Xuất Hành 22
1 Ví ai bắt trộm bò hay chiên, rồi giết hoặc bán đi, thì phải thường năm con bò cho một con, và bốn con chiên cho một con.
If a man steals an ox or a sheep and kills it or sells it, then he must pay five oxen for one ox, and four sheep for one sheep.
2 Nếu kẻ trộm đang cạy cửa mà bị bắt và đánh chết đi, thì kẻ đánh chết chẳng phải tội sát nhân.
If a thief is found breaking in, and if he is struck so that he dies, in that case no guilt for murder will attach to anyone on his account.
3 Song nếu đánh chết trong khi mặt trời đã mọc rồi, thì bị tội sát nhân. Kẻ trộm phải bồi thường; bằng chẳng có chi, thì sẽ bị bán vì tội trộm cắp mình.
But if the sun has risen before he breaks in, guilt for murder will attach to the person who kills him. A thief must make restitution. If he has nothing, then he must be sold for his theft.
4 Nếu vật mà kẻ trộm đã lấy, hoặc bò, lừa hay chiên, hãy còn thấy sống trong tay, thì kẻ trộm phải bồi thường gấp hai.
If the stolen animal is found alive in his possession, whether it is an ox, a donkey, or a sheep, he must pay back double.
5 Ngộ ai làm hư hại trong ruộng hay là vườn nho, thả súc vật mình vào ăn trong ruộng người khác, thì ai đó phải lấy hoa lợi tốt nhất của ruộng hay là vườn nho mình mà thường bồi.
If a man grazes his livestock in a field or vineyard and lets his animal loose, and it grazes in another man's field, he must make restitution from the best of his own field and from the best of his own vineyard.
6 Nếu lửa nổi đốt bụi gai và cháy lan qua lúa đã bó, mùa màng, hay là đồng ruộng, thì kẻ nổi lửa đó phải bồi thường trọn mọi vật đã bị cháy.
If a fire breaks out and spreads in thorns so that stacked grain, or standing grain, or a field is consumed, the one who started the fire must surely make restitution.
7 Khi ai giao tiền bạc bay đồ vật cho kẻ lân cận mình giữ, rủi bị trộm cắp tại nhà kẻ lân cận đó, nếu tên trộm đã bị bắt được, thì nó phải thường gấp hai.
If a man gives money or goods to his neighbor for safe keeping, and if it is stolen out of the man's house, if the thief is found, that thief must pay double.
8 Nếu kẻ trộm không bị bắt được, thì chủ nhà cho gởi phải dẫn đến trước mặt Ðức Chúa Trời, đặng thề rằng mình chẳng hề đặt tay vào tài vật của kẻ lân cận mình.
But if the thief is not found, then the owner of the house must come before the judges to see whether he has put his own hand on his neighbor's property.
9 Trong mọi việc gian lận nào, hoặc về một con bò, một con lừa, một con chiên, áo xống hay là một vật chi bị mất, mà có người nói rằng: "quả thật là đồ đó", thì phải đem duyên cớ hai đàng đến trước mặt Ðức Chúa Trời; kẻ nào bị Ngài xử phạt phải thường bồi cho kẻ lân cận mình gấp hai.
For every dispute about something, whether it is an ox, a donkey, a sheep, clothing, or any other missing thing about which one says, “This belongs to me,” the claim of both parties must come before the judges. The man whom the judges find guilty must pay double to his neighbor.
10 Nhược bằng người nào giao lừa, bò, chiên, hoặc súc vật nào khác cho kẻ lân cận mình giữ và bị chết, gãy một giò hay là bị đuổi đi, không ai thấy,
If a man gives his neighbor a donkey, an ox, a sheep, or any animal to keep, and if it dies or is hurt or is carried away without anyone seeing it,
11 thì hai đàng phải lấy danh Ðức Giê-hô-va mà thề, hầu cho biết rằng người giữ súc vật có đặt tay trên tài vật của kẻ lân cận mình chăng. Người chủ con vật phải nhận lời thề, và người kia chẳng bồi thường.
an oath to Yahweh must be taken by them both, as to whether or not one person has put his hand on his neighbor's property. The owner must accept this, and the other will make no restitution.
12 Còn nếu con vật bị bắt trộm, thì người lãnh giữ phải thường bồi cho chủ nó.
But if it was stolen from him, the other must make restitution to the owner for it.
13 Nếu con bật bị thú rừng xé chết, người lãnh giữ phải đem nó ra làm chứng, sẽ không phải bồi thường vật bị xé đó.
If an animal was torn in pieces, let the other man bring the animal as evidence. He will not have to pay for what was torn.
