Châm Ngôn 3
1 Con ơi, đừng quên lời ta dạy. Nhưng giữ những mệnh lệnh ta trong lòng con.
My son, do not forget my teaching; but let your heart keep my commandments:
2 Nếu con làm vậy, con sẽ được gia tăng tuổi thọ, và cho đời sống con thịnh vượng.
for length of days, and years of life, and peace, will they add to you.
3 Đừng để nhân từ, chân thật xa lìa con! Hãy đeo vào cổ để nhắc nhớ. Hãy ghi sâu vào lòng mình.
Do not let kindness and truth forsake you. Bind them around your neck. Write them on the tablet of your heart.
4 Như thế, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người, con được ân huệ và sự hiểu biết chính đáng.
So you will find favor, and good understanding in the sight of God and man.
5 Hãy hết lòng tin cậy Chúa Hằng Hữu; đừng nương vào sự hiểu biết của riêng con.
Trust in the LORD with all your heart, and do not lean on your own understanding.
6 Trong các việc làm của con, hãy cầu xin Ngài, và Ngài sẽ hướng dẫn con trong các nẻo con đi.
In all your ways remember him, and he will make your paths straight.
7 Đừng khôn ngoan theo mắt mình. Hãy kính sợ Chúa Hằng Hữu, xa lánh điều ác.
Do not be wise in your own eyes. Fear the LORD, and depart from evil.
8 Như thế, thân xác con sẽ mạnh khỏe và xương con được cứng cáp.
It will be health to your body, and nourishment to your bones.
9 Hãy dùng tài sản và hoa lợi đầu mùa mà tôn vinh Chúa Hằng Hữu.
Honor the LORD with your substance, with the first fruits of all your increase:
10 Như thế, kho thóc con đầy dẫy, thùng chứa rượu mới tràn đầy.
so your storehouses will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
11 Con ơi, đừng coi thường sự sửa phạt của Chúa Hằng Hữu, đừng bực mình khi Ngài trừng trị.
My son, do not despise the discipline of the LORD, nor resent his correction.
12 Vì Chúa Hằng Hữu sửa dạy người Ngài yêu, như cha đối với con yêu dấu.
For whom the LORD loves he disciplines, and punishes every son he accepts.
13 Phước cho người tìm được khôn ngoan, vì nhận được sự thông sáng.
Blessed is the man who finds wisdom, the man who gets understanding.
14 Vì được nó có ích hơn được bạc, và sinh lợi hơn vàng.
For her good profit is better than getting silver, and her return is better than fine gold.
15 Khôn ngoan quý hơn hồng ngọc; không có gì con ao ước sánh kịp.
She is more precious than rubies. None of the things you can desire are to be compared to her.
16 Tay phải của khôn ngoan có trường thọ, còn tay trái có giàu sang và vinh dự.
Length of days is in her right hand. In her left hand are riches and honor.
17 Các đường của khôn ngoan đều thích thú; mọi nẻo của nó đều an vui.
Her ways are ways of pleasantness. All her paths are peace.
18 Nó là cây vĩnh sinh cho người nắm lấy; và hạnh phúc cho ai giữ chặt.
She is a tree of life to those who lay hold of her, and those who hold on to her are blessed
19 Chúa Hằng Hữu do khôn ngoan sáng tạo đất; và do thông sáng thiết lập trời.
By wisdom the LORD founded the earth. By understanding, he established the heavens.
20 Do tri thức Ngài, biển sâu mở toang, và mây đọng thành sương.
By his knowledge, the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
21 Con ơi, hãy giữ khôn ngoan thật và thận trọng. Đừng để nó xa tầm mắt con.
My son, let them not depart from your eyes. Keep sound wisdom and discretion:
22 Nó là sức sống trong tâm hồn, là trang sức duyên dáng nơi cổ con.
so they will be life to your soul, and grace for your neck.
23 Nhờ đó, con tiến bước an toàn, chân con không vấp ngã.
Then you shall walk in your way securely, and your foot won't stumble.
24 Khi nằm, con không phải lo lắng, vừa ngã lưng, con đã ngon giấc.
When you lie down, you will not be afraid; you will lie down, and your sleep will be sweet.
25 Khi thấy người ác gặp tai họa hay hủy diệt bất ngờ, con không hoang mang lo sợ,
Do not be afraid of sudden fear, or of the storm of the wicked when it comes:
26 vì Chúa Hằng Hữu là Đấng con tin cậy. Ngài sẽ giữ chân con khỏi cạm bẫy.
for the LORD will be your confidence, and will keep your foot from being taken.
27 Đừng từ chối làm lành cho người xứng đáng khi con có năng lực làm việc ấy.
Do not withhold good from those to whom it is due, when it is in the power of your hand to do it.
28 Nếu hiện tại con có thể giúp người láng giềng, thì đừng nói: “Ngày mai hãy trở lại, tôi sẽ giúp anh.”
Do not say to your neighbor, "Go, and come again; tomorrow I will give it to you," when you have it by you.
29 Đừng mưu đồ ám hại láng giềng, vì họ vẫn có lòng tin cậy nơi con.
Do not devise evil against your neighbor, seeing he dwells securely by you.
30 Đừng vô cớ cáo tội ai, khi người ấy không gây cho con thiệt hại.
Do not strive with a man without cause, if he has done you no harm.
31 Đừng thèm muốn địa vị người dữ dằn, cũng đừng bước theo con đường họ đi.
Do not envy the man of violence. Choose none of his ways.
32 Vì Chúa Hằng Hữu ghét người hư hoại, nhưng thổ lộ tâm tình với ai ngay lành.
For the perverse is an abomination to the LORD, but his friendship is with the upright.
33 Chúa Hằng Hữu nguyền rủa nhà của người ác, nhưng đổ phước lành trên nhà người công chính.
The LORD's curse is in the house of the wicked, but he blesses the habitation of the righteous.
34 Chúa Hằng Hữu cười chê người kiêu căng báng bổ, nhưng ban ơn phước trên người khiêm nhu.
Surely he is scornful to scoffers, but he gives grace to the humble.
35 Vinh dự là gia tài Chúa dành cho người khôn, còn xấu hổ nhuốc nhơ là phần của người dại dột.
The wise will inherit glory, but shame will be the promotion of fools.
