Châm Ngôn 6
1 Con ơi, nếu con bảo lãnh bạn sơ giao, hay đưa tay cam kết với người lạ mặt.
My sonne, if thou be surety for thy neighbour, and hast striken hands with the stranger,
2 Nếu con vướng mắc lời thề, bị miệng lưỡi con ràng buộc—
Thou art snared with the wordes of thy mouth: thou art euen taken with the woordes of thine owne mouth.
3 hãy nghe lời ta khuyên và tự cứu mình, vì con đã rơi vào tay của bạn con. Hãy hạ mình xuống; đi xin họ hủy lời cam kết.
Doe this nowe, my sonne, and deliuer thy selfe: seeing thou art come into the hande of thy neighbour, goe, and humble thy selfe, and sollicite thy friends.
4 Đừng trì hoãn; con phải đi ngay! Không được nghỉ ngơi cho đến khi xong việc.
Giue no sleepe to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
5 Phải lo giải thoát lấy thân, như nai thoát tay thợ săn, như chim thoát bẫy.
Deliuer thy selfe as a doe from the hande of the hunter, and as a birde from the hande of the fouler.
6 Này người lười biếng, hãy quan sát sinh hoạt loài kiến. Hãy rút tỉa bài học để khôn ngoan!
Goe to the pismire, O sluggarde: beholde her waies, and be wise.
7 Tuy không có thủ lãnh, quan chức, hay người cai trị,
For shee hauing no guide, gouernour, nor ruler,
8 nhưng mùa hè, chúng biết dự trữ lương thực, mùa gặt chúng biết gom góp thóc lúa.
Prepareth her meat in the sommer, and gathereth her foode in haruest.
9 Nhưng người lười biếng kia, còn ngủ mãi sao? Đến bao giờ mới thức giấc?
Howe long wilt thou sleepe, O sluggarde? when wilt thou arise out of thy sleepe?
10 Ngủ một chút, mơ màng thêm một chút, khoanh tay nghỉ một chút nữa thôi—
Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the hands to sleepe.
11 cảnh nghèo đến như kẻ trộm; bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.
Therefore thy pouertie commeth as one that trauaileth by the way, and thy necessitie like an armed man.
12 Bọn vô lại độc ác thích điều gì? Họ không ngớt nói lời dối trá,
The vnthriftie man and the wicked man walketh with a froward mouth.
13 nháy mắt, khều chân hay tay ngầm ra dấu.
He maketh a signe with his eyes: he signifieth with his feete: he instructeth with his fingers.
14 Lòng đầy gian tà, mưu toan điều ác, xui cạnh tranh, bất hòa.
Lewde things are in his heart: he imagineth euill at all times, and raiseth vp contentions.
15 Nhưng họ sẽ bị tai họa bất ngờ, bị diệt không phương cứu thoát.
Therefore shall his destruction come speedily: hee shall be destroyed suddenly without recouerie.
16 Sáu điều Chúa Hằng Hữu ghét— hay bảy điều làm Ngài gớm ghê:
These sixe things doeth the Lord hate: yea, his soule abhorreth seuen:
17 Mắt kiêu căng, lưỡi gian dối, bàn tay đẫm máu vô tội,
The hautie eyes, a lying tongue, and the hands that shed innocent blood,
18 lòng mưu toan những việc hung tàn, chân phóng nhanh đến nơi tội ác,
An heart that imagineth wicked enterprises, feete that be swift in running to mischiefe,
19 làm chứng gian khai mang hại người, xúi giục anh chị em tranh chấp.
A false witnesse that speaketh lyes, and him that rayseth vp contentions among brethren.
20 Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy, và đừng bỏ khuôn phép mẹ con.
My sonne, keepe thy fathers commandement, and forsake not thy mothers instruction.
21 Phải luôn luôn ghi lòng tạc dạ. Đeo những lời ấy vào cổ con.
Binde them alway vpon thine heart, and tye them about thy necke.
22 Nó sẽ dẫn dắt con khi đi. Gìn giữ con lúc ngủ. Trò chuyện khi con thức dậy.
It shall leade thee, when thou walkest: it shall watch for thee, when thou sleepest, and when thou wakest, it shall talke with thee.
23 Vì sự khuyên dạy là ngọn đèn, khuôn phép là ánh sáng; Quở trách khuyên dạy là vạch đường sống cho con.
For the commandement is a lanterne, and instruction a light: and corrections for instruction are the way of life,
24 Gìn giữ con khỏi đàn bà tội lỗi, khỏi lưỡi dụ dỗ của dâm phụ.
To keepe thee from the wicked woman, and from ye flatterie of ye tongue of a strange woman.
25 Lòng con đừng thèm muốn nhan sắc nó. Chớ để khóe mắt nó chinh phục con.
Desire not her beautie in thine heart, neither let her take thee with her eye lids.
26 Mê kỹ nữ thì sẽ lâm cảnh vong gia bại sản, lấy vợ người thì mất cả hồn linh.
For because of the whorish woman a man is brought to a morsell of bread, and a woman wil hunt for the precious life of a man.
27 Có ai mang lửa trong lòng, mà áo quần không bốc cháy?
Can a man take fire in his bosome, and his clothes not be burnt?
28 Có ai bước trên than hồng, mà khỏi bị phỏng chân chăng?
Or can a man go vpon coales, and his feete not be burnt?
29 Ai ngoại tình với vợ người cũng vậy. Người đụng đến nàng hẳn không tránh khỏi hình phạt.
So he that goeth in to his neighbours wife, shall not be innocent, whosoeuer toucheth her.
30 Người ta có thể khoan hồng cho kẻ trộm, vì hắn phạm tội ăn cắp do đói.
Men do not despise a thiefe, when he stealeth, to satisfie his soule, because he is hungrie.
31 Nhưng nếu bị bắt nó phải bồi thường gấp bảy lần, phải lấy hết tài vật trong nhà để trang trải.
But if he be founde, he shall restore seuen folde, or he shall giue all the substance of his house.
32 Nhưng người phạm tội ngoại tình thật ngu dại, vì tự hủy diệt chính mình.
But he that committeth adulterie with a woman, he is destitute of vnderstanding: he that doeth it, destroyeth his owne soule.
33 Danh liệt, thân bại. Hổ thẹn nhục nhã suốt đời.
He shall finde a wounde and dishonour, and his reproch shall neuer be put away.
34 Người chồng sẽ ghen tuông giận dữ, báo thù chẳng chút nương tay.
For ielousie is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
35 Anh ta không nhận tiền chuộc lỗi, dù con nộp bao nhiêu cũng không bằng lòng.
He cannot beare the sight of any raunsome: neither will he consent, though thou augment the giftes.
