Phục Truyền Luật Lệ 28
1 Nếu ngươi nghe theo tiếng phán của Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi cách trung thành, cẩn thận làm theo mọi điều răn của Ngài, mà ta truyền cho ngươi ngày nay, thì Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi sẽ ban cho ngươi sự trổi hơn mọi dân trên đất.
“If you do what Yahweh our God tells you to do and faithfully obey everything that I am today commanding you to do, he will cause you to become greater than any other nation on the earth.
2 Nếu ngươi nghe theo tiếng phán của Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi, nầy là mọi phước lành sẽ giáng xuống trên mình ngươi.
If you obey Yahweh, this is what he will do to bless you:
3 Ngươi sẽ được phước trong thành, và được phước ngoài đồng ruộng.
He will bless everything that you do when you are in the cities and he will bless everything that you do when you are [working] in the fields.
4 Bông trái của thân thể ngươi, hoa quả của đất ruộng ngươi, sản vật của sinh súc ngươi, luôn với lứa đẻ của bò cái và chiên cái ngươi, đều sẽ được phước;
He will bless you by giving you many children [IDM] and by giving you abundant crops, and plenty of cattle and sheep.
5 cái giỏ và thùng nhồi bột của ngươi đều sẽ được phước!
He will bless you by causing you to have good harvests with plenty of grain [MTY] to make bread.
6 Ngươi sẽ được phước trong khi đi ra, và sẽ được phước trong khi vào.
He will bless you [everywhere]—when you go out [of your houses] and when you come into [your houses].
7 Ðức Giê-hô-va sẽ làm cho kẻ thù nghịch dấy lên cùng ngươi bị đánh bại trước mặt ngươi; chúng nó sẽ do một đường ra đánh ngươi, rồi do bảy đường chạy trốn trước mặt ngươi.
Yahweh will enable you to defeat [the armies of] your enemies; they will attack you from one direction, but they will run away from you in seven/many directions.
8 Ðức Giê-hô-va sẽ khiến phước lành ở cùng ngươi tại trong kho lúa và trong các công việc của ngươi; Ngài sẽ ban phước cho ngươi trong xứ mà Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi.
Yahweh will bless you [by filling] your barns [with grain], and he will bless all the work that you do; he will bless you in the land that he is giving to you.
9 Nếu ngươi gìn giữ những điều răn của Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi, và đi theo đường lối Ngài, thì Ðức Giê-hô-va sẽ lập ngươi làm một dân thánh cho Ngài, y như Ngài đã thề cùng ngươi;
“If you obey all the commandments that Yahweh our God [has given to you] and if you conduct your lives as he wants you to do, you will continue to be his people, which is what he promised.
10 muôn dân của thế gian sẽ thấy rằng ngươi được gọi theo danh Ðức Giê-hô-va, và chúng nó sẽ sợ ngươi.
“When all the people-groups on the earth will realize that you belong to [MTY] Yahweh, and they will be afraid of you.
11 Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi sẽ làm cho ngươi được của cải nhiều dư dật, khiến cho hoa quả của thân thể ngươi, sản vật của sinh súc, và bông trái của đất ruộng ngươi được sanh nhiều thêm trong xứ mà Ðức Giê-hô-va đã thề cùng các tổ phụ ngươi để ban cho ngươi.
“And Yahweh will cause you to prosper very much. He will give you many children [IDM], many cattle, and abundant crops in the land that he vowed to our ancestors that he would give to you.
12 Ðức Giê-hô-va sẽ vì ngươi mở trời ra, là kho báu của Ngài, đặng cho mưa phải thì giáng xuống đất, và ban phước cho mọi công việc của tay ngươi. Ngươi sẽ cho nhiều nước vay, còn ngươi không vay ai.
“When rain is needed, Yahweh will send it from where he stores it in the sky, and he will bless all your work, with the result that you [will be able to] lend money to many other nations, but you will not need to borrow [money from them].
