Châm Ngôn 16
1 Việc toan liệu của lòng thuộc về loài người; Còn sự đáp lời của lưỡi do Ðức Giê-hô-va mà đến.
Human beings may make plans in their minds, but the final decision is the Lord's.
2 Các đường lối của người đều là trong sạch theo mắt mình; Song Ðức Giê-hô-va cân nhắc cái lòng.
People think that whatever they do is fine, but the Lord looks at their intentions.
3 Hãy phó các việc mình cho Ðức Giê-hô-va, Thì những mưu ý mình sẽ được thành công.
Trust whatever you do to the Lord, and your plans will be successful.
4 Ðức Giê-hô-va đã dựng nên muôn vật để dùng cho Ngài; Ðến đỗi kẻ ác cũng vậy, để dành cho ngày tai họa.
The Lord has a purpose in everything he does, even the wicked for the day of trouble.
5 Phàm ai có lòng kiêu ngạo lấy làm gớm ghiếc cho Ðức Giê-hô-va; Quả thật nó sẽ chẳng được khỏi bị phạt.
The Lord hates the arrogant. You can be certain of this: the wicked won't go unpunished.
6 Nhờ sự nhơn từ và chơn thật tội lỗi được chuộc; Và bởi sự kính sợ Ðức Giê-hô-va người ta xây bỏ điều ác.
Sin is forgiven through trustworthy love and faithfulness; by honoring the Lord people are saved from evil.
7 Khi tánh hạnh của người nào đẹp lòng Ðức Giê-hô-va, Thì Ngài cũng khiến các thù nghịch người ở hòa thuận với người.
When the way that people live pleases the Lord, he makes even their enemies be at peace with them.
8 Thà ít của mà có sự công bình, Hơn là nhiều hoa lợi với sự bất nghĩa cặp theo.
Better to have just a little and be honest than to have a lot and be dishonest.
9 Lòng người toan định đường lối mình; Song Ðức Giê-hô-va chỉ dẫn các bước của người.
You can plan in your mind what to do, but the Lord will guide you.
10 Lời của Chúa ở môi vua; Miệng người sẽ không sai lầm khi xét đoán.
The king is inspired in what he says; he is not unreliable in his decisions.
11 Trái cân và vá cân công bình thuộc về Ðức Giê-hô-va; Các trái cân trong bao là công việc của Ngài.
Accurate scales and balances are important to the Lord. He has determined all the weights in the bag.
12 Làm gian ác, ấy là điều gớm ghiếc cho vua chúa; Vì nhờ công bình ngôi nước được lập vững bền.
It's a terrible thing for a king to do evil, for his throne is based on doing right.
13 Môi miệng người công bình là sự vui vẻ cho các vua; Họ ưa mến kẻ nói ngay thẳng.
People who tell the truth please kings; they love those who say what is right.
14 Cơn thạnh nộ của vua khác nào sứ giả sự chết; Nhưng người khôn ngoan làm cho nó nguôi đi.
An angry king can put you to death. If you're wise you'll try and calm him down.
15 Nhờ sắc mặt vua sáng sủa bèn được sự sống; Aân điển người khác nào áng mây dẫn mưa muộn.
If the king is smiling, you'll live; his blessing is like the clouds that bring spring rain.
16 Ðược sự khôn ngoan, thật quí hơn vàng ròng biết mấy! Ðược thông sáng, đáng chuộng hơn bạc biết bao!
Far better to get wisdom than gold; far better to choose knowledge than silver.
17 Ðạo của người ngay thẳng, ấy là lìa bỏ sự ác; Ai canh giữ tánh nết mình giữ lấy linh hồn mình.
The highway of the good leads away from evil. If you watch where you're going you'll save your life.
18 Sự kiêu ngạo đi trước, sự bại hoại theo sau, Và tánh tự cao đi trước sự sa ngã.
Pride leads to destruction; and an arrogant spirit leads to a fall.
19 Thà khiêm nhượng mà ở với người nhu mì, Còn hơn là chia của cướp cùng kẻ kiêu ngạo.
Better to have a humble spirit and live with the poor than to share plunder with the proud.
20 Ai giữ theo đạo lý tìm được ích; Và ai trông cậy nơi Ðức Giê-hô-va lấy làm có phước thay.
If you pay attention to wise instruction you will do well; you'll be happy if you trust in the Lord.
21 Ai có lòng khôn ngoan được gọi là thông sáng; Lời dịu dàng gia thêm sự tri thức.
If you think wisely you'll be called perceptive; if you speak pleasantly you'll be persuasive.
22 Người có được thông sáng, tức có được nguồn sự sống; Nhưng sự điên dại của kẻ ngu muội, ấy là sự sửa phạt của nó.
If you have good sense it will be a fountain of life to you, but stupid people are punished by their stupidity.
23 Lòng người khôn ngoan dạy dỗ miệng mình, Và thêm sự học thức nơi môi của mình.
A wise mind makes sure to say sensible things; the words spoken are persuasive.
24 Lời lành giống như tàng ong, Ngon ngọt cho tâm hồn, và khỏe mạnh cho xương cốt.
Kind words are like a honeycomb—they taste sweet and are healthy for the body.
25 Có một con đường coi dường chánh đáng cho loài người; Nhưng cuối cùng nó thành ra cái nẻo sự chết.
There's a way that seems to be right, but in the end it's the way of death.
26 Sự biết đói của kẻ lao khổ giúp làm việc cho người, Bởi vì miệng người thúc giục người.
A good appetite helps workers—hunger encourages them.
27 Thằng điếm toan mưu hại người ta; Và trên môi nó có như ngọn lửa hừng.
Worthless people plot evil and their words burn like fire.
28 Kẻ gian tà gieo điều tranh cạnh; Và kẻ thèo lẻo phân rẽ những bạn thiết cốt.
Quarrelsome people cause conflict, and a gossip comes between the closest friends.
29 Kẻ cường bạo quyến dụ bậu bạn mình, Và dẫn người vào con đường không tốt.
Violent people lure their friends, and lead them in a direction that's not good for them.
30 Kẻ nào nhắm mắt đặng toan liệu đều gian tà, Và kẻ nào bặm môi mình, đều làm thành việc ác.
People who give you a sly wink are plotting bad things; they purse their lips and make evil happen.
31 Tóc bạc là mão triều thiên vinh hiển, Miễn là thấy ở trong đường công bình.
Gray hair is a glorious crown; it's achieved by living right.
32 Người chậm nóng giận thắng hơn người dõng sĩ; Và ai cai trị lòng mình thắng hơn kẻ chiếm lấy thành.
Better to be slow to anger than to be powerful, better to have self-control than to conquer a town.
33 Người ta bẻ thăm trong vạt áo; Song sự nhứt định do nơi Ðức Giê-hô-va mà đến.
The lot is thrown into the lap, but the Lord makes every decision.
