Châm Ngôn 22
1 Danh tiếng tốt còn hơn tiền của nhiều; Và ơn nghĩa quí hơn bạc và vàng.
A good name is more desirable than great riches, and loving chen ·grace· is better than silver and gold.
2 Kẻ giàu và người nghèo đều gặp nhau; Ðức Giê-hô-va đã dựng nên cả hai.
The rich and the poor have this in common: Adonai is the maker of them all.
3 Người khôn ngoan thấy đều tai vạ, và ẩn mình; Nhưng kẻ ngu muội cứ đi luôn, và mắc phải vạ.
A prudent man sees danger, and hides himself; but the simple pass on, and suffer for it.
4 Phần thưởng của sự khiêm nhượng và sự kính sợ Ðức Giê-hô-va, Ấy là giàu có, sự tôn trọng, và mạng sống.
The result of humility and the fear of Adonai is wealth, kavod ·weighty glory·, and life.
5 Trong đường kẻ gian tà có gai chông và cái bẫy; Ai gìn giữ linh hồn mình sẽ cách xa nó.
Thorns and snares are in the path of the wicked: whoever guards his soul stays from them.
6 Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo; Dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó.
Train up a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
7 Người giàu quản hạt kẻ nghèo; Kẻ nào mượn là tôi tớ của kẻ cho mượn.
The rich rule over the poor. The borrower is servant to the lender.
8 Kẻ nào giao sự bất công sẽ gặt điều tai họa; Và cây roi thạnh nộ nó sẽ bị gãy đi.
He who sows wickedness reaps vain striving of iniquity, and the rod of his fury will be destroyed.
9 Người nào có mắt từ thiện sẽ được phước; Vì người ban bánh mình cho kẻ nghèo khó.
He who has a generous eye will be blessed; for he shares his food with the poor.
10 Hãy đuổi kẻ nhạo báng ra, thì sự cãi lẫy cũng sẽ đi; Ðiều tranh cạnh và sự sỉ nhục sẽ hết.
Divorce the mocker, and strife will go out; yes, quarrels and insults will stop.
11 Ai ái mộ lòng thánh sạch, Và có duyên nơi môi miệng mình, sẽ được vua làm bạn nghĩa.
He who 'ahav ·affectionately loves· purity of heart and speaks chen ·gracefully· is the king’s friend.
12 Mắt của Ðức Giê-hô-va coi giữ người có tri thức; Nhưng Ngài đánh đổ lời kẻ gian tà.
Adonai’s eyes watch over knowledge; but he frustrates the words of the unfaithful.
13 Kẻ biếng nhác nói: Có con sư tử ở ngoài đó; Tôi sẽ bị giết tại giữa đường.
The sluggard says, “There is a lion outside! I will be killed in the streets!”
14 Miệng của dâm phụ vốn là một cái hố sâu; Ai bị Ðức Giê-hô-va giận sẽ sa ngã vào đó.
The mouth of an adulteress is a deep pit: he who is under Adonai’s wrath will fall into it.
15 Sự ngu dại vốn buộc vào lòng con trẻ; Song roi răn phạt sẽ làm cho sự ấy lìa xa nó.
Folly is bound up in the heart of a child: the rod of discipline drives it far from him.
16 Người nào hà hiếp kẻ nghèo ắt sẽ làm cho nó giàu có; Và ai co kẻ giàu có chỉ làm cho người sa vào sự thiếu thốn.
Whoever oppresses the poor for his own increase and whoever gives to the rich, both come to poverty.
17 Hãy lắng tai nghe lời kẻ khôn ngoan, Khá chuyên lòng con về sự tri thức ta.
Turn your ear, and sh'ma ·hear obey· the words of the wise. Apply your heart to my teaching.
18 Vì nếu con gìn giữ nó trong lòng con, Lập nó ở chung nhau trên môi miệng con, thì ấy thật một sự tốt đẹp.
For it is a pleasant thing if you keep them within you, if all of them are ready on your lips.
19 Ngày nay ta đã dạy cho con hiểu biết các điều đó, Ðể con có lòng tin cậy Ðức Giê-hô-va.
That your trust may be in Adonai, I teach you today, even you.
20 Ta há chẳng có chép cho con Những điều tốt về mưu luận và về tri thức sao,
Haven’t I written to you thirty excellent things of counsel and knowledge,
21 Ðể làm cho con biết sự quả quyết của lời chân lý, Hầu cho con lấy lời thật mà đáp lại với những người sai con?
To teach you truth, reliable words, to give sound answers to the ones who sent you?
22 Chớ bóc lột kẻ nghèo, bởi vì họ nghèo, Cũng đừng hà hiếp người khốn khổ nơi cửa thành;
Don’t exploit the poor, because he is poor; and don’t crush the needy in court;
23 Vì Ðức Giê-hô-va sẽ binh vực duyên cớ của họ, Và đoạt lấy sự sống của kẻ có cướp lột họ.
for Adonai will plead their case, and plunder the life of those who plunder them.
24 Chớ làm bạn với người hay giận; Chớ giao tế cùng kẻ cường bạo,
Don’t befriend a hot-tempered man, and don’t associate with one who harbors anger:
25 E con tập theo đường lối nó, Và linh hồn con bị bẫy hãm hại chăng.
lest you learn his ways, and ensnare your soul.
26 Chớ đồng bọn cùng những kẻ giao tay nhau, Hoặc cùng kẻ bảo lãnh nợ:
Don’t you be one of those who strike hands, of those who are collateral for debts.
27 Nếu con không có gì trả, Cớ sao con muốn chúng đoạt lấy cái giường con đi?
If you don’t have means to pay, why should he take away your bed from under you?
28 Chớ dời đi các mộc giới cũ, Mà tổ phụ con đã dựng.
Don’t move the ancient boundary stone, which your fathers have set up.
29 Con có thấy người nào siêng năng trong công việc mình chăng? Người ấy hẳn sẽ đứng ở trước mặt các vua, chớ chẳng phải ở trước mặt người hèn hạ đâu.
Do you see a man skilled in his work? He will serve kings. He won’t serve obscure men.
