Châm Ngôn 3
1 Con ơi, đừng quên lời ta dạy. Nhưng giữ những mệnh lệnh ta trong lòng con.
My son, do not forget my commands and keep my teachings in your heart,
2 Nếu con làm vậy, con sẽ được gia tăng tuổi thọ, và cho đời sống con thịnh vượng.
for length of days and years of life and peace they will add to you.
3 Đừng để nhân từ, chân thật xa lìa con! Hãy đeo vào cổ để nhắc nhớ. Hãy ghi sâu vào lòng mình.
Do not let covenant faithfulness and trustworthiness ever leave you, tie them together about your neck, write them on the tablet of your heart.
4 Như thế, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người, con được ân huệ và sự hiểu biết chính đáng.
Then you will find favor and a good reputation in the sight of God and man.
5 Hãy hết lòng tin cậy Chúa Hằng Hữu; đừng nương vào sự hiểu biết của riêng con.
Trust in Yahweh with all your heart and do not lean on your own understanding;
6 Trong các việc làm của con, hãy cầu xin Ngài, và Ngài sẽ hướng dẫn con trong các nẻo con đi.
in all your ways acknowledge him and he will make your paths straight.
7 Đừng khôn ngoan theo mắt mình. Hãy kính sợ Chúa Hằng Hữu, xa lánh điều ác.
Do not be wise in your own eyes; fear Yahweh and turn away from evil.
8 Như thế, thân xác con sẽ mạnh khỏe và xương con được cứng cáp.
It will be healing to your flesh and refreshment for your body.
9 Hãy dùng tài sản và hoa lợi đầu mùa mà tôn vinh Chúa Hằng Hữu.
Honor Yahweh with your wealth and with the firstfruits of all your produce,
10 Như thế, kho thóc con đầy dẫy, thùng chứa rượu mới tràn đầy.
and your storehouses will be filled up and your vats will be bursting, full of new wine.
11 Con ơi, đừng coi thường sự sửa phạt của Chúa Hằng Hữu, đừng bực mình khi Ngài trừng trị.
My son, do not despise Yahweh's instruction and do not hate his rebuke,
12 Vì Chúa Hằng Hữu sửa dạy người Ngài yêu, như cha đối với con yêu dấu.
for Yahweh disciplines those he loves, as a father deals with a son who pleases him.
13 Phước cho người tìm được khôn ngoan, vì nhận được sự thông sáng.
The one who finds wisdom is blessed; he also gets understanding.
14 Vì được nó có ích hơn được bạc, và sinh lợi hơn vàng.
What you gain from wisdom is better than what silver will give in return and its profit is better than gold.
15 Khôn ngoan quý hơn hồng ngọc; không có gì con ao ước sánh kịp.
Wisdom is more precious than jewels and nothing you desire can compare to her.
16 Tay phải của khôn ngoan có trường thọ, còn tay trái có giàu sang và vinh dự.
She has length of days in her right hand; in her left hand are riches and honor.
17 Các đường của khôn ngoan đều thích thú; mọi nẻo của nó đều an vui.
Her ways are ways of kindness and all her paths are peace.
18 Nó là cây vĩnh sinh cho người nắm lấy; và hạnh phúc cho ai giữ chặt.
She is a tree of life to those who take hold of it, those who hold on to it are happy.
19 Chúa Hằng Hữu do khôn ngoan sáng tạo đất; và do thông sáng thiết lập trời.
By wisdom Yahweh founded the earth, by understanding he established the heavens.
20 Do tri thức Ngài, biển sâu mở toang, và mây đọng thành sương.
By his knowledge the depths broke open and the clouds dropped their dew.
21 Con ơi, hãy giữ khôn ngoan thật và thận trọng. Đừng để nó xa tầm mắt con.
My son, keep sound judgment and discernment, and do not lose sight of them.
22 Nó là sức sống trong tâm hồn, là trang sức duyên dáng nơi cổ con.
They will be life to your soul and an adornment of favor to wear around your neck.
23 Nhờ đó, con tiến bước an toàn, chân con không vấp ngã.
Then you will walk on your way in safety and your foot will not stumble;
24 Khi nằm, con không phải lo lắng, vừa ngã lưng, con đã ngon giấc.
when you lie down, you will not be afraid; when you lie down, your sleep will be sweet.
25 Khi thấy người ác gặp tai họa hay hủy diệt bất ngờ, con không hoang mang lo sợ,
Do not be afraid of sudden terror or devastation caused by the wicked, when it comes,
26 vì Chúa Hằng Hữu là Đấng con tin cậy. Ngài sẽ giữ chân con khỏi cạm bẫy.
for Yahweh will be on your side and will keep your foot from being caught in a trap.
27 Đừng từ chối làm lành cho người xứng đáng khi con có năng lực làm việc ấy.
Do not withhold good from those who deserve it, when it is in your power to act.
28 Nếu hiện tại con có thể giúp người láng giềng, thì đừng nói: “Ngày mai hãy trở lại, tôi sẽ giúp anh.”
Do not say to your neighbor, “Go, and come again, and tomorrow I will give it,” when you have the money with you.
29 Đừng mưu đồ ám hại láng giềng, vì họ vẫn có lòng tin cậy nơi con.
Do not make a plan to harm your neighbor— the one who lives close and trusts you.
30 Đừng vô cớ cáo tội ai, khi người ấy không gây cho con thiệt hại.
Do not argue with a person without a reason, when he has done nothing to harm you.
31 Đừng thèm muốn địa vị người dữ dằn, cũng đừng bước theo con đường họ đi.
Do not envy a violent person or choose any of his ways.
32 Vì Chúa Hằng Hữu ghét người hư hoại, nhưng thổ lộ tâm tình với ai ngay lành.
For the devious person is detestable to Yahweh, but he brings the upright person into his confidence.
33 Chúa Hằng Hữu nguyền rủa nhà của người ác, nhưng đổ phước lành trên nhà người công chính.
The curse of Yahweh is on the house of the wicked person, but he blesses the home of righteous people.
34 Chúa Hằng Hữu cười chê người kiêu căng báng bổ, nhưng ban ơn phước trên người khiêm nhu.
He mocks mockers, but he gives his favor to humble people.
35 Vinh dự là gia tài Chúa dành cho người khôn, còn xấu hổ nhuốc nhơ là phần của người dại dột.
Wise people inherit honor, but fools will be lifted up in their shame.