13 Nếu ngươi nghe theo các điều răn của Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi mà ngày nay ta truyền cho ngươi gìn giữ làm theo, và nếu không lìa bỏ một lời nào ta truyền cho ngươi ngày nay, mà xây qua bên hửu hoặc bên tả, đặng đi theo hầu việc các thần khác,
If you faithfully obey all of the commands of Yahweh our God that I am giving you today, Yahweh will cause your nation to be a leader among the nations, not inferior to them; you will always be prosperous and never be needy/poor [IDM].
14 thì Ðức Giê-hô-va sẽ đặt ngươi ở đằng đầu, chớ chẳng phải đằng đuôi, ngươi sẽ ở trên cao luôn luôn, chớ chẳng hề ở dưới thấp.
[Yahweh will do all these things for you] if you do not turn away from [obeying] what I am commanding you today, and if you never worship or serve other gods.
15 Nhưng nếu ngươi không nghe theo tiếng phán của Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi, không cẩn thận làm theo các điều răn và luật pháp của Ngài mà ta truyền cho ngươi ngày nay, thì nầy là mọi sự rủa sả sẽ giáng xuống trên mình ngươi và theo kịp ngươi.
But if you do not do what Yahweh our God is telling you to do, and if you do not faithfully obey all his rules and regulations that I am giving to you today, this is what he will do to curse you:
16 Ngươi sẽ bị rủa sả ở trong thành và ngoài đồng ruộng,
He will curse you when you are in the cities and he will curse you when you are [working] in the fields.
17 cái giỏ và thùng nhồi bột của ngươi cũng bị rủa sả,
He will curse you by not allowing you to have good harvests with plenty of grain [MTY] to make bread.
18 hoa quả của thân thể ngươi, bông trái của đất ruộng ngươi, luôn với lứa đẻ của bò cái và chiên cái ngươi, đều sẽ bị rủa sả!
He will curse you by giving you only a few children [IDM], by causing you to have poor crops, and by not enabling you to have many cattle and sheep.
19 Ngươi sẽ bị rủa sả khi đi ra và lúc đi vào.
He will curse you [everywhere]—when you go out [of your houses] and when you come into [your houses].
20 Vì cớ ngươi làm điều ác, và lìa bỏ Ðức Giê-hô-va, nên trong mọi công việc ngươi bắt tay làm, Ngài sẽ khiến giáng cho ngươi sự rủa sả, kinh khủng, và hăm dọa cho đến chừng nào ngươi bị hủy diệt và chết mất vội vàng.
If you do evil things and reject Yahweh, he will curse you by causing you to (be confused/not know what to do), and to be frustrated in everything that you do, until [your enemies] quickly and completely destroy you {you will be quickly and completely destroyed}.
21 Ðức Giê-hô-va sẽ khiến ôn dịch đeo đuổi ngươi cho đến chừng nào nó diệt ngươi mất khỏi đất mà ngươi sẽ vào nhận lấy.
Yahweh will cause you to experience terrible diseases, until not one of you remains alive in the land that you are about to enter and occupy.
22 Ðức Giê-hô-va sẽ lấy bịnh lao, bịnh nóng lạnh, bịnh phù, sự nắng cháy, sự hạn hán, binh đao, và sâu lúa mà hành hại ngươi, khiến cho các nỗi đó đuổi theo ngươi cho đến khi ngươi bị chết mất.
Yahweh will strike/afflict you with diseases that shrivel your bodies, with fever, with inflammation/swelling. It will be extremely hot, and it will not rain. There will be scorching winds, and [Yahweh will cause] your crops to rot. All these things will strike you until you die.
23 Các từng trời ở trên đầu ngươi sẽ như đồng, và đất dưới chân ngươi sẽ như sắt.
There will be no rain [MET], [with the result that] the ground will be [as hard as] iron [MET].
24 Thay vì mưa, Ðức Giê-hô-va sẽ khiến cát và bụi từ trời sa xuống trên đất ngươi, cho đến chừng nào ngươi bị hủy diệt.
Instead of sending rain, Yahweh will send strong winds to blow sand and dust over your land, until your land is ruined.
