I Các Vua 10
1 Khi nữ vương Sê-ba nghe nói về danh tiếng của Sa-lô-môn và về danh của Ðức Giê-hô-va, bèn đến thử Sa-lô-môn nhiều câu đố.
[舍巴女王來訪]舍巴女王聽說撒羅滿因上主之名獲得的聲望，即前來以難題考問撒羅滿。
2 Bà đến Giê-ru-sa-lem có hầu hạ theo rất đông, lạc đà chở thuốc thơm, nhiều vàng và ngọc. Bà đến cùng Sa-lô-môn, nói với người mọi điều có trong lòng mình.
她帶了許多隨員，駱駝裝載大批的香料、黃金和寶石，來到了耶路撒冷；當她進見撒羅滿時，就向他提出了心中的一切疑難，
3 Sa-lô-môn đáp các câu hỏi của bà, chẳng câu nào ẩn bí quá cho vua, mà vua không giải nghĩa nổi cho bà.
撒羅滿對她所問的一切難題，一一給她解答了，沒有一樣可難住君王，而不能給她解答的。
4 Khi nữ vương Sê-ba thấy mọi sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện người cất,
舍巴女王看見了撒羅滿的種種智慧和建造的宮殿，
5 những món ăn trên bàn người, nhà cửa của tôi tớ người, thứ tự công việc của các quan, và đồ ăn mặc của họ, các quan chước tửu, và các của lễ thiêu người dâng trong đền Ðức Giê-hô-va, thì mất vía.
筵席上的餚饌，群臣的坐次，僕從的侍候和服裝，供應的飲料，以及他在上主殿內奉獻的全燔祭，驚訝得出神，
6 Rồi bà nói rằng: Ðiều tôi nghe nói trong xứ tôi về lời nói và sự khôn ngoan của vua, thì thật lắm.
因而對君王說：「關於你的言行和智慧，我在我國內所聽到的傳說，的確是真的!
7 Song trước khi tôi chưa đến đây, và chưa thấy tận mắt những điều này, thì tôi chẳng tin; và kìa, người ta chẳng nói đến được phân nửa! Sự khôn ngoan và oai nghi của vua trổi hơn tiếng đồn tôi đã nghe.
以前我原不相信這些傳聞，及至我來親眼見了，纔知道人告訴我的還不及一半；你的智慧和你的富貴遠超過我所聽聞的。
8 Các tôi tớ vua thật có phước thay! Các tôi tớ vua hằng đứng chầu trước mặt vua, nghe sự khôn ngoan của vua, lấy làm có phước thay!
你的妻妾，你的臣僕，能常常侍立在你面前，聆聽你的智慧，是多麼有福！
9 Ðáng khen ngợi thay Giê-hô-va Ðức Chúa Trời của vua, vì Ngài đẹp lòng vua, đặt vua trên ngôi của Y-sơ-ra-ên! Bởi vì Ðức Giê-hô-va yêu dấu Y-sơ-ra-ên mãi mãi, nên Ngài đã lập vua làm vua đặng cai trị theo sự ngay thẳng và công bình.
上主你的天主應受讚美！他喜愛你，使你坐了以色列的王位；上主因為永遠喜愛以色列，纔立你為王，秉公行義。」
10 Ðoạn nữ vương dâng cho vua một trăm hai mươi ta lâng vàng và rất nhiều thuốc thơm cùng ngọc quí. Từ đó nhẫn nay, chẳng hề có ai đem thuốc thơm đến số nhiều bằng của nữ vương nước Sê-ba dâng cho vua Sa-lô-môn.
舍巴女王遂將一百二十「塔冷通」黃金，大批香料和寶石，贈送給君王；以後進入的香料，再沒有像舍巴女王送給撒羅滿的那樣多。
11 Ðoàn tàu Hi-ram chở vàng Ô-phia, cũng chở cây bạch đàn rất nhiều, và ngọc quí.
從敖非爾運金子的希蘭船隻，也從敖非爾運來了大批檀香木和寶石。
12 Vua dùng cây bạch đàn này mà làm bao lơn cho đền thờ Ðức Giê-hô-va và cho nhà vua, cùng những đờn cầm và đơn sắt cho con hát. Từ đó, chẳng hề có ai đem đến Giê-ru-sa-lem cây bạch đàn dường ấy nữa, không ai thấy lại cho đến ngày nay.
君王用檀香木，為上主的殿和君王的宮殿製造了欄杆，又為歌詠者製造了琴和瑟；以後再沒有這樣的檀香木運進來，也沒有人再看見過，直到今天。
13 Vua Sa-lô-môn ban cho nữ vương Sê-ba mọi đều người ước và xin, chẳng kể những vật mà Sa-lô-môn đã ban cho bà, tùy lệ thường của vua. Ðoạn, bà và các tôi tớ bà lên đường trở về xứ mình.
