Châm Ngôn 3
1 Con ơi, đừng quên lời ta dạy. Nhưng giữ những mệnh lệnh ta trong lòng con.
My son, do not forget my teaching, but let your heart keep my commandments;
2 Nếu con làm vậy, con sẽ được gia tăng tuổi thọ, và cho đời sống con thịnh vượng.
for they will add length to your days, years and peace to your life.
3 Đừng để nhân từ, chân thật xa lìa con! Hãy đeo vào cổ để nhắc nhớ. Hãy ghi sâu vào lòng mình.
Never let loving devotion or faithfulness leave you; bind them around your neck, write them on the tablet of your heart.
4 Như thế, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người, con được ân huệ và sự hiểu biết chính đáng.
Then you will find favor and high regard in the sight of God and man.
5 Hãy hết lòng tin cậy Chúa Hằng Hữu; đừng nương vào sự hiểu biết của riêng con.
Trust in the LORD with all your heart, and lean not on your own understanding;
6 Trong các việc làm của con, hãy cầu xin Ngài, và Ngài sẽ hướng dẫn con trong các nẻo con đi.
in all your ways acknowledge Him, and He will make your paths straight.
7 Đừng khôn ngoan theo mắt mình. Hãy kính sợ Chúa Hằng Hữu, xa lánh điều ác.
Be not wise in your own eyes; fear the LORD and turn away from evil.
8 Như thế, thân xác con sẽ mạnh khỏe và xương con được cứng cáp.
This will bring healing to your body and refreshment to your bones.
9 Hãy dùng tài sản và hoa lợi đầu mùa mà tôn vinh Chúa Hằng Hữu.
Honor the LORD with your wealth and with the firstfruits of all your harvest;
10 Như thế, kho thóc con đầy dẫy, thùng chứa rượu mới tràn đầy.
then your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
11 Con ơi, đừng coi thường sự sửa phạt của Chúa Hằng Hữu, đừng bực mình khi Ngài trừng trị.
My son, do not reject the discipline of the LORD, and do not loathe His rebuke;
12 Vì Chúa Hằng Hữu sửa dạy người Ngài yêu, như cha đối với con yêu dấu.
for the LORD disciplines the one He loves, as does a father the son in whom he delights.
13 Phước cho người tìm được khôn ngoan, vì nhận được sự thông sáng.
Blessed is the man who finds wisdom, the man who acquires understanding,
14 Vì được nó có ích hơn được bạc, và sinh lợi hơn vàng.
for she is more profitable than silver, and her gain is better than fine gold.
15 Khôn ngoan quý hơn hồng ngọc; không có gì con ao ước sánh kịp.
She is more precious than rubies; nothing you desire compares with her.
16 Tay phải của khôn ngoan có trường thọ, còn tay trái có giàu sang và vinh dự.
Long life is in her right hand; in her left hand are riches and honor.
17 Các đường của khôn ngoan đều thích thú; mọi nẻo của nó đều an vui.
All her ways are pleasant, and all her paths are peaceful.
18 Nó là cây vĩnh sinh cho người nắm lấy; và hạnh phúc cho ai giữ chặt.
She is a tree of life to those who embrace her, and those who lay hold of her are blessed.
19 Chúa Hằng Hữu do khôn ngoan sáng tạo đất; và do thông sáng thiết lập trời.
The LORD founded the earth by wisdom and established the heavens by understanding.
20 Do tri thức Ngài, biển sâu mở toang, và mây đọng thành sương.
By His knowledge the watery depths were broken open, and the clouds dripped with dew.
21 Con ơi, hãy giữ khôn ngoan thật và thận trọng. Đừng để nó xa tầm mắt con.
My son, do not lose sight of this: Preserve sound judgment and discernment.
22 Nó là sức sống trong tâm hồn, là trang sức duyên dáng nơi cổ con.
They will be life to your soul and adornment to your neck.
23 Nhờ đó, con tiến bước an toàn, chân con không vấp ngã.
Then you will go on your way in safety, and your foot will not stumble.
24 Khi nằm, con không phải lo lắng, vừa ngã lưng, con đã ngon giấc.
When you lie down, you will not be afraid; when you rest, your sleep will be sweet.
25 Khi thấy người ác gặp tai họa hay hủy diệt bất ngờ, con không hoang mang lo sợ,
Do not fear sudden danger or the ruin that overtakes the wicked,
26 vì Chúa Hằng Hữu là Đấng con tin cậy. Ngài sẽ giữ chân con khỏi cạm bẫy.
for the LORD will be your confidence and will keep your foot from the snare.
27 Đừng từ chối làm lành cho người xứng đáng khi con có năng lực làm việc ấy.
Do not withhold good from the deserving when it is within your power to act.
28 Nếu hiện tại con có thể giúp người láng giềng, thì đừng nói: “Ngày mai hãy trở lại, tôi sẽ giúp anh.”
Do not tell your neighbor, “Come back tomorrow and I will provide”— when you already have the means.
29 Đừng mưu đồ ám hại láng giềng, vì họ vẫn có lòng tin cậy nơi con.
Do not devise evil against your neighbor, for he trustfully dwells beside you.
30 Đừng vô cớ cáo tội ai, khi người ấy không gây cho con thiệt hại.
Do not accuse a man without cause, when he has done you no harm.
31 Đừng thèm muốn địa vị người dữ dằn, cũng đừng bước theo con đường họ đi.
Do not envy a violent man or choose any of his ways;
32 Vì Chúa Hằng Hữu ghét người hư hoại, nhưng thổ lộ tâm tình với ai ngay lành.
for the LORD detests the perverse, but He is a friend to the upright.
33 Chúa Hằng Hữu nguyền rủa nhà của người ác, nhưng đổ phước lành trên nhà người công chính.
The curse of the LORD is on the house of the wicked, but He blesses the home of the righteous.
34 Chúa Hằng Hữu cười chê người kiêu căng báng bổ, nhưng ban ơn phước trên người khiêm nhu.
He mocks the mockers, but gives grace to the humble.
35 Vinh dự là gia tài Chúa dành cho người khôn, còn xấu hổ nhuốc nhơ là phần của người dại dột.
The wise will inherit honor, but fools are held up to shame.
