Châm Ngôn 22
1 Danh tiếng tốt còn hơn tiền của nhiều; Và ơn nghĩa quí hơn bạc và vàng.
A good name is better than great riches: and good favour is above silver and gold.
2 Kẻ giàu và người nghèo đều gặp nhau; Ðức Giê-hô-va đã dựng nên cả hai.
The rich and poor have met one another: the Lord is the maker of them both.
3 Người khôn ngoan thấy đều tai vạ, và ẩn mình; Nhưng kẻ ngu muội cứ đi luôn, và mắc phải vạ.
The prudent man saw the evil, and hid himself: the simple passed on, and suffered loss.
4 Phần thưởng của sự khiêm nhượng và sự kính sợ Ðức Giê-hô-va, Ấy là giàu có, sự tôn trọng, và mạng sống.
The fruit of humility is the fear of the Lord, riches and glory and life.
5 Trong đường kẻ gian tà có gai chông và cái bẫy; Ai gìn giữ linh hồn mình sẽ cách xa nó.
Arms and swords are in the way of the perverse: but he that keepeth his own soul departeth far from them.
6 Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo; Dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó.
It is a proverb: A young man according to his way, even when he is old he will not depart from it.
7 Người giàu quản hạt kẻ nghèo; Kẻ nào mượn là tôi tớ của kẻ cho mượn.
The rich ruleth over the poor: and the borrower is servant to him that lendeth.
8 Kẻ nào giao sự bất công sẽ gặt điều tai họa; Và cây roi thạnh nộ nó sẽ bị gãy đi.
He that soweth iniquity shall reap evils, and with the rod of his anger he shall be consumed.
9 Người nào có mắt từ thiện sẽ được phước; Vì người ban bánh mình cho kẻ nghèo khó.
He that is inclined to mercy shall be blessed: for of his bread he hath given to the poor. He that maketh presents shall purchase victory and honour: but he carrieth away the souls of the receivers.
10 Hãy đuổi kẻ nhạo báng ra, thì sự cãi lẫy cũng sẽ đi; Ðiều tranh cạnh và sự sỉ nhục sẽ hết.
Cast out the scoffer, and contention shall go out with him, and quarrels and reproaches shall cease.
11 Ai ái mộ lòng thánh sạch, Và có duyên nơi môi miệng mình, sẽ được vua làm bạn nghĩa.
He that loveth cleanness of heart, for the grace of his lips shall have the king for his friend.
12 Mắt của Ðức Giê-hô-va coi giữ người có tri thức; Nhưng Ngài đánh đổ lời kẻ gian tà.
The eyes of the Lord preserve knowledge: and the words of the unjust are overthrown.
13 Kẻ biếng nhác nói: Có con sư tử ở ngoài đó; Tôi sẽ bị giết tại giữa đường.
The slothful man saith: There is a lion without, I shall be slain in the midst of the streets.
14 Miệng của dâm phụ vốn là một cái hố sâu; Ai bị Ðức Giê-hô-va giận sẽ sa ngã vào đó.
The mouth of a strange woman is a deep pit: he whom the Lord is angry with, shall fall into it.
15 Sự ngu dại vốn buộc vào lòng con trẻ; Song roi răn phạt sẽ làm cho sự ấy lìa xa nó.
Folly is bound up in the heart of a child, and the rod of correction shall drive it away.
16 Người nào hà hiếp kẻ nghèo ắt sẽ làm cho nó giàu có; Và ai co kẻ giàu có chỉ làm cho người sa vào sự thiếu thốn.
He that oppresseth the poor, to increase his own riches, shall himself give to one that is richer, and shall be in need.
17 Hãy lắng tai nghe lời kẻ khôn ngoan, Khá chuyên lòng con về sự tri thức ta.
Incline thy ear, and hear the words of the wise: and apply thy heart to my doctrine:
18 Vì nếu con gìn giữ nó trong lòng con, Lập nó ở chung nhau trên môi miệng con, thì ấy thật một sự tốt đẹp.
Which shall be beautiful for thee, if thou keep it in thy bowels, and it shall flow in thy lips:
19 Ngày nay ta đã dạy cho con hiểu biết các điều đó, Ðể con có lòng tin cậy Ðức Giê-hô-va.
That thy trust may be in the Lord, wherefore I have also shewn it to thee this day.
20 Ta há chẳng có chép cho con Những điều tốt về mưu luận và về tri thức sao,
Behold I have described it to thee three manner of ways, in thoughts and knowledge:
21 Ðể làm cho con biết sự quả quyết của lời chân lý, Hầu cho con lấy lời thật mà đáp lại với những người sai con?
That I might shew thee the certainty, and the words of truth, to answer out of these to them that sent thee.
22 Chớ bóc lột kẻ nghèo, bởi vì họ nghèo, Cũng đừng hà hiếp người khốn khổ nơi cửa thành;
Do no violence to the poor, because he is poor: and do not oppress the needy in the gate:
23 Vì Ðức Giê-hô-va sẽ binh vực duyên cớ của họ, Và đoạt lấy sự sống của kẻ có cướp lột họ.
Because the Lord will judge his cause, and will afflict them that have afflicted his soul.
24 Chớ làm bạn với người hay giận; Chớ giao tế cùng kẻ cường bạo,
Be not a friend to an angry man, and do not walk with a furious man:
25 E con tập theo đường lối nó, Và linh hồn con bị bẫy hãm hại chăng.
Lest perhaps thou learn his ways, and take scandal to thy soul.
26 Chớ đồng bọn cùng những kẻ giao tay nhau, Hoặc cùng kẻ bảo lãnh nợ:
Be not with them that fasten down their hands, and that offer themselves sureties for debts:
27 Nếu con không có gì trả, Cớ sao con muốn chúng đoạt lấy cái giường con đi?
For if thou have not wherewith to restore, what cause is there, that he should take the covering from thy bed?
28 Chớ dời đi các mộc giới cũ, Mà tổ phụ con đã dựng.
Pass not beyond the ancient bounds which thy fathers have set.
29 Con có thấy người nào siêng năng trong công việc mình chăng? Người ấy hẳn sẽ đứng ở trước mặt các vua, chớ chẳng phải ở trước mặt người hèn hạ đâu.
Hast thou seen a man swift in his work? he shall stand before kings, and shall not be before those that are obscure.