撒羅滿王除了照王的寬洪大量送給舍巴女王的禮品外，凡女王所要求的喜愛的物品，君王都送給了她。以後，她和自己的臣僕走了，回了本國。撒羅滿的財富
14 Vàng mà vua Sa-lô-môn thâu nhận mỗi năm cân đến sáu trăm bảy mươi sáu ta lâng,
撒羅滿每年收入的金子，重量有六百六十六「塔冷通；」
15 không kể vàng người thâu lấy nơi người buôn bán dông, và nơi sự đổi chác của kẻ thương mại, cùng vàng mà các vua A-ra-bi, và các quan tổng đốc của xứ đem nộp.
由商人、小販、各國君王和本國太守所進獻的，尚不計算在內。
16 Vua Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng đánh giác, cứ mỗi cái dùng sáu trăm siếc lơ vàng;
撒羅滿王用黃金打造了二百個大盾牌，每個用金六百「協刻耳。」
17 lại làm ba trăm cái khiên nhỏ, bằng vàng đánh giác, cứ mỗi cái dùng ba min vàng. Vua để các khiên ấy trong đền rừng Li-ban.
有用黃金打造了三百個小盾牌，每個用金三「米納。」君王把這些盾牌，都放在黎巴嫩林宮。
18 Vua cũng làm một cái ngai lớn bằng ngà, bọc vàng ròng.
君王又用象牙製造了一個大寶座，用純金包鑲。
19 Ngai này có sáu nấc; thân cao ngai phía sau thì tròn; mỗi phía ngai có thanh nâng tay, và hai con sư tử đứng kề.
寶座有六級台階，座背後有牛頭，座位兩邊有扶手，扶手兩旁立著兩隻獅子。
20 Lại có mười hai con khác đứng trên sáu nấc, nơi hữu và tả: chẳng có nước nào làm ngai giống như vậy.
六級台階上立著十二隻獅子，每邊六隻。任何國家都沒有像這樣的寶座。
21 Hết thảy các chén uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng, và những khí dụng trong cung rừng Li-ban đều cũng bằng vàng ròng. Chẳng có chi là bằng bạc: trong đời vua Sa-lô-môn, người ta chẳng kể bạc là chi.
撒羅滿王所有飲器都是金的，黎巴嫩林宮的一切器具，都是純金的，沒有一件是銀子的；銀子在撒羅滿時代並不值什麼。
22 Vì đoàn tàu Ta-rê-si của vua mỗi ba năm một lần vượt biển với đoàn tàu của Hi-ram, đem về vàng, bạc, ngà voi, con khỉ, và con công.
因為君王有一隊塔爾史士船隻，與希蘭的船隻一同航海；去塔爾史士的船隻，每三年往返一次，運來金、銀、象牙、猿猴和孔雀。撒羅滿的智慧
23 Ấy vậy, vua Sa-lô-môn trổi hơn các vua thế gian về sự giàu có và sự khôn ngoan.
這樣，撒羅滿王在富貴和智慧上，超過了世上所有的君王。
24 Cả thiên hạ đều tìm kiếm mặt Sa-lô-môn đặng nghe sự khôn ngoan mà Ðức Chúa Trời đã để trong lòng người.
全世界上的人都想見撒羅滿的面，聽聽天主賦於他心中的智慧。
25 Cứ hằng năm, theo lệ định, mọi người đều đem đến dâng vật mình tiến cống cho vua, nào chậu bằng bạc và bằng vàng, áo xống, binh khí, thuốc thơm, ngựa, và la.
各人給他帶來自己的禮物：銀器、金器、衣服、兵器、香料、駿馬和騾子：年年都是如此。撒羅滿的馬車
26 Sa-lô-môn cũng nhóm xe và lính kị; có một ngàn bốn trăm xe và mười hai ngàn lính kị, để trong các thành chứa xe, và tại Giê-ru-sa-lem, gần bên vua.
撒羅滿也積聚了戰車和騎兵；他擁有戰車一千四百輛，騎兵一萬二千，駐紮在屯車城和耶路撒冷君王左右。
27 Tại Giê-ru-sa-lem vua làm cho bạc ra thường như đá, và cây bá hương nhiều như cây sung mọc nơi đồng bằng.
君王在耶路撒冷有的銀子多如石頭，香柏木多如平原的桑樹。
28 Vua Sa-lô-môn do nơi Ê-díp-tô mà được ngựa; một đoàn con buôn của vua đi kiếm mua từng bầy, giá phải chăng.
撒羅滿所有的馬，都是從慕茲黎和科厄運來的，是君王的商人付出定價，從科厄買來的。
29 Mỗi cỗ xe mua ở xứ Ê-díp-tô và dẫn về Giê-ru-sa-lem, giá đáng sáu trăm siếc lơ bạc, còn mỗi con ngựa giá đáng một trăm năm mươi siếc lơ. Các vua dân Hê-tít và vua Sy-ri cũng theo giá ấy, nhờ những con buôn của vua mua về.
從慕茲黎運來一輛戰車，需銀六百「協刻耳；」一匹馬，需銀一百五十「協刻耳。」同樣，為赫特人和阿蘭人的君王輸送車馬，也是經過這些商人。