25 Ðức Giê-hô-va sẽ khiến ngươi bị những kẻ thù nghịch mình đánh bại. Ngươi sẽ do một đường ra đánh chúng nó, rồi do bảy đường chạy trốn trước mặt chúng nó; ngươi sẽ bị xô đùa đây đó trong khắp các nước của thế gian.
Yahweh will enable your enemies to defeat you; your soldiers will attack your enemies from one direction, but they will run away from your enemies in seven/many directions, and when the people of other nations see what is happening to you, they will say that it is horrible.
26 Thây ngươi sẽ làm đồ ăn cho chim trên trời và thú dưới đất, không ai đuổi chúng nó đi.
[You will die], and birds and wild animals will come and eat your corpses, and there will not be anyone to scare/shoo them away.
27 Ðức Giê-hô-va sẽ giáng cho ngươi ghẻ chốc của xứ Ê-díp-tô, trĩ lậu, ghẻ ngứa, và lác, mà ngươi không thể chữa lành;
Yahweh will cause you to have boils on your skin, like he caused the people of Egypt to have [many years ago]. He will cause you to have tumors, open sores, and your skin will itch, and there will be nothing that will cure those diseases.
28 lại giáng cho ngươi sự sảng sốt, sự đui mù, và sự lảng trí;
Yahweh will cause [some of] you to become insane; he will cause some of you to become blind, and he will cause [some of] your minds to become confused.
29 đang buổi trưa, ngươi sẽ đi rờ rờ như kẻ mù trong tối tăm; ngươi không được may mắn trong công việc mình, hằng ngày sẽ bị hiếp đáp và cướp giựt, chẳng ai giải cứu cho.
[Because you will not be able to see where you are going], at midday you will (grope/feel your way) around with your hands, like people do in the darkness. You will continually be oppressed and robbed, and no one will help you.
30 Ngươi sẽ làm lễ hỏi một người nữ, nhưng một người nam khác lại nằm cùng nàng; ngươi cất một cái nhà, nhưng không được ở; ngươi trồng một vườn nho, song không được hái trái.
Some of you men will be engaged/promised to marry a young woman, but someone else will rape her. You will build houses, but you will never live in them. You will plant grapevines, but you will not eat the grapes; [someone else will eat them].
31 Con bò ngươi sẽ bị giết trước mặt ngươi, song ngươi không được ăn thịt nó; lừa ngươi sẽ bị ăn cắp hiện mắt ngươi, nhưng không ai trả nó lại; chiên ngươi sẽ bị nộp cho kẻ thù nghịch, nhưng ngươi không có ai giải cứu nó.
Your enemies will butcher your cattle while you watch them, and you will not get any of the meat to eat. They will drag away your donkeys while you watch them do it, and they will not give them back to you. They will take away your sheep; and no one will help you [rescue them].
32 Các con trai và con gái ngươi sẽ bị nộp cho dân ngoại bang có mắt ngươi thấy, hằng ngày hao mòn vì trông mong chúng nó; song tay ngươi không còn sức cứu vớt.
While you watch, your sons and daughters will be given to foreigners to become their slaves. Every day you will very sadly watch for your children to return, but (you will watch in vain/they will never return).
33 Một dân tộc mà ngươi chưa hề biết sẽ ăn lấy thổ sản và mọi công lao của ngươi; ngươi sẽ bị hiếp đáp và giày đạp không ngớt;
People from a foreign nation will take all the crops that you worked hard to produce, and they will constantly treat you harshly and cruelly [DOU].
34 trở nên điên cuồng vì cảnh tượng mắt mình sẽ thấy.
The result will be that all these terrible things that you see/experience will cause you to become insane.
35 Ðức Giê-hô-va sẽ giáng cho ngươi một thứ ung độc tại trên đầu gối và chân, không thể chữa lành được, từ bàn chân chí chót đầu.
Yahweh will cause your legs [to be covered with] painful boils that cannot be healed, and you will have boils from the bottoms of your feet to the tops of your heads.
