant not any sleep to thy eyes, nor slumber to thy eyelids.
5 Hỡi giải cứu mình khỏi người như con hoàng dương thoát khỏi tay thợ săn, Như con chim thoát khỏi tay kẻ đánh rập.
Deliver thyself as a roebuck from the hand [of the hunter], and as a bird from the hand of the fowler.
6 Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đi đến loài kiến; Khá xem xét cách ăn ở nó mà học khôn ngoan.
Go to the ant, thou sluggard; look on her ways, and become wise.
7 Tuy nó không có hoặc quan tướng, Hay quan cai đốc, hay là quan trấn,
She, that hath no prince, officer, or ruler,
8 Thì nó cũng biết sắm sửa lương phạn mình trong lúc mùa hè, Và thâu trử vật thực nó trong khi mùa gặt.
Provideth in the summer her provision, gathereth in harvest-time her food.
9 Hỡi kẻ biếng nhác, ngươi sẽ nằm cho đến chừng nào? Bao giờ ngươi sẽ ngủ thức dậy?
How long, O sluggard, wilt thou lie down? when wilt thou arise out of thy sleep?
10 Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay nằm một chút,
“A little [more] sleep, a little slumber, a little folding of the hands in lying down;”
11 Thì sự nghèo khổ của ngươi sẽ đến như kẻ đi rảo, Và sự thiếu thốn của ngươi tới như người cầm binh khí.
But then will thy poverty come like a rover, and thy want as a man armed with a shield.
12 Người nào đi đừng có miệng giả dối, Là một kẻ vô loại, một người gian ác;
A Godless person is a man of injustice, who walketh with a distorted mouth.
13 Hắn liếc con mắt, dùng chơn mình bày ý, Và lấy ngón tay mình ra dấu;
He blinketh with his eyes, he scrapeth with his feet, he pointeth with his fingers;
14 Trong lòng hắn vẫn có sự gian tà; Nó toan mưu ác luôn luôn, Và gieo sự tranh cạnh.
Perverseness is in his heart, he contriveth evil at all times; he scattereth abroad discord.
15 Bới cớ ấy, tai họa sẽ xảy đến nó thình lình; Bỗng chúc nó bị bại hoại, không phương thế chữa được.
Therefore shall suddenly come his calamity: unawares shalt he be broken without a remedy.
16 Có sáu điều Ðức Giê-hô-va ghét, Và bảy điều Ngài lấy làm gớm ghiếc:
Six things there are which the Lord hateth; and seven are an abomination unto his spirit:
17 Con mắt kiêu ngạo, lưỡi dối trá, Tay làm đổ huyết vô tội
Haughty eyes, a tongue of falsehood, and hands that shed innocent blood,
18 Lòng toan những mưu ác, Chơn vội vàng chạy đến sự dữ,
A heart that contriveth plans of injustice, feet that hasten to run after evil,
19 Kẻ làm chứng gian và nói điều dối, Cùng kẻ gieo sự tranh cạnh trong vòng anh em.
A false witness that eagerly uttereth lies, and him that scattereth abroad discord among brethren.
20 Hỡi con, hãy giữ lời răn bảo của cha, Chớ lìa bỏ các phép tắc của mẹ con.
Keep, O my son, the commandment of thy father, and reject not the teaching of thy mother:
21 Khá ghi tạc nó nơi lòng con luôn luôn, Và đeo nó nơi cổ con.
Bind them upon thy heart continually, tie them about thy throat.
22 Khi con đi, các lời đó sẽ dẫn dắt con; Lúc con ngủ, nó gìn giữ con; Và khi con thúc đẩy, thì nó sẽ trò chuyện với con.
When thou walkest, it shall lead thee; when thou liest down, it shall watch over thee; and when thou art awake, it shall converse with thee.
23 Vì điều răn là một cái đèn, luật pháp là ánh sáng, Và sự quở trách khuyên dạy là con đường sự sống,
For the commandment is a lamp, and the law is light; and the way of life are the admonitions of correction:
24 Ðặng giữ con khỏi người đờn bà ác nghiệp, Và khỏi lưỡi dua nịnh của dâm phụ.
To guard thee against a bad woman, from the flattery of an alien tongue.
25 Lòng con chớ tham muốn sắc nó, Ðừng để mình mắc phải mí mắt nó.
Covet not her beauty in thy heart, and let her not conquer thee with her eyelids.
26 Vì tại kỵ nữ có người nông nổi chỉ còn một miếng bánh mà thôi; Người dâm phụ vẫn lừa sẵn linh hồn quí báu.
For by means of a harlot [one is brought down] to the last loaf of bread: and an adulterous woman will even hunt for the precious life,
27 Há có người nào để lửa trong lòng mình, Mà áo người lại chẳng bị cháy sao?
Can a man gather up fire in his lap, and shall his clothes not be burnt?
28 Há có ai đi trên than lửa hực, Mà chơn mình lại chẳng bị phồng chăng?
Can a man walk along upon hot coals, and shall his feet not be burnt?
29 Kẻ nào đi tới cùng vợ người lân cận mình cũng vậy; Phàm ai đụng đến nàng ắt chẳng được khỏi bị phạt.
So it is with him that goeth in to his neighbor's wife: no one that toucheth her shall remain unpunished.
30 Người ta chẳng khinh dị kẻ trộm, Nếu nó ăn cắp đặng phỉ lòng mình khi đói khát;
Men do not despise the thief, if he steal, to gratify his craving when he is hungry:
31 Hễ nó bị bắt, chắc phải thường bồi gấp bảy lần; Nó sẽ nộp hết tài sản của nhà nó.
And if he be found, he must pay sevenfold; all the wealth his house must he give.
32 Kẻ nào phạm tội ngoại tình với người đờn bà, tất vô tâm vô trí: Ai làm như vậy, khiến cho linh hồn mình bị hư mất.
But whoso committeth adultery with a woman lacketh sense: he that is the destroyer of his soul, will alone do this.
33 Người ấy sẽ bị thương tích và khinh bỉ, Sự sỉ nhục người sẽ chẳng bôi mất đi;
Plague and disgrace will he meet with; and his reproach will not be blotted out.
34 Vì sự ghen ghét là điều giận dữ của người nam, Trong ngày báo thù, người không dung thứ;
For jealousy is the fury of a husband, and he will not spare on the day of vengeance.
35 Người sẽ chẳng nhận giá đền tội nào hết, Mặc dầu con gia tăng của lễ, người cũng không đặng phỉ ý đâu.
He will not regard the appearance of any ransom; and he will not be content, though thou give ever so many bribes.
