Châm Ngôn 8
1 Hãy lắng nghe tiếng Khôn Ngoan kêu gọi! Lắng nghe sự thông sáng lên tiếng!
Does not wisdom call out, and understanding raise her voice?
2 Sự khôn ngoan ở trên các đỉnh cao, nơi các góc đường, và tại các giao lộ.
On the heights overlooking the road, at the crossroads she takes her stand.
3 Nơi cổng thành, đường vào đô thị, bên thềm cửa, khôn ngoan kêu lớn tiếng:
Beside the gates to the city, at the entrances she cries out:
4 “Ta gọi ngươi, tất cả các ngươi! Ta gọi toàn thể loài người.
“To you, O men, I call out, and my cry is to the sons of men.
5 Người đơn sơ nên hiểu lẽ khôn ngoan. Người dại phải có tâm sáng suốt.
O simple ones, learn to be shrewd; O fools, gain understanding.
6 Hãy lắng nghe! Ta có điều quan trọng nói với ngươi. Mọi điều ta nói là lẽ phải,
Listen, for I speak of noble things, and the opening of my lips will reveal right.
7 miệng ta truyền chân lý, môi ta ghét gian tà.
For my mouth will speak the truth, and wickedness is detestable to my lips.
8 Mọi lời ta đều ngay thật. Không có chút gian dối;
All the words of my mouth are righteous; none are crooked or perverse.
9 Người thông sáng hiểu ra ngay, người tri thức chấp nhận liền.
They are all plain to the discerning, and upright to those who find knowledge.
10 Đón nhận kiến thức, khuyên dạy ta, quý cho con hơn bắt được bạc vàng.
Receive my instruction instead of silver, and knowledge rather than pure gold.
11 Vì khôn ngoan quý hơn hồng ngọc. Không bảo vật nào có thể sánh với nó.
For wisdom is more precious than rubies, and nothing you desire compares with her.
12 Ta, Khôn Ngoan, đi chung với trí phán đoán. Ta biết sự tri thức và thận trọng.
I, wisdom, dwell together with prudence, and I find knowledge and discretion.
13 Kính sợ Chúa Hằng Hữu thì ghét điều ác. Vì thế, ta ghét kiêu căng và ngạo ngược, lối ác và miệng gian tà.
To fear the LORD is to hate evil; I hate arrogant pride, evil conduct, and perverse speech.
14 Mưu lược và khôn khéo thuộc về ta. Ta thông sáng và đầy năng lực.
Counsel and sound judgment are mine; I have insight and strength.
15 Nhờ ta mà các vua cầm quyền, và những người cai trị ban sắc lệnh công bằng.
By me kings reign, and rulers enact just laws;
16 Nhờ ta, nhà cầm quyền chăn dân, và các quý tộc xét xử công chính.
By me princes rule, and all nobles who govern justly.
17 Ta yêu những người yêu ta. Ai sớm tìm kiếm ta hẳn sẽ gặp.
I love those who love me, and those who seek me early shall find me.
18 Ta có giàu sang và tôn trọng, công chính, và thịnh vượng lâu dài.
With me are riches and honor, enduring wealth and righteousness.
19 Bông trái ta quý hơn vàng mười, hoa lợi ta hơn bạc vàng nguyên chất.
My fruit is better than gold, pure gold, and my harvest surpasses choice silver.
20 Ta bước đi trong công chính, trên đường nẻo công bình.
I walk in the way of righteousness, along the paths of justice,
21 Ta cho người yêu ta hưởng giàu sang. Ta sẽ cho kho báu người luôn đầy dẫy.
bestowing wealth on those who love me and making their treasuries full.
22 Chúa Hằng Hữu đã có ta từ buổi ban đầu, trước cả khi khai thiên lập địa.
The LORD created me as His first course, before His works of old.
23 Ta hiện hữu, đời đời trong quá khứ, từ ban đầu, khi chưa có địa cầu.
From everlasting I was established, from the beginning, before the earth began.
24 Ta hiện hữu khi chưa có đại dương vực thẳm, nước chưa tuôn từ nguồn suối mạch sông.
When there were no watery depths, I was brought forth, when no springs were overflowing with water.
25 Trước khi núi non được hình thành, đồi cao góp mặt, thì đã có ta—
Before the mountains were settled, before the hills, I was brought forth,
26 trước khi Chúa dựng trời xanh và đồng ruộng cùng cao nguyên trùng điệp.
before He made the land or fields, or any of the dust of the earth.
27 Ta đã hiện diện, khi Chúa dựng trời xanh, khi Ngài đặt vòng tròn trên mặt biển.
I was there when He established the heavens, when He inscribed a circle on the face of the deep,
28 Ta hiện diện khi Ngài giăng mây trời, đặt nguồn nước lớn dưới vực đại dương,
when He established the clouds above, when the fountains of the deep gushed forth,
29 Ta hiện diện khi Ngài định giới ranh biển cả, ban lệnh cho nước không được tràn khỏi bờ. Và khi Ngài dựng nền của đất,
when He set a boundary for the sea, so that the waters would not surpass His command, when He marked out the foundations of the earth.
30 ta đã hiện diện bên Ngài, làm thợ cả. Với Chúa, ta là niềm vui hằng ngày, ta luôn hân hoan trước mặt Chúa.
Then I was a skilled craftsman at His side, and His delight day by day, rejoicing always in His presence.
31 Vui mừng trong thế giới địa đàng, với loài người, ta thích thú vô cùng.
I was rejoicing in His whole world, delighting together in the sons of men.
32 Cho nên các con hãy nghe ta, phước cho ai theo đường lối ta.
Now therefore, my sons, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
33 Chịu dạy dỗ, sống khôn ngoan. Đừng từ chối lời giáo huấn.
Listen to instruction and be wise; do not ignore it.
34 Phước cho người nghe lời ta, ngày ngày trông ngoài cổng, chờ đợi trước cửa nhà!
Blessed is the man who listens to me, watching daily at my doors, waiting at the posts of my doorway.
35 Vì ai tìm ta thì được sự sống, và hưởng ân huệ Chúa Hằng Hữu.
For whoever finds me finds life and obtains the favor of the LORD.
36 Ai xúc phạm ta là tự hủy mình. Người ghét ta là yêu sự chết.”
But he who fails to find me harms himself; all who hate me love death.”