36 Ðức Giê-hô-va sẽ dẫn ngươi và vua mà ngươi đã lập trên mình, đến một nước mà ngươi và tổ phụ ngươi chưa hề biết. Ở đó, ngươi sẽ hầu việc các thần khác bằng cây, bằng đá;
Yahweh will cause your king and the rest of you to be taken to another country, to a place in which you and your ancestors have never lived before, and there you will worship and serve gods that are made of wood or stone.
37 trong các dân tộc mà Ðức Giê-hô-va sẽ dẫn ngươi đến, ngươi sẽ thành một sự kinh hãi, tục ngữ, và tiếu đàm.
When the people-groups in nearby countries see what has happened to you, they will be shocked/horrified; they will make fun [DOU] of you.
38 Ngươi sẽ đem gieo nhiều mạ trong ruộng mình, nhưng mùa gặt lại ít, vì sẽ bị cào cào ăn sạch.
You will plant plenty of seeds in your fields, but you will reap only a small harvest, because locusts will eat the crops.
39 Ngươi trồng nho, song không được uống rượu và không gặt hái chi hết, vì sâu bọ sẽ ăn phá đi.
You will plant grapevines and take care of them, but you will not pick any grapes to make wine, because worms will eat the vines.
40 Ngươi sẽ có cây ô-li-ve trong cả địa phận mình, nhưng không được xức dầu, vì cây ô-li-ve sẽ rụng trái.
Olive trees will grow everywhere in your land, but you will not get any olive oil to rub on your skin because the olives will drop [on the ground before they are ripe].
41 Ngươi sẽ sanh con trai và con gái, nhưng chúng nó không thuộc về ngươi, vì chúng nó sẽ bị bắt làm mọi.
You will have sons and daughters, but they will not stay with you, because they will be captured and taken away.
42 Con rầy sẽ ăn hết cây cối và thổ sản của ngươi.
Swarms of locusts/insects will eat your crops and [the leaves of] all your trees.
43 Khách lạ ở giữa ngươi sẽ lướt trên ngươi càng ngày càng cao; còn ngươi, lại hạ xuống càng ngày càng thấp:
Foreigners who live in your land will become more and more [powerful], and you will become less and less [powerful].
44 họ sẽ cho ngươi vay, còn ngươi chẳng hề cho vay lại, họ sẽ ở đằng đầu, còn ngươi ở đằng đuôi.
They will [have money to] lend to you, but you will not [have any money to] lend to them. They will be superior [IDM] to you, and you will be inferior to them [IDM].
45 Hết thảy những sự chúc rủa sả nầy sẽ giáng trên ngươi, đuổi ngươi và theo kịp, cho đến chừng nào ngươi bị hủy diệt, bởi vì ngươi không có nghe theo tiếng phán của Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi, và không giữ các điều răn và luật lệ mà Ngài truyền cho ngươi.
“You will experience all these disasters, and you will continue to experience them you until you are destroyed, if you do not do what Yahweh your God told you to do, and do not obey all the rules and regulations that he gave to you.
46 Các sự rủa sả nầy sẽ ở trên mình ngươi và trên dòng dõi ngươi như một dấu kỳ, sự lạ đến đời đời.
“These disasters will warn [DOU] you and your descendants forever [about what happens to groups who disobey Yahweh].
47 Bởi trong lúc dư dật mọi điều, ngươi không vui lòng lạc ý phục sự Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi,
“Because Yahweh blessed you abundantly in many ways, you should have served him very joyfully [DOU], but you did not do that.
48 cho nên trong lúc đói khát, trong lúc trần truồng, và thiếu thốn mọi điều, ngươi sẽ hầu việc kẻ thù nghịch mà Ðức Giê-hô-va sai đến đánh ngươi; họ sẽ tra ách sắt trên cổ ngươi, cho đến chừng nào tiêu diệt ngươi.
“Therefore, you will work for the enemies whom Yahweh will send to attack you. You will be hungry and thirsty; you will not have clothes to wear; and you will lack everything else that you need. And Yahweh will cause you to become slaves [MET] and work hard until he gets rid of you.
