Châm Ngôn 3
1 Con ơi, đừng quên lời ta dạy. Nhưng giữ những mệnh lệnh ta trong lòng con.
My son, don't forget my instructions. Always keep my commands in mind.
2 Nếu con làm vậy, con sẽ được gia tăng tuổi thọ, và cho đời sống con thịnh vượng.
Then you will live a long time, and have a full life.
3 Đừng để nhân từ, chân thật xa lìa con! Hãy đeo vào cổ để nhắc nhớ. Hãy ghi sâu vào lòng mình.
Hold on to kindness and truth. Tie them around your neck; write them in your mind.
4 Như thế, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người, con được ân huệ và sự hiểu biết chính đáng.
That way you'll gain a good reputation and be appreciated by both God and people.
5 Hãy hết lòng tin cậy Chúa Hằng Hữu; đừng nương vào sự hiểu biết của riêng con.
Put your trust totally in the Lord—don't rely on what you think you know!
6 Trong các việc làm của con, hãy cầu xin Ngài, và Ngài sẽ hướng dẫn con trong các nẻo con đi.
Remember him in everything you do, and he'll show you the right way.
7 Đừng khôn ngoan theo mắt mình. Hãy kính sợ Chúa Hằng Hữu, xa lánh điều ác.
Don't think you're wise—respect God and avoid evil.
8 Như thế, thân xác con sẽ mạnh khỏe và xương con được cứng cáp.
Then you will have healed and be made strong.
9 Hãy dùng tài sản và hoa lợi đầu mùa mà tôn vinh Chúa Hằng Hữu.
Honor the Lord with your wealth and with the firstfruits of all the crops you grow.
10 Như thế, kho thóc con đầy dẫy, thùng chứa rượu mới tràn đầy.
Then your barns will be filled with produce, and your vats will overflow with new wine.
11 Con ơi, đừng coi thường sự sửa phạt của Chúa Hằng Hữu, đừng bực mình khi Ngài trừng trị.
My son, don't reject the Lord's discipline or resent it when he corrects you,
12 Vì Chúa Hằng Hữu sửa dạy người Ngài yêu, như cha đối với con yêu dấu.
for the Lord corrects those he loves, as a father corrects a son who pleases him.
13 Phước cho người tìm được khôn ngoan, vì nhận được sự thông sáng.
Happy are those who find wisdom and gain understanding,
14 Vì được nó có ích hơn được bạc, và sinh lợi hơn vàng.
for wisdom is worth more than silver, and pays better than gold.
15 Khôn ngoan quý hơn hồng ngọc; không có gì con ao ước sánh kịp.
She is more valuable than rubies—everything you could ever want just doesn't compare!
16 Tay phải của khôn ngoan có trường thọ, còn tay trái có giàu sang và vinh dự.
She offers long life in one hand, and riches and honor in the other.
17 Các đường của khôn ngoan đều thích thú; mọi nẻo của nó đều an vui.
She brings true happiness, and leads to peaceful prosperity.
18 Nó là cây vĩnh sinh cho người nắm lấy; và hạnh phúc cho ai giữ chặt.
Wisdom is a tree of life to everyone who embraces her, blessing those who accept her.
19 Chúa Hằng Hữu do khôn ngoan sáng tạo đất; và do thông sáng thiết lập trời.
It was through wisdom that the Lord created the earth, and through understanding he set the heavens in place.
20 Do tri thức Ngài, biển sâu mở toang, và mây đọng thành sương.
It was through his knowledge the waters of the deep were broken open, and the clouds sent down the dew.
21 Con ơi, hãy giữ khôn ngoan thật và thận trọng. Đừng để nó xa tầm mắt con.
My son, hold on to good judgment and wise decisions—don't let them out of your sight,
22 Nó là sức sống trong tâm hồn, là trang sức duyên dáng nơi cổ con.
for they will be life to you, and an ornament for your neck.
23 Nhờ đó, con tiến bước an toàn, chân con không vấp ngã.
You will be able to walk confidently on your way, and you won't trip up.
24 Khi nằm, con không phải lo lắng, vừa ngã lưng, con đã ngon giấc.
When you rest, you won't be afraid; when you lie down, your sleep will be sweet.
25 Khi thấy người ác gặp tai họa hay hủy diệt bất ngờ, con không hoang mang lo sợ,
You won't be afraid of a sudden panic, or of disasters that hit the wicked,
26 vì Chúa Hằng Hữu là Đấng con tin cậy. Ngài sẽ giữ chân con khỏi cạm bẫy.
for the Lord will be the one you can trust in, and he will prevent you being caught in a trap.
27 Đừng từ chối làm lành cho người xứng đáng khi con có năng lực làm việc ấy.
Don't hold back good from those who deserve it when it's something you have the power to do.
28 Nếu hiện tại con có thể giúp người láng giềng, thì đừng nói: “Ngày mai hãy trở lại, tôi sẽ giúp anh.”
Don't tell your neighbor, “Go away. Come back tomorrow and then I'll give it to you,” when you've already got it.
29 Đừng mưu đồ ám hại láng giềng, vì họ vẫn có lòng tin cậy nơi con.
Don't plan to harm your neighbor who lives nearby and trusts you.
30 Đừng vô cớ cáo tội ai, khi người ấy không gây cho con thiệt hại.
Don't quarrel with anybody for no reason, when they haven't done anything to hurt you.
31 Đừng thèm muốn địa vị người dữ dằn, cũng đừng bước theo con đường họ đi.
Don't be jealous of violent people—don't choose to follow their example!
32 Vì Chúa Hằng Hữu ghét người hư hoại, nhưng thổ lộ tâm tình với ai ngay lành.
For the Lord hates deceitful people, but he is a friend to those who do what is good.
33 Chúa Hằng Hữu nguyền rủa nhà của người ác, nhưng đổ phước lành trên nhà người công chính.
The houses of the wicked are cursed by the Lord, but he blesses the homes of those who live right.
34 Chúa Hằng Hữu cười chê người kiêu căng báng bổ, nhưng ban ơn phước trên người khiêm nhu.
He mocks those who mock, but he is kind to the humble.
35 Vinh dự là gia tài Chúa dành cho người khôn, còn xấu hổ nhuốc nhơ là phần của người dại dột.
The wise will receive honor, but fools are held up in disgrace.