14 Vì ai mượn người lân cận mình một con vật mà nó gãy một giò, hoặc bị chết, không có mặt chủ, thì ai đó phải bồi thường.
If a man borrows any animal from his neighbor and the animal is injured or dies without the owner being with it, the other man must surely make restitution.
15 Nếu chủ có mặt tại đó, thì không phải bồi thường. Nếu con vật đã cho mướn, thì giá muớn thế cho tiền bồi thường.
But if the owner was with it, the other man will not have to pay; if the animal was hired, it will be paid for by its hiring fee.
16 Nếu kẻ nào hòa dụ và nằm với một người gái đồng trinh chưa hứa giá, thì kẻ đó phải nộp tiền sính và cưới nàng làm vợ.
If a man seduces a virgin who is not engaged, and if he sleeps with her, he must surely make her his wife by paying the bride wealth required for this.
17 Nhược bằng cha nàng quyết từ chối không gả, thì kẻ đó phải nộp tiền bằng số tiền sính của người gái đồng trinh.
If her father completely refuses to give her to him, he must pay money equal to the bride wealth of virgins.
18 Ngươi chớ để các đồng cốt sống.
You must not allow a sorceress to live.
19 Kẻ nào nằm cùng một con vật sẽ bị xử tử.
Whoever sleeps with a beast must surely be put to death.
20 Kẻ nào tế các thần khác hơn một mình Ðức Giê-hô-va sẽ bị diệt.
Whoever sacrifices to any god except to Yahweh must be completely destroyed.
21 Ngươi chớ nên bạc đãi khách ngoại bang, và cũng chẳng nên hà hiếp họ, vì các ngươi đã làm khách kiều ngụ tại xứ Ê-díp-tô.
You must not wrong a foreigner or oppress him, for you were foreigners in the land of Egypt.
22 Các ngươi chớ ức hiếp một người góa bụa hay là một kẻ mồ côi nào.
You must not mistreat any widow or fatherless child.
23 Nếu ức hiếp họ, và họ kêu van ta, chắc ta sẽ nghe tiếng kêu của họ;
If you afflict them at all, and if they call out to me, I will surely hear their call.
24 cơn nóng giận ta phừng lên, sẽ lấy gươm giết các ngươi, thì vợ các ngươi sẽ trở nên góa bụa, và con các ngươi sẽ mồ côi.
My anger will burn, and I will kill you with the sword; your wives will become widows, and your children will become fatherless.
25 Trong dân ta có kẻ nghèo nàn ở cùng ngươi, nếu ngươi cho người mượn tiền, chớ xử với họ như người cho vay, và cũng chẳng nên bắt họ chịu lời.
If you lend money to any of my people among you who are poor, you must not be like a moneylender to him or charge him interest.
26 Nếu ngươi cầm áo xống của kẻ lân cận mình làm của tin, thì phải trả cho họ trước khi mặt trời lặn;
If you take your neighbor's garment in pledge, you must return it to him before the sun goes down,
27 vì là đồ chỉ có che thân, là áo xống che đậy da mình; người lấy chi mà ngủ? Nếu người đến kêu van ta, tất ta sẽ nghe lời người, vì ta là Ðấng hay thương xót.
for that is his only covering; it is his garment for his body. What else can he sleep in? When he calls out to me, I will hear him, for I am compassionate.
28 Ngươi chớ nên nói lộng ngôn cùng Ðức Chúa Trời, và cũng đừng rủa sả vua chúa của dân sự ngươi.
You must not blaspheme me, God, nor curse a ruler of your people.
29 Ngươi chớ trễ nải mà dâng cho ta những hoa quả đầu mùa của ngươi chứa trong vựa và rượu ép chảy nơi bàn ép. Ngươi cũng phải dâng cho ta con trai đầu lòng ngươi.
You must not hold back offerings from your harvest or your winepresses. You must give to me the firstborn of your sons.
30 Về phần chiên và bò ngươi cũng hãy làm như vậy; trong bảy ngày đầu, con đầu lòng ở cùng mẹ nó, qua ngày thứ tám ngươi hãy dâng nó cho ta.
You must also do the same with your oxen and your sheep. For seven days they may remain with their mothers, but on the eighth day you must give them to me.
31 Các ngươi sẽ làm người thánh của ta, chớ nên ăn thịt chi bị thú rừng xé ở ngoài đồng; hãy liệng cho chó ăn.
You will be people that are set apart for me. So you must not eat any meat that was torn by animals in the field. Instead, you must throw it to the dogs.
