Châm Ngôn 31
1 Lời của vua Lê-mu-ên, Các châm ngôn mà mẹ người dạy cho người.
Verba Lamuelis regis. Visio, qua erudivit eum mater sua.
2 Hỡi con ta sẽ nói gì? Hỡi con của thai ta, ta phải nói chi? Hỡi con của sự khấn nguyện ta, ta nên nói điều gì với con?
Quid dilecte mi, quid dilecte uteri mei, quid dilecte votorum meorum?
3 Chớ phó sức lực con cho người đờn bà, Ðừng ở theo con đường gây cho vua chúa bị bại hoại.
Ne dederis mulieribus substantiam tuam, et divitias tuas ad delendos reges.
4 Hỡi Lê-mu-ên, chẳng xứng hiệp cho các vua, Chẳng xứng hiệp cho các vua uống rượu, Hay là cho các quan trưởng nói rằng: Vật uống say ở đâu?
Noli regibus, o Lamuel, noli regibus dare vinum: quia nullum secretum est ubi regnat ebrietas.
5 E chúng uống, quên luật pháp, Và làm hư sự xét đoán của người khốn khổ chăng.
et ne forte bibant, et obliviscantur iudiciorum, et mutent causam filiorum pauperis.
6 Hãy ban vật uống say cho người gần chết, Và rượu cho người có lòng bị cay đắng:
Date siceram mœrentibus, et vinum his, qui amaro sunt animo:
7 Họ hãy uống, và quên nỗi nghèo khổ mình, Chẳng nhớ đến điều cực nhọc của mình nữa.
bibant, et obliviscantur egestatis suæ, et doloris sui non recordentur amplius.
8 Hãy mở miệng mình binh kẻ câm, Và duyên cớ của các người bị để bỏ.
Aperi os tuum muto, et causis omnium filiorum qui pertranseunt:
9 Khá mở miệng con, xét đoán cách công bình, Và phân xử phải nghĩa cho người buồn thảm và nghèo nàn.
aperi os tuum, decerne quod iustum est, et iudica inopem et pauperem.
10 Một người nữ tài đức ai sẽ tìm được? Giá trị nàng trổi hơn châu ngọc.
Mulierem fortem quis inveniet? procul, et de ultimis finibus pretium eius.
11 Lòng người chồng tin cậy nơi nàng, Người sẽ chẳng thiếu huê lợi.
Confidit in ea cor viri sui, et spoliis non indigebit.
12 Trọn đời nàng làm cho chồng được ích lợi, Chớ chẳng hề sự tổn hại.
Reddet ei bonum, et non malum, omnibus diebus vitæ suæ.
13 Nàng lo tìm lông chiên và gai sợi, Lạc ý lấy tay mình mà làm công việc.
Quæsivit lanam et linum, et operata est consilia manuum suarum.
14 Nàng giống như các chiếc tàu buôn bán, Ở từ chỗ xa chở bánh mình về.
Facta est quasi navis institoris, de longe portans panem suum.
15 Nàng thức dậy khi trời còn tối, Phát vật thực cho người nhà mình, Và cắt công việc cho các tớ gái mình.
Et de nocte surrexit, deditque prædam domesticis suis, et cibaria ancillis suis.
16 Nàng tưởng đến một đồng ruộng, bèn mua nó được; Nhờ hoa lợi của hai tay mình, nàng trồng một vườn nho.
Consideravit agrum, et emit eum: de fructu manuum suarum plantavit vineam.
17 Nàng thắt lưng bằng sức lực, Và làm hai cánh tay mình ra mạnh mẽ.
Accinxit fortitudine lumbos suos, et roboravit brachium suum.
18 Nàng cảm thấy công việc mình được ích lợi; Ban đêm đèn nàng chẳng tắt.
Gustavit, et vidit quia bona est negotiatio eius: non extinguetur in nocte lucerna eius.
19 Nàng đặt tay vào con quay, Và các ngón tay nàng cầm con cúi.
Manum suam misit ad fortia, et digiti eius apprehenderunt fusum.
20 Nàng mở đưa tay ra giúp kẻ khó khăn, Giơ tay mình lên tiếp người nghèo khổ.
Manum suam aperuit inopi, et palmas suas extendit ad pauperem.
21 Nàng không sợ người nhà mình bị giá tuyết, Vì cả nhà đều mặc áo bằng lông chiên đỏ sặm.
Non timebit domui suæ a frigoribus nivis: omnes enim domestici eius vestiti sunt duplicibus.
22 Nàng làm lấy những chăn mền; Áo xống nàng đều bằng vải gai mịn màu đỏ điều.
Stragulatam vestem fecit sibi: byssus, et purpura indumentum eius.
23 Tại nơi cửa thành chồng nàng được chúng biết, Khi ngồi chung với các trưởng lão của xứ.
Nobilis in portis vir eius, quando sederit cum senatoribus terræ.
24 Nàng chế áo lót và bán nó; Cũng giao đai lưng cho con buôn.
Sindonem fecit, et vendidit, et cingulum tradidit Chananæo.
25 Nàng mặc lấy sức lực và oai phong, Và khi tưởng đến buổi sau, bèn vui cười.
Fortitudo et decor indumentum eius, et ridebit in die novissimo.
26 Nàng mở miệng ra cách khôn ngoan, Phép tắc nhơn từ ở nơi lưỡi nàng.
Os suum aperuit sapientiæ, et lex clementiæ in lingua eius.
27 Nàng coi sóc đường lối của nhà mình, Không hề ăn bánh của sự biếng nhác.
Consideravit semitas domus suæ, et panem otiosa non comedit.
28 Con cái nàng chổi dậy, chúc nàng được phước; Chồng nàng cũng chổi dậy, và khen ngợi nàng rằng:
Surrexerunt filii eius, et beatissimam prædicaverunt: vir eius, et laudavit eam.
29 Có nhiều người con gái làm lụng cách tài đức, Nhưng nàng trổi hơn hết thảy.
Multæ filiæ congregaverunt divitias: tu supergressa es universas.
30 Duyên là giả dối, sắc lại hư không; Nhưng người nữ nào kính sợ Ðức Giê-hô-va sẽ được khen ngợi.
Fallax gratia, et vana est pulchritudo: mulier timens Dominum ipsa laudabitur.
31 Hãy ban cho nàng bông trái của tay nàng; Khá để các công việc nàng ngợi khen nàng tại trong cửa thành.
Date ei de fructu manuum suarum: et laudent eam in portis opera eius.
