Châm Ngôn 16
1 Việc toan liệu của lòng thuộc về loài người; Còn sự đáp lời của lưỡi do Ðức Giê-hô-va mà đến.
Unto man belong the resolves of the heart; but from the Lord cometh the expression of the tongue.
2 Các đường lối của người đều là trong sạch theo mắt mình; Song Ðức Giê-hô-va cân nhắc cái lòng.
Every one of the ways of a man is pure in his own eyes; but the Lord measureth the spirits.
3 Hãy phó các việc mình cho Ðức Giê-hô-va, Thì những mưu ý mình sẽ được thành công.
Commit unto the Lord thy works, and thy plans will be firmly established.
4 Ðức Giê-hô-va đã dựng nên muôn vật để dùng cho Ngài; Ðến đỗi kẻ ác cũng vậy, để dành cho ngày tai họa.
Every thing hath the Lord wrought for its destined end; yes, even the wicked for the day of unhappiness.
5 Phàm ai có lòng kiêu ngạo lấy làm gớm ghiếc cho Ðức Giê-hô-va; Quả thật nó sẽ chẳng được khỏi bị phạt.
An abomination of the Lord is every one that is proud of heart: the hand [of God] being against [his] hand, he shall not go unpunished.
6 Nhờ sự nhơn từ và chơn thật tội lỗi được chuộc; Và bởi sự kính sợ Ðức Giê-hô-va người ta xây bỏ điều ác.
Through kindness and truth is iniquity atoned for; and by the fear of the Lord [men] depart from evil.
7 Khi tánh hạnh của người nào đẹp lòng Ðức Giê-hô-va, Thì Ngài cũng khiến các thù nghịch người ở hòa thuận với người.
When the Lord receiveth in favor a man's ways, he maketh even his enemies to be at peace with him.
8 Thà ít của mà có sự công bình, Hơn là nhiều hoa lợi với sự bất nghĩa cặp theo.
Better is a little with righteousness, than great incomes through injustice.
9 Lòng người toan định đường lối mình; Song Ðức Giê-hô-va chỉ dẫn các bước của người.
A man's heart deviseth his way; but the Lord directeth firmly his steps.
10 Lời của Chúa ở môi vua; Miệng người sẽ không sai lầm khi xét đoán.
There should be a wise sentence on the lips of the king: his mouth should never commit a trespass in judging.
11 Trái cân và vá cân công bình thuộc về Ðức Giê-hô-va; Các trái cân trong bao là công việc của Ngài.
A just balance and scales belong to the Lord: his work are all the weights in the bag.
12 Làm gian ác, ấy là điều gớm ghiếc cho vua chúa; Vì nhờ công bình ngôi nước được lập vững bền.
It should be an abomination to kings to commit wickedness; for through righteousness [alone] can a throne be established.
13 Môi miệng người công bình là sự vui vẻ cho các vua; Họ ưa mến kẻ nói ngay thẳng.
Righteous lips [should obtain] the favor of kings; and him that speaketh uprightly should they love.
14 Cơn thạnh nộ của vua khác nào sứ giả sự chết; Nhưng người khôn ngoan làm cho nó nguôi đi.
The fury of a king is like the messengers of death; but a wise man will appease it.
15 Nhờ sắc mặt vua sáng sủa bèn được sự sống; Aân điển người khác nào áng mây dẫn mưa muộn.
In the light of the king's countenance there is life; and his favor is as a cloud of the latter rain.
16 Ðược sự khôn ngoan, thật quí hơn vàng ròng biết mấy! Ðược thông sáng, đáng chuộng hơn bạc biết bao!
How much better is it to obtain wisdom than gold! and to obtain understanding is preferable to silver!
17 Ðạo của người ngay thẳng, ấy là lìa bỏ sự ác; Ai canh giữ tánh nết mình giữ lấy linh hồn mình.
The highway of the upright is to depart from evil: he preserveth his soul that watcheth his way.
18 Sự kiêu ngạo đi trước, sự bại hoại theo sau, Và tánh tự cao đi trước sự sa ngã.
Before downfall [goeth] pride, and before stumbling, haughtiness of spirit.
19 Thà khiêm nhượng mà ở với người nhu mì, Còn hơn là chia của cướp cùng kẻ kiêu ngạo.
Better is it to be of a humble spirit with the lowly, than to divide spoil with the proud.
20 Ai giữ theo đạo lý tìm được ích; Và ai trông cậy nơi Ðức Giê-hô-va lấy làm có phước thay.
He that reflecteth on a matter wisely will find happiness; and whoso trusteth in the Lord—happiness attend him!
21 Ai có lòng khôn ngoan được gọi là thông sáng; Lời dịu dàng gia thêm sự tri thức.
The wise in heart is called a man of understanding; and the sweetness of the lips increaseth information.
22 Người có được thông sáng, tức có được nguồn sự sống; Nhưng sự điên dại của kẻ ngu muội, ấy là sự sửa phạt của nó.
Intelligence is a source of life unto its possessor; but the correction of fools is folly.
23 Lòng người khôn ngoan dạy dỗ miệng mình, Và thêm sự học thức nơi môi của mình.
The heart of the wise maketh his mouth intelligent, and upon his lips he increaseth information.
24 Lời lành giống như tàng ong, Ngon ngọt cho tâm hồn, và khỏe mạnh cho xương cốt.
[Like] the droppings of honey are pleasant sayings, sweet to the soul, and healing to the bones.
25 Có một con đường coi dường chánh đáng cho loài người; Nhưng cuối cùng nó thành ra cái nẻo sự chết.
There is many a way which seemeth even before a man, but its end are the ways unto death.
26 Sự biết đói của kẻ lao khổ giúp làm việc cho người, Bởi vì miệng người thúc giục người.
The desire of the laborer laboreth for him; for his mouth imposeth it on him.
27 Thằng điếm toan mưu hại người ta; Và trên môi nó có như ngọn lửa hừng.
An ungodly man diggeth up mischief, and on his lips there is as it were a scathing fire.
28 Kẻ gian tà gieo điều tranh cạnh; Và kẻ thèo lẻo phân rẽ những bạn thiết cốt.
A perverse man scattereth strife; and a whisperer separateth confident friends.
29 Kẻ cường bạo quyến dụ bậu bạn mình, Và dẫn người vào con đường không tốt.
The man of violence misleadeth his neighbor, and maketh him go on a way which is not good.
30 Kẻ nào nhắm mắt đặng toan liệu đều gian tà, Và kẻ nào bặm môi mình, đều làm thành việc ác.
He shutteth his eyes to devise perverse things: when he compresseth his lips then hath he fully resolved on evil.
31 Tóc bạc là mão triều thiên vinh hiển, Miễn là thấy ở trong đường công bình.
An ornamental crown is the hoary head, on the way of righteousness can it be found.
32 Người chậm nóng giận thắng hơn người dõng sĩ; Và ai cai trị lòng mình thắng hơn kẻ chiếm lấy thành.
One that is slow to anger is better than a hero; and he that ruleth his spirit, than the conqueror of a city.
33 Người ta bẻ thăm trong vạt áo; Song sự nhứt định do nơi Ðức Giê-hô-va mà đến.
In the lap the lot is cast: but from the Lord cometh the whole of its decision.