49 Ðức Giê-hô-va sẽ từ nơi xa, từ địa cực, khiến dấy lên nghịch cùng ngươi một dân tộc bay như chim ưng, tức là một dân tộc ngươi không nghe tiếng nói được,
“Yahweh will cause an army from very far away [HYP] to attack you, whose soldiers speak a language that you do not know/understand. They will swoop down on you [quickly] like an eagle [SIM] attacks its prey.
50 một dân tộc mặt mày hung ác, không nể-vì người già, chẳng thương xót kẻ trẻ;
They will be fierce looking. They will not act mercifully toward anyone, not even young children and old people.
51 ăn sản vật của súc vật ngươi, hoa quả của đất ruộng ngươi, cho đến chừng nào ngươi bị tiêu diệt; nó không chừa lại ngũ cốc, rượu, dầu hay là lứa đẻ của bò và chiên ngươi, cho đến chừng nào đã tiêu diệt ngươi đi.
They will [kill and] eat your livestock, and they will eat your crops, and you will (starve/die because you do not have anything to eat). They will not leave for you any grain or wine or [olive] oil or cattle or sheep; and you will all die [from hunger].
52 Dân đó sẽ vây ngươi trong các thành của cả xứ mà Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi, cho đến chừng nào những vách cao lớn và vững bền kia mà ngươi nhờ cậy đó, sẽ bị ngã xuống.
Your enemies will surround your towns throughout the land that Yahweh your God is about to give to you, and they will break down the high and strong walls [around your towns], walls which you trusted/thought would protect you.
53 Trong lúc bị vậy, và khi quân nghịch làm cho túng thế cùng đường, ngươi sẽ ăn hoa quả của thân thể mình, tức là ăn thịt của con trai và con gái mình, mà Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi.
“When your enemies are surrounding [your towns], you will be extremely hungry, with the result that you will eat the flesh of your own sons and daughters that Yahweh your God has given to you.
54 Trong lúc ngươi bị quân nghịch vây tại các thành mình, làm cho cùng đường túng thế, người nam nào nhu nhược và yếu ớt hơn hết trong các ngươi sẽ ngó giận anh em mình,
When your enemies have surrounded your towns, even the most gentle and sensitive men among you will want food very desperately, with the result that they will [kill their own children and] eat their flesh, because they will not have anything else to eat. They will not even share any of it with their brothers or wives whom they love very much or with any of their children who are still alive.
55 vợ yêu dấu và con cái mình còn lại, không chịu cho ai trong bọn đó thịt của con cái mình, mà người sẽ ăn, bởi mình không còn chi hết.
56 Trong lúc ngươi bị quân nghịch vây tại các thành mình, làm cho cùng đường túng thế, người nữ nào non nớt và mảnh khảnh hơn hết trong các ngươi, vì sự yểu điệu hay là sự sắc sảo mình, vốn không đặt bàn chân xuống đất,
Even the most gentle and sensitive/kind women among you, who are very refined/rich with the result that they have never had to walk anywhere [HYP], will do the same thing. When your enemies have surrounded your towns, those women will be extremely hungry, with the result that after they give birth to a baby, they will secretly [kill it and] eat its flesh and also eat its afterbirth. And they will not share any of it with their husbands whom they love very much or with any of their other children.
57 sẽ nhìn giận chồng rất yêu của mình, con trai và con gái mình, bởi cớ nhau bọc ra từ trong bụng, và những con cái mình sanh đẻ; vì trong cơn thiếu thốn mọi điều, nàng sẽ ăn nhẹm chúng nó.
58 Nếu ngươi không cẩn thận làm theo các lời của luật pháp nầy, ghi trong sách nầy, không kính sợ danh vinh hiển và đáng sợ nầy là Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi,
“If you do not faithfully obey all of the laws that I am writing, and if you do not revere Yahweh our glorious God [MTY],
59 thì Ðức Giê-hô-va sẽ giáng cho ngươi và dòng giống ngươi những tai vạ lạ thường, lớn lao và lâu bền, nhựng chứng độc bịnh hung.
he will [punish you by] causing you and your descendants to experience great afflictions and plagues which will last for many years.
