Châm Ngôn 27
1 Chớ khoe khoang về ngày mai; Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.
Boast not thyself of tomorrow, for thou know not what a day may bring forth.
2 Hãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm; Ðể cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm.
Let another man praise thee, and not thine own mouth, a stranger, and not thine own lips.
3 Ðá thì nặng, cát cũng nặng; Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.
A stone is heavy, and the sand weighty, but a fool's vexation is heavier than both.
4 Sự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra; Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét?
Wrath is cruel, and anger is overwhelming, but who is able to stand before jealousy?
5 Một lời quở trách tỏ tường Hơn là thương yêu giấu kín.
Better is open rebuke than love that is hidden.
6 Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín; Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy.
Faithful are the wounds of a friend, but the kisses of an enemy are profuse.
7 Kẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chơn mình; Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát.
The full soul loathes a honeycomb, but to the hungry soul every bitter thing is sweet.
8 Kẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình, Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy.
As a bird that wanders from her nest, so is a man who wanders from his place.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn; Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy.
Oil and perfume rejoice the heart, so too the sweetness of a man's friend by hearty counsel.
10 Chớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình; Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình: Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa.
Forsake not thine own friend, and thy father's friend. And go not to thy brother's house in the day of thy calamity. Better is a neighbor nearby than a brother far off.
11 Hỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha, Ðể cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha.
My son, be wise, and make my heart glad, that I may answer him who reproaches me.
12 Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình; Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ.
A prudent man sees the evil, and hides himself. The simple pass on, and suffer for it.
13 Hãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ; Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ.
Take his garment who is surety for a stranger, and hold him in pledge who is surety for a strange woman.
14 Kẻ nào chổi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình, Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả.
He who blesses his friend with a loud voice, rising early in the morning, it shall be considered a curse to him.
15 Một máng xối giột luôn luôn trong ngày mưa lớn, Và một người đờn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau.
A continual dropping in a very rainy day, and a contentious woman are alike.
16 Ai muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió, Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy.
He who would restrain her restrains the wind, and his right hand encounters oil.
17 Sắt mài nhọn sắt. Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.
Iron sharpens iron, so a man sharpens the countenance of his friend.
18 Ai săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó; Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng.
He who keeps the fig tree shall eat the fruit of it, and he who regards his master shall be honored.
19 Mặt dọi mặt trong nước thế nào, Lòng người đối với người cũng thế ấy.
As in water face is to face, so the heart of a man is to a man.
Sheol and Abaddon are never satisfied, and the eyes of man are never satisfied. (Sheol h7585)
21 Lò thử bạc, dót thử vàng; Còn sự khen ngợi thử loài người.
The refining pot is for silver, and the furnace for gold, and a man is tried by his praise.
22 Dầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối Chung lộn với gạo, Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.
Though thou should pound a fool in a mortar with a pestle along with crushed grain, yet his foolishness will not depart from him.
23 Hãy rán biết cảnh trạng bầy chiên con, Và lo săn sóc các đoàn bò của con;
Be thou diligent to know the state of thy flocks, and look well to thy herds.
24 Vì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi, Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao?
For riches are not forever. And does the crown endure to all generations?
25 Cỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra, Và người ta thâu nhập rau cỏ núi.
The hay is carried, and the tender grass shows itself, and the herbs of the mountains are gathered in.
26 Lông chiên con dùng làm áo xống cho con, Giá dê đực dùng mua đồng ruộng.
The lambs are for thy clothing, and the goats are the cost of the field.
27 Sữa dê có đủ làm đồ ăn cho con, Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.
And then will be goats' milk enough for thy food; for the food of thy household, and maintenance for thy maidens.