60 Ngài sẽ khiến giáng trên ngươi các bịnh hoạn của xứ Ê-díp-tô mà ngươi đã run sợ đó, và nó sẽ đeo dính theo ngươi.
He will cause you to experience the plagues that he sent on the people of Egypt, and you will never be healed.
61 Vả lại, các thứ chứng bịnh và tai vạ không có chép trong sách luật pháp nầy, thì Ðức Giê-hô-va cũng sẽ khiến giáng trên ngươi, cho đến chừng nào ngươi bị tiêu diệt đi.
He will also cause you to experience many other sicknesses and diseases that I have not talked about in these laws, until you all will die.
62 Số các ngươi vốn đông như sao trên trời, nhưng vì không có nghe theo tiếng phán của Giê-hô-va Ðức Chúa Trời ngươi, nên chỉ sẽ còn lại ít.
You became as numerous as the stars in the sky, but only a few of you will remain alive, if you do not obey Yahweh your God.
63 Hễ Ðức Giê-hô-va lấy làm vui mà làm lành và gia thêm các ngươi thể nào, thì Ðức Giê-hô-va cũng sẽ lấy làm vui mà làm cho các ngươi hư mất và tiêu diệt các ngươi thể ấy. Các ngươi sẽ bị truất khỏi xứ mà mình vào nhận lấy,
Yahweh was very happy to do good things for you and to cause you to become very numerous, but now he will be happy to ruin you and get rid of you. [Those of] you [who do not die from these plagues] will be snatched away from the land that you will soon be entering to possess.
64 và Ðức Giê-hô-va sẽ tản lạc ngươi trong các dân, từ cuối đầu nầy của đất đến cuối đầu kia; tại đó, ngươi sẽ hầu việc các thần khác bằng cây và bằng đá mà ngươi cùng tổ phụ ngươi không hề biết.
“Yahweh will scatter you among many people-groups, all over the earth, and in those areas/places you will serve other gods that are made of wood or stone, gods which you and your ancestors have never known/worshiped.
65 Trong các nước ấy, ngươi không được an tịnh, bàn chân ngươi không được nghỉ ngơi; nhưng tại đó Ðức Giê-hô-va sẽ ban cho ngươi một tấm lòng run sợ, mắt mờ yếu, và linh hồn hao mòn.
In those places you will be restless. Yahweh will cause you to be constantly worried/anxious, feel hopeless, and discouraged.
66 Sự sống ngươi vẫn không chắc trước mặt ngươi; ngày và đêm ngươi hằng sợ hãi, khó liệu bảo tồn sự sống mình.
You will always be afraid that your enemies will kill you. You will be very fearful, all day and all night.
67 Bởi cớ sự kinh khủng đầy dẫy lòng ngươi, và bị cảnh mắt ngươi sẽ thấy, nên sớm mai ngươi sẽ nói: Chớ chi được chiều tối rồi! Chiều tối ngươi sẽ nói: Ước gì được sáng mai rồi!
Because you will be very fearful/afraid because of the [terrible] things that you see, each morning you will say ‘I wish it were evening already!’ and each evening you will say ‘I wish it were morning already!’
68 Ðức Giê-hô-va sẽ khiến ngươi đi tàu trở lại xứ Ê-díp-tô, bởi con đường mà trước ta đã nói: Ngươi không thấy nó nữa; ở đó, ngươi sẽ đem bán mình cho kẻ thù nghịch làm nô và tì, nhưng không có ai mua!
Yahweh will send [some of] you back to Egypt in ships, even though he promised that you would never [be forced to] go there again. There in Egypt you will try to sell yourselves to become slaves of your enemies [in order to have food to eat], but no one will buy you. [All those things will happen to you if you do not obey the laws that Yahweh is giving to you].”
